Video cekilish texnologiyasi cdr
Yüklə 0,99 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Görüntünü sezə bilmirəm
- §9. Görüntünün kompozisiyası Nəzəriyyə və təcrübə
- Darıxmağa nə məcbur edir
- Qeyri-adi planlar
- Kadr çərçivəsi
43 • əsas obyekti digərlərindən arxa plana atmaq; • rəng və ya işıqkölgə kontrastından faydalanmaq; • kompozisiya perspektivindən istifadə etmək; • obyekti kadrda daha yuxarıda yerləşdirmək; • obyekti işıqla vurğulamaq (parlaq, ləkə, kəskin kölgələr). Görüntünü sezə bilmirəm Çəkiliş obyektini qəribə, müəmmalı, özünəbənzəməz şəkildə göstərmək istəsəniz, yayğın işıqdan istifadə edə bilərsiniz. Ancaq bir qayda olaraq, tələb edilir ki, obyektə yaxşıca göz yetirməyə imkan verilməlidir, xüsusən söhbət nümayiş üçün nəzərdə tutulan çəkilişlərdən gedirsə. Bəzən seyrçiyə göstərmək istədiyiniz şeyi, o nə qədər axtarsa da, görməyə bilər. Belə hallardan qaçmağa çalışın. Bir də görürsən ki, kadr uzaq planda çə kilib, ya da nəsə obyektə kölgə salıb, yaxud seyrçinin mütləq oxumalı olduğu lövhəcikdə kiminsə barmağı olub. Detalları göstərməkdən ötrü yaxın mə sa fədən çəkilən planlar çox yaxşı sayılır. Ancaq çox iri plan hərdən imkan vermir ki, seyrçi bütövlükdə əşyanı görsün. Məsələn, elə kadr çəkmək olar ki, dişli çarxın cəmi bir neçə dişi görünsün. Bu kifayət deyil, dəzgahın necə işlədiyini anlamaq üçün daha çox şey görməliyik. Hədsiz işıqlandırma, yaxud ifrat işıqlandırma da qorxuludur (şəkil 36). Bu sə bəbdən parlaq əşyalar ifrat parlaq, ya da tam solğun – rəngsiz görünə bilər. Bü tün bunlar aydın həqiqətdir və həmişə göz qabağındadır. Ancaq nədənsə vaxtaşı rı belə problemlərlə üzləşirik və bu problemləri həll etməyə ça lış ma lı yıq. Şəkil 36. Obyektin kadrda sezdirilməsi 1. Anlaşıqsız kompozisiya. 2. Daha iri göstərin. 3. Çəkiliş nöqtəsini dəyişin. 4. Dərin kəskinliyi dəyişin. 5. Obyekti dolanıb keçin. 6. Kontrastı oynadın. 7. Kompozisiya perspektivi. 8. Obyekti kadrın yuxarısında yerləş di rin. 9. Obyekti işıqla sezdirin. §9. Görüntünün kompozisiyası Nəzəriyyə və təcrübə Qırxayaq haqqında qədim bir lətifə var. Bir gün ondan soruşurlar ki, birinci hansı ayağını irəli atacağını nədən bilirsən?.. O çağadək özü üçün sakit bir həyat yaşayan qırxayağın dincliyi pozulur; bu suala cavab axtararkən dığırlanıb arxa düşür və bir daha o arxdan çıxa bilmir. Kompozisiya qaydalarını işdə
44 sınamaq istəyəndə, çoxumuz həmin qırxayaq vəziyyətində qalırıq, qaydalar da qəliz görünür, bu qaydalardan irəli gələn min cür məhdudiyyət də! Artıq video istehsalatdan ləzzət ala bilmirsən və adama elə gəlir ki, nəsə riyazi əməliyyatla məşğuldur. Gəlin “qaydalar”ı yaddan çıxarıb, düşünək görək, ekranda izlədik ləri miz dən nəyi xoşlayır və nəyi bəyənmirik. Beləcə, bilməyimiz vacib olan kompo zisiya prinsiplərini də üzə çıxarıb öyrənəcəyik. Qısa plan Hər hansı hərəkətsiz görüntünü tutalım, kitabdakı şəkil slaydın ekran üzə rindəki proyeksiyasını, yaxud muzeydə asılan rəsmləri gözdən keçirərkən, dayanıb, nəyəsə ayrıca diqqət yetirə bilərik. Onu əməllibaşlı istədiyimiz qədər seyr etməyimiz mümkündür. Tele və kinoteatrdakı kadrları tələsmədən, dü şü nədüşünə nəzərdən keçirməmək, sadəcə, mümkün deyil. Hər bir plan çox tez bir zamanda görünür, bir an çəkir, uzağı, yarım dəqiqə çəkərək, başqa planla əvəz edilir. Hər bir planın müəyyən mənası olmalıdır. Hər bir plan dərhal təəs sürat oyatmalıdır.
Kadrı darıxdırıcı edən nədir? Göstərilənlərə münasibətinizdən çox şey asılı dır. Baxdığınız kadrda şəxsən sizi maraqlandıran heç nə yoxdursa, gördüyünüz adamların harada olmaları, nə etdikləri sizin vecinizə də deyilsə, hər hansı kadrı çıxsanız, çıxacaq. Məhz buna görə, yaxından tanımadığınız adamların mə zu niyyət vaxtı çəkdiyi slaydlar onların özünə maraqlı gəlir, amma sizə bir elə yox. Tutalım, kadrda yeknəsəq okean səthini göstərmək olar. Darıxdınız? Ancaq, misal üçün, belə bir şərhdən də faydalanaq. “Bu təhlükəli yerdə çoxillik fə da kar axtarışlardan sonra, dalğıclar daşqaşla yüklənmiş ispan gəmisisni tap dı lar” – ekranda elə bir şey görməsək də, artıq görüntüyə başqa gözlə ba xa cağıq! Belə şeylərlə həmişə qarşılaşacaqsınız. Uyğun şərh olmasa, bənzər kadr lara baxan seyrçini bircə anın içində mürgü basardı. Ancaq maraq oyat dığı və çox qısa sürdüyü üçün bu kadrlar diqqəti cəlb edərək özündə saxlayır. Deməli, hər hansı planın cəlbediciliyi qismən həmin kadrda nəyin göstəril mə sindən, qismən söhbətin nədən getməsindən və qismən də seyrçini maraqlandıra bilmək dərə cəsin dən asılıdır. Çılpaq səhranı təsvir edən kadr adamı çox tez usandıra bilər; ancaq seyrçi uzaqda, nə isə hərəkət edən balaca əşyanı sezərək, bu onun marağını artıracaq. Bəs həmin planı bir müddət saxlasanız nə baş verəcək? Adətən, maraq azalır. Ancaq başqa bir şəraitdə eynən belə planı izləyən seyrçilər səbirsizliklərindən oturduqları yerdən dik atılaraq, hansı səyyahın sağ qaldığını tezcə bilmək istəyəcəklər. 45 Əgər kadrda diqqətəlayiq çoxlu obyekt varsa, seyrçinin nəzəri orabura qa ça raq nəyin üzərində dayanacağını bilməyəcək. Kadrda xeyli az obyekt olanda isə onlara maraq tezliklə sönəcək. Kadrda diqqəti çəkən heç bir vizual vurğu yox dursa, seyrçinin baxışları “avarasərgərdan” qalacaq, ancaq əsas obyekti yan yörəsindən ayırıb göstərməklə hər şeyi yerbəyer edə bilsəniz, seyrçi diq qə tini həmin obyektə cəmləşdirərək, fikrini lazım olmayan şeylərə yayın dır ma ya caq.
Bəzən adam “yoldan çıxar”, nəsə diqqəti saxlayan və hamını mat qoyan qeyriadi, orijinal və kəskin bir plan çəkmək istəyir. Güclü dramatik və ya ko mik effektə nail olmaq lazımdırsa, genişbucaqlı obyektivlə xeyli təhrif edil miş perspektiv çəkmək, çox aşağı rakursda çəkiliş aparmaq, qəribə və fantastik gö rüntülər almaq çox yaxşı yoldur. Ancaq qeyriadi çəkiliş nöqtələri görüntünü qeyriadi etmir, elə özözlüyündə də diqqəti cəlb edir. Nəticədə real çəkiliş ob yektindən diqqət yayınır. Kadr çərçivəsi Teleekranın üfüqi xətt üzrə uzanan düzbucaqlı forması var. Bir çox əşyalar bu formaya çox yaxşı uyuşur. Bu səbəbdən onları çox iri planda çəkərək, ekranı başdanbaşa tuta bilərik. Ancaq bəzi obyektlər ekrandan ötrü xeyli hündür ola bilər. Buna görə də onları tam şəkildə kadrda göstərmək üçün ya uzaq planda çəkmək, ya da hissəhissə lentə almaq lazım gəlir. Bu zaman onları panoram çəkilişlə, yaxud ayrıayrı iri planların ardıcıl montajı yolu ilə göstərmək gərək dir. Obyekt ekrana yerləşməyəndə, bəzən kadra uyuşdurmaq üçün elə çəkiliş nöqtəsi seçməlisən ki, kamera onu yuxarıdan aşağı, ya da aşağıdan yuxarı gös tərməlidir. Əgər çəkiliş obyektinə çox yaxın dayanmısınızsa, bu obyektin bir hissəsi “kadr arxasında” qalır, “kəsilir”. Televiziya cihazlarının əksəriyyəti görüntünün rastrdakı (teleekrandakı işıqlı sətirlər) maksimum ölçünü verə bildiyindən (hə min cihazlar o cür sazlanır), təsvir planlarının qıraqbucağı kəsilib atılır. Se yr çini çox vacib sayılacaq bir şeyi, məsələn, titrlərin görməsini istəyirsinizsə, gə rək çəkiliş planını elə qurasınız ki, bu titrlər və ya hər hansı digər vacib detal ekranın “təhlükəsizlik zonası”na düşsün. Görüntüsünü lentə aldığınız adamın başı, əlləri və yaxud ayaqları tamamilə ekranın çərçivəsindən kənarda qalarsa, nəticədə ekssentrik, çox qəribə olacaq. Ancaq həmin planı adamın yalnız bir hissəsinin çərçivədən “çıxması” şərti ilə azacıq sıxışdırsanız, kifayət qədər təbii bir kadr alınacaq. Əyilərək hər hansı dirəyə söykənmiş adamın görüntüsündə qeyriadi heç nə yoxdur. Ancaq həmin adamı, sanki ekranın qırağına söykə nil miş kimi çəkə bilərsiniz o xeyli gülməli görünəcək. Teleekrandakı görüntünün hansı təəssürat oyadacağına kadr çərçivəsinin təsirini izləmək maraqlıdır. Əgər çəkdiyiniz planda obyekt başdanbaşa ekranı Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|