Varolmanэn Dayanэlmaz Hafifliрi
Yüklə 1,43 Mb.
|
|
için arkadaşıyla sohbet etmesine izin verilmeyen Prohazka, toplama kampında yaşıyordu. (Kendisi farkında deрildi onun ölümcül yanlışı da buydu!) Annesiyle birlikte otururken Tereza toplama kampında yaşıyordu. Daha çocukluрundan beri, Tereza toplama kampının çok kural dışı ya da irkiltici deрil, son derece temel bir şey olduрunu biliyordu; içine doрduрumuz ve ancak büyük çabalar harcayarak kaçabileceрimiz verili bir olgu.
ki, birbirlerine deрmemeleri mümkün deрildi. Tereza'nın hemen yanında otuz yaşlarında, son derece güzel yüzlü bir kadın ter döküp duruyordu. Aşaрı doрru sarkan inanılmaz büyüklükte memeleri vardı, en ufak bir hareketle titriyorlardı. Kadın ayaрa kalkınca, Tereza onun kıçının da koskocaman iki torbaya benzediрini, güzel yüzüyle hiçbir ilgisi olmadıрını gördü. Belki de kadın Tereza'nın çocukluрundan beri yaptıрı gibi, sık sık aynanın karşısına geçip bedenini seyrediyor, bedeninden içerisini, ruhunu görmeye çalışıyordu. Hiç kuşku yok ki o da, bedenini ruhunu sergileyen bir afiş gibi kullanma yolunda gönendirici bir umut beslemiş olmalıydı. Oysa bu bedende, dört çuvalı taşıyan bu askıda yansıyan ruh bir ucube olabilirdi ancak.
havaya çıktı. Hala yaрmur çiseliyordu. Vlatava ırmaрının hemen üzerindeki esintili bir kara parçasında, birkaç metrekarelik tahta kaplamanın ardında kentin gözlerinden gizlenmiş dururken, aşaрıya baktı ve orada demin aklından geçirdiрi kadının başını gördü. Büyük bir hızla akan ırmaрın yüzeyinde inip çıkıyordu baş.
burnu, iri, kahverengi gözleri ve çocuksu bir yüzü vardı. Kadın merdivenden çıkarken ince yüz çizgileri deрişti, titreyen, saрa ve sola minicik soрuk su damlaları sıçratan bir çift torbaya dönüştü.
durdu.
Omuzlarından aşaрıya doрru torbalar sarkmıyordu; hatta memeleri oldukça ufaktı. Annesi memeleri bu kadar ufak olduрu için alay edip dururdu, Tomas'la karşılaşıncaya kadar memelerinden utanmıştı. Gene de, memelerinin ufaklıрına alışmış olsa da, meme uçlarının çevresindeki çok geniş, çok koyu renkli halkalardan hala müthiş utanıyordu. Bedenini kendisi tasarımlayabilseydi, hiç dikkati çekmeyen meme uçları seçerdi kendine; memenin eрiminden dışarı taşmayan, daha da önemlisi derinin rengine karışıp görünmez olan meme uçları. Kendi meme uçları yoksullar için pornografik resimler çizen primitif bir ressamın elinden çıkma büyük, kıpkızıl hedef yuvarlaklar gibi görünüyordu gözüne. Kendini seyrederken, burnu her gün bir milimetre uzasa çok geçmeden neye benzeyeceрini geçirdi aklından. Yüzü ne kadar zamanda başka birinin yüzüne benzemeye başlardı acaba?
başlasa ve Tereza artık Tereza'ya benzemekten çıksa, hala kendisi, Tereza olur muydu acaba? Elbette. Tereza bütünüyle Tereza'lıktan çıksa bile, içindeki ruh aynı kalır ve bedeninin başına gelenleri şaşkınlıkla seyrederdi.
Tereza adıyla anılmaya hakkı var mıydı? Eрer yoksa adı neyi imliyordu? Sadece cisimleşmemiş, elle tutulmaz bir şeyi mi?
sorulardır. Aslında, gerçekten ciddi olan sorular bir çocuрun bile dile getirebileceрi sorulardır. Yalnızca en çocuksu sorular gerçekten ciddi olan sorulardır. Cevapları olmayan sorulardır bunlar. Cevabı olmayan soru aşılamayacak bir engeldir. Başka bir deyişle insani olasılıkların sınırlarını belirleyen, insan varoluşunun sınırlarını saptayan cevabı olmayan sorulardır.)
kendisine yabancı ama sadece ona, Tereza'ya emanet edilmiş bir şeymiş gibi bedenine bakıyordu. Tiksindi bedeninden. Bu beden Tomas'ın yaşamındaki tek beden olma gücünden yoksundu. Tereza'yı hayalkırıklıрına uрratmış, aldatmıştı. O gece sabaha kadar, Tomas'ın saçlarına sinen, başka kadının apışarasının kokusunu solumak zorunda kalmıştı!
içinden. Tomas'la yalnızca bir ruh olarak yaşamak ve bedenini salıvermek; bedeni, öteki kadın ve erkek bedenleri ne yapıyorlarsa onu yapsın diye... Eрer bedeni, Tomas'ın yaşamındaki tek beden olamamış, yaşamının en büyük savaşını kaybetmişse, başını alıp gitse ne fark ederdi ki! ::::::::::::::::: 7 Eve dönüp mutfakta zorla ayaküstü bir şeyler yedi. Saat üç buçukta, Karenin'in boynuna kayışını geçirdi, çalıştıрı otelin bulunduрu kentin dış mahallelerine doрru yürümeye (gene yürüyordu!) koyuldu. Onu dergideki işinden attıklarında Tereza bir otelin barında iş bulmuştu. Zürih'ten döndükten birkaç ay sonra olmuştu bu; Rus tanklarının fotoрraflarını çekmekle geçirdiрi o bir haftayı baрışlamıyorlardı sonuç olarak. Bu işi, dostları, Ruslar tarafından işlerinden atıldıktan sonra o otele sıрınmış başkaları aracılıрıyIa bulmuştu; muhasebe bürosunda eski bir teoloji profesörü, resepsiyonda bir büyükelçi (yabancı bir televizyonda işgali kınamıştı) duruyordu.
lokantasında garson olarak çalıştıрı sıralarda kendisinden yaşlı kadın garsonların varislerini, yürümekle, koşmakla, elinde aрır yüklerle gezmekle geçen bir yaşamın sonucu olan meslek hastalıрını gördükçe dehşete düşerdi. Gene de yeni işi daha az yorucuydu; gerçi her vardiyaya aрır bira ve madensuyu kasalarını sürükleyerek başlıyordu ama geri kalanı barda oturmak, müşterilere içkilerini vermek, barın ucundaki küçük lavaboda bardakları yıkamaktan ileri gitmiyordu. Üstelik bütün bunları yaparken de Karenin uslu uslu ayaklarının dibinde oturuyordu.
saat geceyarısını çoktan geçmişti. Ardından gece nöbetine kalan büyükelçiye iyi geceler dilemeye gitti. Resepsiyonun arkasındaki kapı küçük bir odaya açılıyor, adam burada dar bir somyanın üzerinde arada bir kestirebiliyordu. Duvarın yataрın üzerine gelen kısmı fotoрraflarla doluydu. Objektife bakarak gülümseyen kendisi ve başkaları, elini sıkanlar, aynı masada onunla birlikte oturanlar ya da birtakım kaрıtlar imzalayanlar. Başköşede, büyükelçiyle yanyana, John F. Kennedy'nin gülümseyen yüzü duruyordu. Tereza o gece odaya girdiрinde, onu Kennedy'le deрil önceden hiç görmediрi altmış yaşlarında bir adamla konuşurken buldu. Tereza odaya girer girmez adam sustu.
önünde rahatça konuşabilirsin." Sonra Tereza'ya döndü: "Oрlu bugün beş yıl yedi," dedi.
Rus ordusunun özel üyelerine ait bir binanın önünde gözcülük etmişlerdi. Içeri girip çıkan bütün Çeklerin Ruslar için çalışan ajanlar oldukları su götürmeyeceрi için, o ve arkadaşları bunların peşlerine takılmışlar, arabalarının plaka numaralarını saptamışlar ve topladıkları bilgiyi gizli yayın yapan Dubçek yanlısı radyo ve televizyon istasyonlarına vermişler, onlar da halkı uyarmışlardı. Bu arada oрlan ve arkadaşları, işbirlikçilerden birine de iyi bir sopa çekmişlerdi.
ana kadar bütün suçlamaları yalanladı," dedi. Cüzdanından bir gazete kesiрi çıkardı. "1968 sonbaharında Times'da yayımlandı." Bir adamın boрazına yapışmış sıkan genç bir çocuрun resmiydi bu, geride olayı seyreden kalabalık bir grup insan vardı. 'Işbirlikçi Cezasını Buluyor' deniliyordu üst başlıkta.
biri deрildi. Gecenin o saatinde Prag sokaklarından yanında Karenin'le eve dönerken, tank fotoрratları çektiрi günleri düşündü. Ne çocukluk! Ülkeleri için yaşamlarını tehlikeye attıklarını sanırken aslında Rus polisine hizmet ediyorlardı demek ki. Saat bir buçukta vardı eve. Tomas uyuyordu. Saçından başka bir kadının apışarasının kokusu yükseliyordu. ::::::::::::::::: 8 Nedir oynaşma? Karşımızdakini cinsel yakınlaşmanın mümkün olduрunu sanmaya götüren, ama aynı zamanda bu olasılıрı kesinlik haline getirmekten alıkoyan bir davranış biçimi olduрunu söyleyebiliriz oynaşmanın. Başka bir deyişle oynaşmak, güvencesi olmayan bir cinsel birleşme vaadidir.
onunla oynaşmaya çalışırlardı. Gönül okşayıcı sözlerin sonu gelmeyen gelgitinden, çift anlamlı sözlerden, açık saçık hikayelerden, önerilerden, gülümsemelerden, bakışlardan öfkeye kapıldıрı olur muydu? Kesinlikle hayır. Tereza'da bedenini (koca, uçsuz bucaksız dünyaya sürmek istediрi o kendisine yabancı bedeni) akıntıya bırakıvermeye duyulan dayanılmaz bir istek vardı. Tomas onu aşk ile sevişmenin farklı şeyler olduрuna inandırmaya çalışırdı. Anlamayı reddederdi. Şu anda, dört bir yanı kendilerine karşı en ufak bir şey hissetmediрi erkeklerle çevriliydi. Onlarla sevişmek nasıl bir şeydi acaba? Sadece oynaşma denilen o güvencesi olmayan vaat biçiminde de olsa, denemeye can atıyordu Tereza. Yanlış anlaşılmasın: Tereza, Tomas'tan öç almak istemiyordu; içine girip kaybolduрu dolambaçtan bir yolunu bulup dışarıya çıkmak istiyordu. Biliyordu, Tomas'a yük olmuştu, her şeyi çok ciddiye alıyor, her şeyi bir tragedyaya çeviriyor, tensel aşkın hafifliрini ve sevimli sıradanlıрını kavrayamıyordu. Hafifliрi öрrenebilmeyi ne kadar isterdi! Onu kendi zamanına aykırı bir kişi yapan bu kabuktan çekip çıkaracak biri olmasını öyle çok istiyordu ki. Oynaşmak nasıl bazı kadınlar için ikinci bir benlik, sıradan, rutin bir şeyse Tereza için de kim olduрunu, yeteneklerinin ne olduрunu saptamaya yönelik önemli bir araştırma alanı olup çıkmıştı. Gelgelelim, oynaşmayı önemli ve ciddi kılmakla, hafifliрini yoketmiş, zorlama, zahmetli, abartılı bir şey haline getirmişti. Vaat ile güvencesizlik arasındaki dengeyi bozmuştu (gereрi gibi saрlandıрında, bu denge oynaşmadaki ustalıрın göstergesidir); çok ateşli vaatlerde bulunuyor, ama kendi açısından vaatlerin güvencesi olmadıрını açıkça belirtmiyordu. 'Gelin, ben hazırım,' diyormuş izlenimi uyandırmanın başka bir yoluydu bu. Ama erkekler kendilerine vaat edildiрini sandıkları şeyi istediklerinde, güçlü bir direnmeyle karşılaşıyorlardı. Bulabildikleri tek açıklama da onun kötü, hileci bir kadın olduрuydu. ::::::::::::::::: 9 Bir gün, on altı yaşlarında bir oрlan bar taburelerinden birine tünedi ve genel konuşmanın akışında bir resimdeki yanlış çizgi, ne ileriye götürebilecek ne de silinebilecek bir çizgi gibi sırıtıveren, kışkırtıcı bir laf etti: "Sende de ne bacaklar var ama!" Tereza, "Tezgahın arkasını görecek kadar keskin demek ki gözlerin!" cevabını yapıştırdı. "Seni sokakta gözüme kestirdim," karşılıрını verdi oрlan, ama bu arada Tereza dönmüş, başka bir müşteriyle ilgileniyordu. Işi bitince oрlan bir konyak söyledi. Tereza hayır anlamında başını salladı. "Ama on sekiz yaşındayım," diye itiraz etti oрlan. "Kimliрini görebilir miyim?" dedi Tereza. "Göremezsin," cevabını verdi oрlan. "O zaman gazoz içmeye ne dersin?" dedi Tereza. Oрlan, tek bir söz söylemeden, bar taburesinden kalktı, çıktı gitti. Yarım saat sonra geri geldi, abartılı el kol hareketleriyle barda yerini aldı. Soluрunda genişçe bir alanı kaplayacak oranda alkol vardı. "Ver bakalım şu gazozu," diye buyurdu. "Aa, sen sarhoşsun!" dedi Tereza. Oрlan, Tereza'nın arkasındaki duvarda asılı duran bir tabelaya dikti parmaрını: 18 Yaşından Küçüklere Alkollü Içecek Satılması Kesinlikle Yasaktır. "Senin bana alkollü içki satman yasak," dedi, kolunu tabeladan Tereza'ya doрru savurarak, "ama benim sarhoş olmam yasak deрil."
gazoz istedi. "Peki, neden orada kalmadın öyleyse?" "Çünkü sana bir kere bakmak istedim," dedi oрlan. "Seni seviyorum." Bunu söylerken yüzünü garip bir biçimde buruşturdu, öyle ki Tereza onun alay mı ettiрini, kendisine yaklaşmaya mı çalıştıрını yoksa şaka mı yaptıрını anlamakta zorluk çekti. Ya da son derece sarhoştu da ne dediрini bilmiyor muydu? Gazozu oрlanın önüne koydu ve öteki müşterilerle ilgilenmeye gitti. "Seni seviyorum!" cümlesinden sonra oрlan dilini yutmuştu sanki. Bardaрını sessizce boşalttı, parayı tezgahın üzerine bıraktı ve Tereza daha başını kaldırıp da bakmaya fırsat bulamadan sıvıştı.
kısa boylu, çıplak kafalı bir adam: "Yaşı küçüklere alkol satmanın yasaya aykırı olduрunu bilmen gerekir," dedi.
zamandır gözüm üzerindeydi." "O halde neden güzel bir kadın gördüрünde dua edip de çeneni kapamıyorsun?" Tam o sırada bara girip bu sahneye tanık olan uzun boylu bir adam lafa karışmıştı.
verdi uzun boylu adam. Tereza kel adama votkasını verdi. Adam votkayı bir dikişte içti, parasını verdi ve çıktı gitti. "Teşekkür ederim," dedi Tereza uzun boylu adama. "Deрmez," dedi uzun boylu adam ve o da yoluna gitti. Birkaç gün sonra tekrar barda boygösterdi. Tereza onu görünce bir dostunu görmüş gibi gülümsedi. "Tekrar teşekkürler. O kel adam hep geliyor. Son derece sevimsiz biri."
dedi, gözlerinin içine bakmayı sürdürerek. Oynaşma başlamıştı; olasılık kuram çerçevesinde, gerilim çerçevesinde de kalsa, karşısındakini cinsel yakınlaşmanın olası olduрunu sanmaya götüren o davranış biçimi...
işi var?" "Ya senin?" diye karşıladı Tereza. "Sen Prag'ın en çirkin kesiminde ne arıyorsun?" Adam ona bu yakınlarda oturduрunu söyledi. Mühendisti, geçen gün işten dönerken buraya uрraması sırf bir rastlantıydı. ::::::::::::::::: 11 Tereza, Tomas'a baktıрında, gözleri gözlerine deрil, iki üç santim yukarısına, başka kadınların apışaralarının kokusunu yayan saçlarına gidiyordu.
Benim için Prag'a döndüрünden bu yana, kıskanmayı yasak ettim kendime, kıskançlık etmek istemiyorum. Bütün bunları göрüsleyebilecek kadar güçlü deрilim anlaşılan. Yardım et bana, lütfen."
birlikte sık sık yürüyüş yaptıkları parka götürdü. Parkta kırmızı, mavi ve sarı sıralar vardı. Oturdular.
çıkmak."
"Neden Petrin Tepesi?"
Birden bedeni o kadar güçsüzleşti ki, oturduрu park sırasından kaldıramadı kendini. Ama anayasaya göre Tomas'a itaatsizlik etmesi mümkün deрildi. Kendini ayaрa kalkmaya zorladı.
kendisine neredeyse sevinçle gülümsüyordu. Elini sallayarak yoluna devam etmesini işaret etti Tereza'ya.
Petrin Tepesi'nin eteрine vardıрında Tereza çevrede hiç kimse olmadıрını gördü, şaşırdı. Bu garipti, çünkü başka zamanlarda Prag'ın yarısı buralarda geziniyor olurdu. Daha da kaygılandı. Ama tepe o kadar sessiz ve sessizlik o kadar dinlendiriciydi ki, kendini bütünüyle onun kucaрına bıraktı Tereza. Yukarıya çıkarken, defalarca durup arkasına baktı; aşaрıda kuleler, köprüler gördü; azizler yumruklarını sallıyor, taştan gözlerini bulutlara kaldırıyorlardı. Dünyanın en güzel kentiydi gördüрü. Sonunda tepeye vardı. Dondurma ve hatıralık eşya satan tezgahların gerisinde (hepsi de sözleşmiş gibi kapalıydı) şurasına burasına aрaçlar serpiştirilmiş geniş bir çayırlık alan uzanıyordu. Bu çayırlık alanda adamlar vardı. Altı taneydiler. Deрişik sopaları ellerinde tartarak, yeni bir vuruşa hazırlanırlarken bir yandan da sahayı gözden geçiren golf oyuncuları gibi aрır aрır yürüyor ya da ayakta duruyorlardı.
üçü kendi oynadıрı rolü oynamak üzere orada bulunuyorlardı, kararsızdılar, her türlü soruyu sormak için can atıyor gibiydiler, ama başbelası olmak istemedikleri için çenelerini tutuyorlar, çevreye soran gözlerle bakmakla yetiniyorlardı.
iyilik akıyordu. Bunlardan birinin elinde bir tüfek vardı. Tereza'yı görür görmez, elini salladı ve gülümseyerek, "Evet, burası," dedi. Tereza cevap olarak başını salladı, ama gene de son derece kaygılıydı. Adam, "Yanlışlık olmasın diye soruyorum, bu sizin seçiminizdi, deрil mi?" diye ekledi. "Hayır, hayır, kesinlikle benim seçimim deрildi!" demek kolaydı ama, Tomas'ı düşkırıklıрına uрratmaya hakkı yoktu. Eve dönmek için ne gibi bir özür, bir bahane bulabilirdi ki? Işte bu yüzden, "Evet, elbette benim seçimimdi," dedi. Tüfekli adam sözünü sürdürdü: "Neden öрrenmek istediрimi açıklayayım. Bunu sadece, bize gelenlerin kendi arzularıyla ölüme hazır olduklarından emin olduрumuz zaman yapıyoruz. Bir hizmet olarak görüyoruz da." Tereza'ya bir kere daha, öyle sorgulayan bir bakışla baktı ki, Tereza yeniden, "Hayır, hayır, meraklanmayın. Benim seçimimdi," demek zorunda kaldı.
"Hayır, lütfen, hayır. Eрer mümkünse, en son ben gideyim," dedi Tereza.
Yardımcılarından hiçbiri silahlı deрildi; tek görevleri ölecek kişilerin yanında bulunmaktı. Onları kollarından tutuyor, çayırın karşı tarafına götürüyorlardı. Çayırlık alan epey genişti aslında, göz alabildiрine uzanıp gidiyordu. Vurulacak kişiler kendi aрaçlarını seçmekte özgürdüler. Her aрacın yanında duruyor, dikkatle gözden geçiriyor, bir türlü karar veremiyorlardı. Iki kişi çınar aрaçlarını seçtiler sonuçta, üçüncüsü hiç durmadan yürüyordu, anlaşılan hiçbir aрaç kendi ölümüne layık deрildi. Kolundan tutan yardımcı itip kakmadan, sabırla yol gösteriyordu; sonunda adam daha ileri gidecek cesareti kaybetti ve dört bir yana dal salmış bir meşe seçti.
adam uçsuz bucaksız çayırlıkta sırtları üç aрaca dayalı olarak durdular, beklediler.
başka bir şey duyulmadı; tüfeрe susturucu takılmıştı. Çınara dayanan adamın yere devrilmesinden başka bir şey de görülmedi.
adamlardan biri sessizce yere yıрıldı. Birkaç saniye geçmeden (tüfekli adam gene sadece oldugu yerde dönmüştü) üçüncü adam da çayıra yıрıldı. ::::::::::::::::: 13 Yardımcılardan biri Tereza'ya doрru geldi; koyu mavi renkte bir kurdela tutuyordu elinde. Tereza adamın gözlerini baрlamaya geldiрini anladı. "Hayır," dedi başını sallayarak, "Ben görmek istiyorum." Ama gözlerini baрlatmamak istememesinin gerçek nedeni bu deрildi. Idam mangasını gözleriyle alt eden o gözüpek kişilerden deрildi Tereza. Sadece ölümü geciktirmek istiyordu. Gözleri baрlandı mı, ölümün bekleme odasına girmiş olacaktı ki oradan da dönüş yoktu.
alanda yürüyorlardı, Tereza bir türlü aрaç seçemiyordu. Ona acele etmesini söyleyen yoktu, ama kendisini bekleyen sondan kurtuluş olmadıрını biliyordu. Ileride, çiçeklenmiş bir kestane aрacı görerek onun yanına gitti, önünde durdu. Sırtını aрacın gövdesine yasladı, başını kaldırıp yukarıya baktı. Güneşte neşeyle kıpırdaşan yaprakları gördü; çok uzaklardan gelen hafif, tatlı keman sesleri gibi, kentin gürültülerini duydu.
umarsızlıрa döndü, ama elinden bir şey gelmiyordu. "Benim seçimim deрildi," dedi.
deрilse, yapamayız. Hakkımız yok buna," dedi. Çok sevecen bir sesle, sanki onun seçimi deрilse vuramayacakları için özür diler gibi söyledi bunları. Adamın sevecenliрi Tereza'nın yüreрini paraladı, yüzünü aрacın gövdesine döndü ve gözyaşlarına boрuldu. ::::::::::::::::: 14 Tüm bedeni gözyaşlarıyla sarsılıyordu; aрaca aрaç deрil de, çok eskiden yitirdiрi babası, hiç tanımadıрı bir büyükbaba, büyük-büyükbaba, büyük-büyük-büyükbaba, zamanın derinliklerinden bir yerden çıkagelip pürtüklü bir aрaç gövdesi kılıрına girerek yüzünü ona sunan saçı, sakalı aрarmış bir yaşlı adammış gibi sarılmıştı. Sonra başını öte yana çevirdi. Üç adam çok uzaklardaydılar artık, yeşilliрin içinden yürüyen üç golf oyuncusu gibiydiler. Hatta tüfeklisi, tüfeрini golf sopası gibi tutuyordu.
Tereza kendini vuracak olan ama vurmayan adamı düşünmekten bir türlü kendini alamıyordu. Ah, nasıl da istiyordu onu! Birisinin yardımı gerekiyordu sonuç olarak! Tomas yardıma yanaşmıyordu. Tomas ölüme yolluyordu onu. Başkası yardım etmeliydi o zaman! Kente yaklaştıkça tüfekli adamı daha çok arzulamaya, Tomas'dan daha çok korkmaya başladı. Tereza'nın sözünü tutmamasını hiçbir zaman baрışlamayacaktı Tomas. Korkaklıрını, ihanetini hiç baрışlamayacaktı. Oturdukları sokaрa gelmişti, bir iki dakika sonra Tomas'ı göreceрini biliyordu. Yüklə 1,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|