Upanishadlar’in hint kutsal metinleri arasindaki yeri ve önemi
Yüklə 1,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
26 anlayışını ne derecede etkilediği açıkça görülecektir. Hint kültürünün bu temel özelliklerinin din tanımını da doğrudan etkilediği görülmektedir. Hinduların çoğu, Hinduizmi “sanatana dharma” ezeli ve ebedi gelenek veya din olarak vasıflandırır. Böyle bir tanım, Hinduizmin kökenlerinin insanlık tarihinin ötesinde yattığı ve gerçeklerinin ilahi (şruti) olduğu, bu ilahi gerçeklerin çağlar boyu günümüze kadar kuşaktan kuşağa dünyanın en eski dinsel metni olan Vedalar aracılığıyla geldiği inancıyla bağlantılıdır. 61 Bunların yüzyıllar boyunca yok olmadan asrımıza kadar intikal etmiş olmasının, Hint kültürünün kendine has yapısından kaynaklandığı ileri sürülmektedir. Kutsal metin teşekkülü ile ilgili genel kabul bu yönde olmakla birlikte, konumuzla ilgili temel kaynaklarda erken dönem Hindistan’ında kutsal metinlerin ilk olarak nasıl doğduğu, kimler aracılığıyla gün yüzüne çıktığı gibi konularda muhtelif görüşler bulunmaktadır. En yaygın görüşe göre ilahi gerçek Arilere sunulmuştur. Tamamen kabul edilmese bile Vedalar’ı meydana getirenlerin bizzat Ari kabileleri olduğu görüşü ağırlık kazanmıştır. Vedalar’ın ortaya çıkışı ile Hindistan’ı işgal eden Arilerin çok yakından ilişkili olması, Ari akınları ile Rig Veda’nın teşekkülü arasında fazla bir zaman geçmemiş olması bu tezi savunanları desteklemektedir. 62 Genel kanaat bu yönde olsa da pek çok Hindu’nun bu anlayışı benimsemediği kimi kaynaklarda dile getirilen diğer bir husustur. Menşeini Arilerden ziyade başka kültürlerde arayan kimselere göre, Hinduizmle bağdaştırılan büyük ilahlar ve önemli dinsel gelişmeler kaynağını Hindistan’da Arilerden önce yaşamış yerli halktan almıştır. Yine bu yönde görüş beyan edenler Arilerin kuzey batı Hindistan’a göç ederek barışçı, yerleşik toplulukları fethettiklerini ileri sürerler. Bu bakış açısına 61 Ali İhsan Yitik, Hint Dinleri, İzmir İlahiyat Vakfı Yay., İzmir-2005, s. 4. 62 Patrick Olivelle, Upanishads, s. 4; Kürşat Demirci, Hinduizmin Kutsal Metinleri Vedalar, İşaret Yay., İstanbul-1991, s. 35. 27 sahip kimseler Arileri, kendi dünya görüşlerini herkese dayatmaya çalışan, bununla birlikte çevre kültürde yaygın ve değerli olan görüşleri de kabul eden işgalciler olarak değerlendirmektedirler. 63 Hindu dini ile kutsal metinlerinin oluşumuna etki eden kültür ve geleneklerin farklı halklara ait olduğu yönünde görüşler bulunsa da bunları kesin sınırlarla ayırt etmek imkân dâhilinde değildir. Temel kaynaklarda verilen bilgilere göre, yaklaşık M.Ö. II. bin yılın ortalarında doğu Avrupa steplerinden gelen Âriler, önce kuzey-batı Hindistan’ı daha sonra bütün kuzey Hindistan’ı istila etmişlerdir. Yerlileri yenerek güneye doğru sürmüşler ve sonra güneyi de ele geçirmişlerdir. Bu arada kendi dinlerini, mağlupların dinlerine hâkim bir din haline getirmişlerdir. Bunun yanında diğer kültürlerin etkisiyle kendi dinlerinin de kısmen değişmesine engel olamamışlardır. Onların Hint yarımadasını yavaş yavaş ele geçirdikleri bu dönem, aynı zamanda farklı kültürlerin birbirleriyle karşılaştığı ve kaynaştığı bir devre olmuştur. Böyle bir ortamda farklı kültür ve inançların kaynaşması sonucu yeni bir dinin türediği ifade edilir. Hinduizm olarak adlandırılan bu dinin, Âri dini inanç ve gelenekleri ile yerli Dravidyen dünya görüşlerinin işte bu dönemdeki karışımı sonucu ortaya çıktığı ileri sürülür. Ancak ilk döneme ait yeterli yazılı kaynak ve belgenin olmayışından Hinduizmin içerdiği hususlardan hangisinin Arilere hangisinin yerli kültüre ait olduğunu tespit etmenin şimdilik mümkün olmadığı vurgulanır. Ari dışı dini ve kültürel geleneklerin Veda kültürüne ne kadar etki ettiği konusundaki tartışma ve anlaşmazlıkların uzun bir süredir devam ettiği bilinmektedir. Ari dışı yerli halkların bazı etkilerinin olduğu kesin görülmekle birlikte, Veda kültüründe Ari 63 K.M. Panikkar, A Survey of Indian History, s. 9; ayrıca geniş bilgi için bkz., Kim Knott, Hinduizmin ABC’si, Çev. Medet Yolal, Kabalcı Yay., İstanbul-2000, s. 22. 28 olmayan unsurları tanımlayabilmenin imkânsızlığına işaret edilir. 64 Kesin ayrımı yapmanın zorluğunu bu şekilde belirttikten sonra, kaynaklarda geçen bilgilerden ve yakın zamanlarda yapılan kazılardan hareketle Vedalar’ı besleyen başlıca Hint kültürel unsurların neler olduğunu ele almak yerinde olacaktır. Hindistan’ın Kuzeybatısında, bugün Pakistan olan bölgede, İndüs (Sind) ırmağı yakınlarında Mohenco Daro ve Marappa’da 1921 yılında başlatılmış ve aralıklarla günümüze kadar sürdürülen kazılarda yeni bir uygarlığın kalıntıları bulunmuştur. Araştırmalar İndus uygarlığı adı verilen bu uygarlığın başlangıcının M.Ö. 3000 yıllarına kadar geriye gittiğini ve İÖ 2500-2000 yılları arasındaysa en parlak dönemini yaşadığını ortaya çıkarmıştır. Sözü edilen uygarlığın günümüzde Hindistan’ın güney bölgelerinde yaşayan koyu esmer tenli Dravidler tarafından kurulmuş olabileceği, konumuzla ilgili temel kaynaklarda belirtilmektedir. Yapılan incelemeler neticesinde bu uygarlığın tapınak törenleri, bereket ve kurban ayinleri gibi dini ritüellerinin bulunduğu ifade edilmektedir. Yine yapılan kazılarda henüz okunamamış yazıların, çok farklı türden dinsel simge ve mühürlerle resmedilmiş çinilerin varlığı kaynaklarda yer almaktadır. 65 Uzun bir tarihi geçmişe sahip olan Hint kıtasında Vedalar’ın teşekkülünden önce sözü geçen halkların kendilerine has bir yazısı olduğu bugün Harappa ve Mohencodaro’da yapılan kazılarda bulunan metinlerden anlaşılmaktadır. Bu yazı resim yazısı olup, menşeinin M.Ö. 4. bine kadar geri gittiği belirtilir. Bununla birlikte kil tabletler üzerine yazılmış olan bu yazının henüz okunamamış olması Vedalar öncesinde yerli halkın dinini anlayabilmekte en önemli kapıyı en azından şimdilik kapalı tutmaktadır. Kaynaklara göre, İndüs uygarlığının yazısı günümüze kadar 64 Patrick Olivelle, Upanishads, s. 6; Demirci, s. 35. 65 Geniş bilgi için bkz., Patrick Olivelle, Upanishads, s. 8. Yüklə 1,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|