90
yuvasına çevrilmişdir. Belə yerlər ictimayyətin gözü qarşında gənc oğlan və qızları abırsızlaşdırır,
onları “Qərbin çılpaq mədəniyyətinə” qovuşdururdu. Bu, namussuzluğa, əqidəsizliyə, milli
dəyərlərə hörmətsizliyə sürükləyirdi. Həmişə olduğu kimi, bu dəfə də ulu Öndərimiz Heydər Əliyev
öz sözünü dedi. Onun 13 avqust 2001-ci il tarixli bəyanatı bütün cəmiyyəti silkələdi, xalqın bir növ
gözünü açdı, onu ayıltdı. Xalqın mənəvi dəyərlərinin qorunmasının tərəfdarı olan ulu öndərimiz
Heydər Əliyev haram yolla qazanc məqsədi daşıyanlara qarşı mübarizəni hər bir insanın özünün öz
mənəviyyatının
qorunması
aspektindən
yanaşırdı.
“Bizim
millətimizdə,
xalqımızda,
azərbaycanlılarda namus, qeyrət həmişə ən yüksək kefiyyət hesab olunmalıdır. Amma namusunu,
qeyrətini, şərəfini alçaldan insanlar özlərini uçuruma salırlarsa, artıq başqalarınında mənəviyyatını
pozurlar. Biz bunlara dözə bilmərik və xalqımız da dözməməlidir”, daha sonra: “Hər bir insan özü
öz mənəviyyatını qorusun. Əgər görəndə ki, haradasa mənəviyyat pozulur”, onun qarşısını alsın.
Onun axarında getməsin” [5,193].
H.Əliyev belə hesab edirdi ki, “gecə barlarında vaxt keçirənlər təbiidir ki, hansısa imkanlı
ailələrin adamlarıdır. Kasıb adam, kasıb ailənin uşağı oraya gedə bilməz”. Ulu öndərimiz Heydər
Əliyev nə qədər imkanlı olursa olsun, nə qədər zəngin olursa olsun valideyinlərdən öz övladlarına
düzgün yol göstərərək tərbiyə etməyi tövsiyə edirdi: “Nə qədər imkanlı olursan ol, nə qədər zəngin
olursan ol gərək sən övladlarına düzgün yol göstərərsən, düzgün tərbiyə verəsən. Ona gecə
barlarında müxtəlif əyləncələr üçün şərait yaratmayasan” [6,333].
22 sentyabr 1993-cu ildə Respublika Ali Sovetində gənclərin nümayəndələri lə görüşündəki
nitqində H.Əliyev cəmiyyətdə mövcud olan bu cür mənəvi problemlərə toxunmuş, onların gənclərin
mənəviyyatına təsirini aşağıdakı şəkildə açıqlanmışdır: “Yaxşı bilirsiniz ki, sərxoşluğa qurşanmış
gənclərdən gələcəkdə sağlam övlad törəyə bilməz, onlar bizim nəslimizin davamçısı da ola bilməz.
Narkomaniyaya qurşanmış gənclər əgər ondan müvəqqəti zövq alırlarsa belə düşünməlidirlər ki,
onlar öz nəsillərini zəhərləyir, itirirlər” [4,24].
Ulu öndərimiz H.Əliyev adamların fikrini və mənəvi hisslərini oyatmaqda, ən kəskin, aktual
məslələrə, gələcək nəsillərin müqəddəratı ilə əlaqədar problemlərə düzgün, inandırıcı cavablar
axtarmaqda jurnalistlərin köməklik göstərmələrini mühüm məqamlardan sayırdı. O, xüsusilə
ədəbiyyat və incəsənəti insanın mənəvi cəhətdən yüksəldilməsində əxlaqca kamilləşməsində
qüdrətli vasitə hesab edirdi. Ulu Öndərimiz özünun qeyd etdiyi kimi, “ədəbiyyat və incəsənət
insanpərəstliyi, qabaqcıl ideyaların coşğun təbliğində ifadəsini tapan sənətkar rəşadəti
münasibətlərimizi ülviləşdirir və nəcibləşdirir. Bütün bunlar tələb edir ki, ədəbiyyat və incəsənət
xadimləri yaradıcılığa, öz əsərlərinin ideya və bədii səviyyəsinə daha ciddi yanaşmalıdırlar”
[4,140].
Heydər Əliyev həyatda laqeydliyi,biganəliyi sevmirdi. Bu cür mənəvi kefiyyətləri o, insan
mənəviyyatına təsir göstərə biləcək mənfi meyillərin başlanğıcı olaraq görürdü. Digər tərəfdən o,
insanı digər bir insanı düz yola çəkməkdən ötrü mənəvi haqqın olmasını vacib amillərdən sayırdı.
ƏDƏBİYYAT
1. Məhərrəmov M.C. İzahlı psixoloji lügət. Bakı: Azərnəşr, 1999, 149 s.
2. Azərbaycan milli izahlı enosiklopedik pedaqoji lüğət // N.M.Kazımovun redaktəsi ilə. Bakı: Azərbaycan
Dillər İnistutu, 2005, 245 s.
3. Aforizmlər. Bakı: Azərbaycan Universteti, 1997, 368 s.
4. Əliyev H.Ə. Təhsil millətin gələciyidir. Bakı: Təhsil, 2002, 580 s.
5. Xəlilov S.S. Heydər Əliyev və Azərbaycançılıq məfkurəsi. Bakı: Azərbaycan universteti, 2002, 232 s.
6. Gələcək gənclərindir / Ə.Qarayevin redaktəsi ilə. Bakı: Azərnəşr, 2004, 496 s.
Tarix təlimində Heydər Əliyev irsində mənəvi tərbiyə məsələlərinin izahi probleminin
metodik ədəbiyyatlarda qoyuluşu
91
РЕЗЮМЕ
ПОСТАНОВКА ПРОБЛЕМЫ ВОПРОСОВ НРАВСТВЕННОГО ВОСПИТАНИЯ В
ПРЕПОДАВАНИИ ИСТОРИИ НАСЛЕДИЯ ГЕЙДАРА АЛИЕВА И ИХ ОПИСАНИЕ В
МЕТОДИЧЕСКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ
Абдуллаев Р.Ф.
Ключевые слова: Общенациональный лидер, Гейдар Алиев, личность, мораль, честь, народ.
В статье рассматривается жизненный путь Общенационального лидера Гейдара Алиева как
пример для нравственного воспитания молодого поколения.Для внесения ясности были исследованы
методические, научно-методические пособия и литература, из которых можно сделать выводы, что
идеи, выдвинутые Г.Алиевым в направлении восстановления государственной независимости
Азербайджана, советы и рекомендации способствуют развитию у молодого поколения патриотизма,
политической идеи, высокой убежденности, порядочности и достоинства.
SUMMARY
PUTTING EXPLANATION PROBLEMS OF THE ISSUES OF MORAL UPBRINGING
IN THE HERITAGE OF H.ALIYEV IN TEACHING OF HISTORY IN METHODIC
LITERATURES
Abdullayev R.F.
Keywords: Great Leader, Haydar Aliyev,personality, inwardness, honour, people
In this article our great leader Haydar Aliyev’s life has been explored as one of the means of bringing
up of young generation. For clarifying this problem i looked up scientific, scientific-popular and teaching
funds. From methodic literatures which i had researched, it became clear that the ideas, recommendations
and advice put forward by H.A.Aliyev to restore the state independence of Azerbaijan shall inculcate the
pupils with some moral qualities like patriotism, high faithfulness, political thinking, high-mindedness and
dignity.
Daxil olma tarixi:
İlkin variant
14.12.2016
Son variant
16.03.2017
AbdullayevR.F.