Upanishadlar’in hint kutsal metinleri arasindaki yeri ve önemi
Yüklə 1,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
20 kalbin sessiz derinliklerinden Veda ilahilerini ve diğer kutsal literatürü ‘işiten’ ve ‘ileriyi gören’ yazarlar olarak kabul edilir. Büyük ailelerin ilk ataları olan bu elit grup Veda içerisinde zikredilmektedir. Bu metinlerde kendi isimlerinin kutsal olarak anlatılması, kullanmış oldukları ritüellerin daha etkili hale gelmesine imkân tanıdığı belirtilerek bu anlamda Rishilerin, “maharsis”; büyük kâhin, gaibden haber veren veya “brahmarsis”; brahman-ermiş olarak tanındıkları belirtilmektedir. 45 Genellikle yedi Rishi’nin (saptarsi) Brahman’nın aklından doğan oğulları olduğu varsayılır. Shatapatha Brahmana’da bunların isimleri Gotama, Bharadvaja, Vishvamitra, Janmadagni, Vasistha, Koshyapa ve Atri olarak zikredilir. Mahabharata ise yedi Rishi olarak Morichi, Atri, Angiras, Pulaha, Kratu, Pulastya ve Vasistha isimlerini verir. Vayu Purana bu listeye Bhrgu’yu ekleyerek sayılarını sekize çıkarmasına rağmen onları yine de “yedi rishi” olarak isimlendirir. Vishnu-Purana bu yedi kişiye Bhrigu ve Daksha’yı ekler ve tüm bunlara Dokuz Brahmarsis (Brahma- Rishi) ismini verir. Gautama, Kanva, Valmiki, Vyasa, Manu ve Vibhandaka isimleri aynı zamanda farklı yazarlar tarafından büyük rishiler olarak kabul görür. Sonuçta bu büyük yedi rishinin yanında daha pek çok rishinin var olduğu belirtilir. 46 Bu hususla alakalı Jon Knappert, orjinal olarak asıl on dört “rishi”nin bulunduğunu ve bunların Brahman’ın beyninden doğmuş olduklarını ifade eder. Bunların isimlerini Gotama, Bharadwaja, Janmadagni, Vasistha, Vishvamitra, Koshyapa, Atri, Morichi, Angiras, Pulaha, Kratu, Pulastya, Bhrigu, Daksha olarak zikreder. Yine one göre bu kişiler tanrılar için meşru kurbanlar icra etme gücüne sahip ilk insanlardır. 47 Yedi Rishi, uzayda Büyük Ayı’nın (Ursa Mojor) yedi yıldızı ile tasvir edilir 45 John Bowker, The Oxford Dictionary of World Riligions, Oxford University Press-1997, s. 825. 46 John Dowson, A Classical Dictionary of Hindu Mythology and Religion, DP’s Impressive Impession, New Delhi-1998, s. 278. 47 Jon Knappert, Indian Mythology, The Aquarian Press, London-1991, s. 209. 21 ve böylece “saptarsis” (yedi ermiş), Ursa Mojor (Büyük Ayı) yıldızı ile özdeşleştirilir. Ursa Mojor yıldız takımı, Pleiades 48 ile birlikte yedi kâhinin eşleri olarak özellikle ön plana çıkarılır. Buna rağmen Vedalar’da, Upanishadlar’da ve Puranalar’da, Rishi’lerin farklı versiyonlarını içeren birçok dizin bulunur. Bu listeler; Agastya, Angiras, Atri, Bharadvaja, Bhrgu, Jamadagni, Kanva, Kasyapa, Vasistha, Marici, Pulastya, Pulaha, Kratu ve Guatama’yı kapsar. Kaynaklarda Markandeya, devarsis ( kutsal ermişler) ve Janaka, Grtsamada, rajarsis (kraliyet mensubu bilgeler) gibi kişiler, diğer Rishi’ler olarak zikredilir. 49 Bu terimin, Hindu geleneğinde ata bilgeler için de kullanılmak suretiyle geniş çapta anlam kazandığı, bazen de ilahi gerçeği özel olarak kavradığını iddia eden örnek şahsiyetlere unvan olarak verildiği bilinmektedir. Bazı kaynaklarda her farklı devirde bu temel yedi Rishi içerisinden birinin, özel öneme sahip olarak diğer yedi Rishi’den ayrıldığı ifade edilmektedir. Örnek olarak “Brhaspati” adındaki Rishi’nin, astronomi/astrolojinin kurucusu olduğu, Manu’nun kanun koyan ve insanoğluna Sanskritçeyi öğreten Rishi olduğu öne sürülmektedir. Yine bu tür kişilerin fiziki vasıflarını anlatan ifadelere de rastlanmaktadır. Bu anlamda Rishi saçları topuz yapılmış, sivri sakallı, sırtında çileci elbisesi bulunan bir kişi olarak tarif edilmektedir. 50 Rishi kavramının ilk dönemlerde kullanılan esas anlamından koparak daha geniş anlamda kullanılması hususunda K. Werner aydınlatıcı bilgiler vermektedir. Werner’e göre bu kavram başlangıçta sadece küçük bir Rig Veda ilahisini kavrayan besteciler için kullanılmaktaydı. Fakat daha sonra bu kavram bazı Upanishad 48 Grek Mitolojisinde Titan Atla’ın yedi kızı ki bunların tanrılara âşık oldukları ifade edilir. 49 John Bowker, The Oxford Dictionary of World Riligions, s. 825. 50 S.G.F. Brandon, A Dictionary of Comparative Religion (DCR), Macmillan Publishing Company, Newyork-1988, s. 540. 22 yazarları ve diğer bilge kişiler için kullanılır hale gelmiştir. Daha sonra Puranas’ın yedi Rishi’si, “Moharshi” (Moharishi; büyük bir ermiş kişi) gibi figürlerin yayılması ile bu terim esas anlamından koparak yanlış manada kullanılır olmuştur. İlk dönemden sonra ve modern zamanlarda “sadhu” ve “guru”ların pek çok versiyonları için saygı ifade etmesi maksadıyla Rishi teriminin unvan olarak verildiği yine Werner tarafından belirtilmektedir. 51 Böylece terimin, Vedik dönemdeki kullanılış şeklini yitirerek farklı anlamlar kazandığı, bunun etkisiyle yedi temel Rishi’nin yanında sayısız Rishi’lerin ortaya çıkmış olduğu sonucuna varılmaktadır. Kaynaklar, Veda döneminden Purana dönemine gelene kadar birçok Rishi’nin var olduğunu belirtir. Hindu mitolojisinde iki yüzden fazla Rishi’nin mevcut olduğu ileri sürülmektedir. Bunlar, olağanüstü güçlere sahiptirler ve yerine göre tanrılardan bile üstündürler. Bazen de Tanrılar ile insanlar arasında ara bulucudurlar. Rishi kavramı içerisinde çeşitli basamaklardan, mertebelerden söz edilir. Ermiş kişi sıkı bir çilecilik çektikten sonra üst Rishi statüsüne çıkmaya hak kazanabilmektedir. Buna örnek olarak Vişvamitra gösterilebilir. O, Racarshi’likten (kral ermişlik) Rishi’liğe (ermiş), oradan Maharshi’liğe (büyük ermiş) ve en sonunda da Brahmarshi’liğe ( Brahman ermiş) ulaşmış bir kişi olarak telakki edilmektedir. 52 Efsaneye göre Rishi’ler olağan üstü yaratıcı ve esrarengiz güçlere sahip kişilerdir. Sanskrit literatürünün çoğu, Rishi’lerin doğaüstü güçlerini (uçma, kutsal dünyalar yaratma gibi) ve doğaya emir buyurmalarını içeren hikâyelerle doludur. Rishi veya Maharşi terimleri günümüzde kutsal kişiler için, Ramana Maharşi ve Maharsi Mahesh Yogi şeklinde unvan olarak kullanılmaktadır. 53 Klasik mitolojide Tanrısal, Brahmancı, Kralcı vb. olmak üzere yedi sınıf 51 Korel Werner, A Popular Dictionary of Hinduism, Redwood Books, Wiltshire-1994, s. 132-133. 52 Geniş bilgi için bkz., http://en.wikipedia.org/wiki/Rishi 53 John Bowker, The Oxford Dictionary of World Riligions, s. 825. Yüklə 1,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|