a) El
ə qızıl vardır ki, parıldamır
Bu müdd
əada deyilir ki, elə obyekt vardır ki, qızıl obyektlər qrupuna daxildir və parıldayan
obyektl
ər qrupuna daxil deyildir. Bu isə tapşırıqda verilən müddəanın məzmunundan
fərqlənir və
müvafiq olaraq cavabın bu variantı düzgün deyildir.
b) Qızıl olmayan şey parıldamaz
Bu müdd
əaya əsasən, əgər obyekt qızıl obyektlər qrupuna daxil deyildirsə, parlayan obyektlər
qrupuna da daxil deyildir.
Bu o dem
əkdir ki, parıldayan hər şey qızıldır. Bu, tapşırıqda verilən
müdd
əaya ziddir. Müvafiq olaraq, cavabın bu variantı düzgün deyildir.
c) Parıldayan bəzi şeylər qızıl deyildir
Bu müdd
əada deyilir ki, elə obyektlər (heç olmazsa bir obyekt) vardır ki, parıldayır, ancaq qızıl
deyildir, yaxud
parıldayan obyektlər qrupuna elə obyektlər daxildir ki, (heç olmazsa bir obyekt)
qızıl obyektlər qrupuna məxsus deyildir. Bu isə tapşırıqda verilən müddəanın məzmununun eynidir
v
ə müvafiq olaraq cavabın bu variantı düzgündür.
ç) Parıldayan nə varsa qızıl deyildir
Bu müdd
əada deyilir ki, əgər obyekt parıldayan obyektlər qrupuna daxildirsə, o qızıl obyektlər
qrupuna daxil deyildir, yaxud
birinci v
ə ikinci qrupların heç bir ümumi obyekti yoxdur. Lakin bu o
dem
ək deyildir ki, bu qrupların ümumi obyekti yoxdur. Müvafiq olaraq bu müddəanın məzmunu
veril
ən müddəanın
məzmunundan fərqlənir, cavabın bu variantı düzgün deyildir.
2. Verilir:
•
Qara
saçlı hər bir oğlan cins geymişdir
•
Cins geymiş hər bir oğlan yaxud qız gitarada çalır
Tutaq ki, bu iki müdd
əa həqiqidir. Onlardan hökmən hansı nəticə çıxarmaq olar?
a) Gitarada çalan oğlanların saçı qaradır
b) Gitarada çalan
qızlar cins geymişlər
c) Qara saçlı oğlanlar gitarada çalırlar
ç) Cins geym
əmiş qızlar gitarada çalırlar
İlk növbədə ona diqqət yetirin ki, ikinci başlıca fikir əslində iki cümlənin vəhdətidir: “cins
geymiş hər bir oğlan gitarada çalır” və “cins geymiş hər bir qız gitarada çalır”. Müvafiq olaraq
tapşırıqda üç başlıca fikir vardır:
1.
Qara
saçlı hər bir oğlan cins geymişdir
2. Cins geymiş hər bir oğlan gitarada çalır
3. C
ins geymiş hər bir qız gitarada çalır
H
ər üç fikirdə və cavabın variantlarında obyektlərin sonrakı çoxluğundan: qara saçlı
oğlanlardan, cins geymiş oğlanlardan, gitarada çalan oğlanlardan, cins geymiş qızlardan və gitarada
çalan qızlardan söhbət gedir.
Birinci başlıca fikrə əsasən, əgər oğlanın saçı qaradırsa, o hökmən cins geymişdir. Ancaq
burada yalnız qara saçlı oğlanların yaxud başqalarının da cins geydikləri barədə heç nə
deyilm
əmişdir. Əgər qara saçlı oğlanların və cins geymiş oğlanların miqdarını dairələrlə əks
etdirs
ək, qara saçlı oğlanları göstərən dairə cinsli oğlanları göstərən dairənin içinə daxil edilər,
yaxud ona t
ən gələr.
Diaqram 1
Diaqram 2
26
Eynil
ə beləcə, ikinci başlıca fikrə əsasən, əgər oğlan cins geymişdirsə, o hökmən gitarada çalır.
Ancaq burada yalnız cins geymiş oğlanların yaxud başqalarının da gitarada çaldıqları barədə heç
n
ə deyilmir. Müvafiq olaraq gitarada çalan oğlanların miqdarını göstərən
dairə cins geymiş
oğlanların miqdarını göstərən dairəni əhatə etməli yaxud ona tən gəlməlidir. Birinci iki başlıca fikrə
əsasən, oğlanlar üçün diaqram bu cür forma alacaqdır:
Diaqram 3
Yadda saxlamaq lazımdır ki, orta dairə kiçik dairəyə, böyük dairə isə orta dairəyə, yaxud hər
üç dair
ə bir-birinə tən gələ bilər.
Qızlar üçün diaqram daha sadədir, çünki qızlara yalnız üçüncü başlıca fikir aiddir: cins geymiş
h
ər bir qız gitarada çalır; eyni zamanda bu başlıca fikirdə cins geymiş qızlardan başqa digər qızların
da gitara çalıb-çalmadıqları barədə heç nə deyilmir. Müvafiq olaraq diaqram bu formada olacaqdır:
Diaqram 4
Bu tapşırığın icrasında verilən hər üç hissənin müqayisə edilməsi və bunun əsasında nəticə
çıxarılması nəzərdə tutulur.
Qurulmuş diaqramlar üzrə cavabların mümkün variantlarını müzakirə edək:
a) Gitarada çalan oğlanların saçı qaradır
3-
cü diaqramdan göründüyü kimi, gitarada çalan oğlanların miqdarı qara saçlı oğlanların
miqdarından daha çox ola bilər. Qara saçlı bütün oğlanların gitarada çalmasına baxmayaraq,
gitarada
çalan h
ər bir oğlanın saçı qara olmaya bilər. Cavabın bu variantı düzgün deyildir.
b) Gitarada çalan
qızlar cins geymişlər
4-
cü diaqramdan göründüyü kimi, gitarada çalan qızların miqdarı cins geymiş qızların
miqdarından daha çox ola bilər. Müvafiq olaraq gitarada çalan qızların cins geymələri vacib
deyildir. Cavabın bu variantı da düzgün deyildir.
c) Qara saçlı oğlanlar gitarada çalırlar
3-
cü diaqramdan göründüyü kimi, qara saçlı oğlanların dairəsi gitarada çalan oğlanların
dair
əsinə düşmüşdür. Deməli, hər bir qara saçlı oğlan hökmən gitarada çalır. Cavabın bu variantı
düzgündür.
ç) Cins geym
əmiş qızlar gitarada çalırlar
4-
cü diaqramdan göründüyü kimi, gitarada çalan qızların miqdarı cins geymiş qızların
miqdarından daha çox ola bilər. Müvafiq olaraq cins geymiş qızın gitarada çalması istisna olunmur.
Cavabın bu variantı da düzgün deyildir.
27