Uşaq hüquqlarının araşdırılması

Doqan, cənab Bratislav Danqubiç, cənab Draqan popoviç, xanım Dubravka Banyaç, cənab Milan 

Mikeliç,   xanım   Yasna   Zariç,   xanım   Mariça   Miçiç,   cənab   Draqoslav   Mihayloviç,   xanım 

Miladinka Musiç, cənab Milorad Stevoviç, xanım Vukola Sekuloviç, xanım Yelena Çiçoviç, 

xanım Zara Lunyiç, xanım Maya Mitraseviç, xanım Vesna Rokviç.

DVT dərslikləri seriyası Avropa Şurasının layihələri çərçivəsində  Cənub-Şərqi və Şərqi 

Avropada müəllimlərin 10 illik treninqinin nəticəsi olaraq ərsəyə gəlib. Ona görə də biz Avropa 

Şurasındakı tərəfdaşlarımıza – bu dərsliklərin hazırlanmasını dəstəkləyən və təşviq edən xanım 

Ölöf Olafsdottir, cənab Kristofer Reynolds və cənab Emir Adzoviçə minnətdarlığımızı bildiririk.

Sürix və Veynqarten, fevral 2006

Rolf Qollob və Piter Kraf

I hissə

1—9-cu siniflər üçün uşaq hüquqlarına dair kiçik layihələr

Layihə

Əsas anlayış

Yaradılan səriştə

1-ci 

sinif

Mənim adım var – bizim 

məktəbimiz var

Fərd və icma

Təhsil hüququ

2-ci 

sinif

Adlar sadəcə hərflərin 

birləşməsi deyil!

Şəxsiyyət

3-cü 

sinif

Biz sehrbazıq!

Problem

Uşaq hüquqları: sağlam, 

azad və ləyaqətli böyüyüb, 

boya-başa çatma

Rol oynamaq

4-cü 

sinif

Bizim hüquqlarımız – bizim 

xəzinəmiz

Uşaq hüquqları

Əməkdaşlıq etmək

5-ci 

sinif

Biz öz sinfimiz üçün 

qaydalar yaradırıq

Cəmiyyət

Hüquqlar, vəzifələr və 

qaydalar

İntizam, azadlıqlar və 

nizam

Seçim etmək

Danışıq aparmaq

Əməkdaşlıq etmək 

Birinin dəyərlər 

seçimini əsaslandırmaq

6-cı 

sinif

Uşaq hüquqları: rəsm əsəri! Uşaq hüquqlarının əsas 

prinsipləri

Layihə planlaşdırmaq

7-ci 

Mənim istədiyim mənə 

Arzular və ehtiyaclar, həm  Razılığa gəlmək

---

sinif

lazım olandırmı?

maddi, həm də qeyri-maddi

8-ci 

sinif

Mən öz plakatımı 

düzəldirəm!

Uşaq hüquqlarının 

pozulması və qorunması

Komanda işini təşkil 

etmək

Birinin işi ilə bağlı 

fikirləşmək və rəy 

bildirmək

Layihə planlaşdırmaq

9-cu 

sinif

Biz nəyə görə qaydalara 

riayət etməliyik? 

Qayda və qanunlar təklif 

etmə

Məktəb mikro-icma kimi

Tənqidi düşünmək

Uşaq hüquqları Konvensiyasının dörd əsas prinsipi

1

I.

İŞTİRAKÇI OLMAQ: BİZİM İŞTİRAK ETMƏK HÜQUQUMUZ

Maddə 3

Siyasi   qərarlarda,   qanunvericilikdə   və   ədalət   mühakiməsində   uşaqların 

ehtiyaclarının ilk növbədə nəzərə alınması

Maddə 12

Fikir azadlığı və bütün şəxsi məsələlərdə eşidilmək hüququ

Maddə 13

İfadə azadlığı

Maddə 14

Düşüncə, vicdan və din azadlığı

Maddə 15

Birləşmək və ictimai yerdə dinc nümayiş etmək hüququ

Maddə 16

Şəxsi həyat sirrinin qorunması

Maddə 17

Mediaya və informasiya mənbələrinə çıxış

II.   ÖZ   POTENSİALIMIZA   ÇATMAQ:   BİZİM   ÖZÜMÜZ   KİMİ   BÖYÜMƏK 

HÜQUQUMUZ

Maddə 5

Valideynlərin hüquqlarının müdafiəsi

Maddə 7

Uşağın adının və milliyyətinin qorunması

Maddə 8

Uşağın fərdiliyinin qorunması

Maddə 10

Ailə üzvlərinin bir-birinə qovuşmasının asanlaşdırılması

Maddə 21

Övladlığa götürmə prosesinə nəzarət edilməsi

Maddə 23

Əlil uşaqlara xüsusi qayğı

Maddə 28

Təhsil hüququ

III. YAXŞI YAŞAMAQ: BİZİM SAĞ QALMAQ HÜQUQUMUZ

Maddə 6

Sağ qalmağın və inkişafın təmini

Maddə 9

Valideynlərdən ayrılmamaq prinsipi

1

 “Aydın de! BMT-nin Uşaq hüquqları haqqında Konvensiyasının Kanada gəncləri üçün hazırlanmış sadələşdirilmiş 

versiyası”ndan çıxarışdır. Onun tam mətni üçün II Hissəyə bax.

---

Maddə 18

Valideynlərin və qəyyumların məsuliyyəti

Maddə 24

Sağlamlığın qorunması və səhiyyə sisteminə çıxış

Maddə 26

Sosial təminat

Maddə 27

Adekvat yaşayış səviyyəsi

Maddə 31

İstirahət etmək və asudə vaxt keçirmək hüququ

IV. ZORAKILIQDAN UZAQ OLMAQ: BİZİM QORUNMAQ HÜQUQUMUZ

Maddə 2

Ayrı-seçkiliyə yol verməmək prinsipi

Maddə 11

Oğurlanmaqdan və qaçırılmaqdan müdafiə

Maddə 19

Pis rəftardan və laqeydlikdən müdafiə

Maddə 20

Ailədən məhrum olmuş uşaqlara qayğı

Maddə 22

Qaçqın uşaqların müdafiəsi

Maddə 32

İqtisadi istismardan müdafiə

Maddə 33

Narkotik vasitələrdən müdafiə

Maddə 34

Cinsi istismardan müdafiə

Maddə 35

Satılmaqdan və alver edilməkdən müdafiə

Maddə 36

İstismarın bütün digər formalarından müdafiə

Maddə 37

İşgəncədən və amansızcasına rəftardan müdafiə

Maddə 38

Müharibələr və silahlı münaqişələr

Maddə 39

Azyaşlı qurbanların sosial reinteqrasiyası

Maddə 40

Cinayət hüququnun uşaqlara tətbiqi

1-ci sinif

MƏNİM ADIM VAR – BİZİM MƏKTƏBİMİZ VAR

Dərsin planı

Əsas sual / dərsin 

mövzuları

Əsas tapşırıq

Əyani vasitələr

Dərs 1

Uşaqlar bir-birlərinin 

adlarını öyrənirlər.

Uşaqlar bir-birlərini öz 

adları ilə təqdim 

edirlər.

Rəngli vərəqlər

Dərs 2 və 3

Bizim sinifdə uşaqlar 

bir-birlərindən nə qədər 

fərqlənirlər?

Uşaqlar özləri üçün 

ortasında öz şəkilləri 

yapışdırılmış çiçəklər 

düzəldirlər. Bu 

çiçəklərdən gül dəstəsi 

düzəldilir.

Rəngli vərəqlər; hər 

uşağın fotoşəkli və bir 

flipçat vərəqi (reykaya 

bərkidilmiş mühazirə 

kağızı)

---