№22 (62) 31.10.2011 Fərqli düşüncə
12
Diktatorların xalqa ata olmaq həvəsi
Axı Mən Sizin Atanızam...
Bu iddialı bəyanatı ayaqlar altında
tapdalanan yaralı Qəddafi səsləndirirdi.
“Siz günah işlədirsiniz, mən sizin
atanızam”. Ya diktatorlar ölüm ayağında
belə camaatı ələ salmaq qabiliyyətlərini
qoruyub saxlayırlar, ya da adam doğru-
dan da dediyinə inanırdı. 1989-da gül-
lələnməyə aparılan Yelena Çauşesku da
belə danışırdı: “Nə edirsiniz? Axı siz
mənim uşaqlarımsınız.” Yəqin ki,
səmimi bəyanatlardır. Amma bu
bəyanat onu səsləndirən adamın
düşüncə tərzi haqqında nələri deyir?
Kralların Yadigarı
Ölkə əhalisinə öz uşaqları, daha
qədimdə isə öz qulu kimi baxmaq
monarxik sistemin doğurduğu düşüncə
tərzidir. Kralın mütləq hakimiyyətinin
qorunması
üçün
bu
patriarxal
düşüncəyə böyük ehtiyac var idi.
Cəmiyyəti ailə, kralı ailənin başçısı/atası
hesab etməklə ierarxik hakimiyyət sis-
teminin sabitliyini saxlamaq mümkün
olurdu. Yoxsa hər yoldan ötən şahın
şahlığını sual altına qoya bilərdi və
bütün cəmiyyət daima vətəndaş
müharibəsi vəziyyətində yaşamalı
olardı.
On yeddinci əsrin ortalarında bu sis-
temə İngiltərədə ilk etiraz ediləndə kral
Çarlz Stüart başa düşə bilmirdi ki,
uşaqlar öz atalarının – kralın iradəsini
necə sual altına qoya bilərlər. Kralın or-
dusunu iki dəfə məğlub edən İngiltərə
parlamenti ondan sadə bir şey tələb
edirdi – kralın səlahiyyətlərini məhdud-
laşdıran bir sənədə imza atmaq. Kişini
devirmirdilər. Hakimiyyətinin də cüzi
bir hissəsini əlindən alırdılar… onu
müharibə meydanında tam məğlub
edib, ev dustağı edəndən sonra.
Təsəvvür edin ki, belə bir vəziyyətdə
Çarlz Stüart dirənib güzəştə getmir və
1649-cu ildə onu edam edəsi olurlar.
İndi XXI əsrdir. İnsanlar ümumən
anlayırlar ki, bir adamın hakimiyyətə
anadangəlmə haqqı uydurma an-
layışdır. Amma Səddam Hüseyn onu
mühakimə edən hakimin qarşısında
durmaqla öz ali vücudunun təhqir olun-
duğu qənaətində idi.
Çauşesku və Qəddafini də yuxarıda
qeyd etdik. Ən qəribəsi budur ki, yüz il-
lərlə nəsli kral olan monarxlardan fərqli
olaraq diktatorların əksəriyyəti çox adi
bir şəcərədən gəlirlər; əksəriyyəti
hakimiyyətə yiyələnməmişdən qabaq
ən adi bir adam olublar və deməli anla-
malıdırlar ki, hakimiyyət onların ilahi
haqqı deyil.
Anlayırlarmı? Belə görünür ki, an-
lamırlar. Ölənə qədər anlamırlar.
Yazının tam mətnini
AzadliqRadiosu.az saytının
“Bloqlar” bölümündə oxuyun.
Qorxmaz Əsgərov
Qəddafi
Bəxtiyar Hacıyev həbsxanadan yazır
Həbsxanada olan gənc fəal Bəxti-
yar Hacıyev hökumətin gənclər
siyasətindən bəhs edən fikirlərini
jurnalistlərə göndərib:
Hazırda Prezident Administrasiyası
gənclər arasında nüfuz savaşı aparır. Bu
savaş əvvəlcə cəmiyyətdə kifayət qədər
təhsilli gənci öz ətrafına toplamış AN
şəbəkəsinin və yaradıcı yanaşması ilə
effektiv fəaliyyət göstərən OL Gənclər
hərəkatının rəhbərlərinin 2009-cu ildə
həbsi ilə başladı.
Daha sonra Avropada təhsil alan
gəncləri özündə birləşdirən FASE-nin
neytrallaşdırılması, yeni yaranan FACE
qrupuna süni əngəllərlə davam etdi.
Administrasiya bir tərəfdə müstəqil,
təhsilli gəncləri sıxmaqla yanaşı, digər
tərəfdə özünün qurduğu təşkilatları
maliyyələşdirməyə, gənclər üçün caz-
ibədar etməyə çalışdı.
2007-ci ildə “Azərbaycan gənclərinin
xaricdə təhsili 2007-2015”, 2011-ci ildə
“Azərbaycan gəncliyi 2011-2015-ci il-
lərdə” dövlət proqramları qəbul olundu.
Bundan əlavə, gənclərə ipoteka ver-
ilməsinin şərtlərinin asanlaşdırılması,
gənclər mərkəzlərinin tikilməsi, gən-
clərlə bağlı tədbirlərin Bakıda keçir-
ilməsi təklif olundu. Lakin bütün
bunlara
baxmayaraq,
Prezident
Administ rasiyası gənclərin rəğbətini
qazanmaq üçün gördükləri işlərdə ciddi
nəticə əldə etməyib.
Bunun iki sadə səbəbi var. Birincisi,
2011-ci ildəki Azərbaycan gənci 2005,
2008-ci illərdəki gənc deyil. Bu gün xar-
icdə təhsil alan, daha çox özünün
müstəqil mövqeyini qorumağa, ictimai
maraqlara sahib çıxmağa çalışan yeni
gənc nəsil yetişib, bu gənclərin sayı
sürətlə artır. Həmin gənclərin qəlblərini
və beyinlərini pulla, xüsusilə dövlət
büdcəsi hesabına fəth etmək olmaz.
Dövlət proqramlarından faydalanmaqla
yanaşı, bu gənclər çox gözəl anlayırlar
ki, bu proqramlar dövlət büdcəsi
hesabına reallaşır, bu tədbirləri keçir-
məyə dövlət borcludur və dövlət büd-
cəsindən ədalətli, səmərəli istifadə hər
bir Azərbaycan gəncinin haqqıdır.
İkincisi, Administrasiya sadə bir
həqiqəti anlamır. İstər beynəlxalq
aləmdə, istərsə də Azərbaycan gəncləri
arasında müsbət bir fikir formalaşdır-
mağın yeganə yolu var – həqiqətən də
müsbət olmaq.
Çox şadam ki, yeni Azərbaycan gən-
cləri bu iki məsələni çox dəqiq görə
bilirlər. Dövlət büdcəsi hesabına həyata
keçirilən
dövlət
proqramlarından
bəhrələnməklə yanaşı, hakimiyyət ciddi
islahatlar reallaşdırmadan hakimiyyətin
dövlət büdcəsi ilə ictimai simpatiya
qazanmaq tələsinə düşmürlər.
Bəxtiyar Hacıyev AzadlıqRadiosunun
studiyasında
№22 (62) 31.10.2011 Fərqli düşüncə
13
AzadliqRadiosu.az
saytında həmçinin
oxuyun
Rasim Balayev: «Biz adamları
kinoteatrdan qaçırtdıq»
Pərviz yazdığı yeni romandan
imtina etdi
Qulu Ağsəs: "AYB-dən yaşı altmışı
keçmiş adamlar getməlidir"
“Feyziyyə ilə şənbə söhbəti"nin
qonağı "Ulduz" jurnalının baş
redaktor müavini, şair Qulu Ağsəs
AYB ilə bağlı fikirlərini açıqlayıb...
- Bəs AYB-də necə, yaxın vaxt-
larda nələrinsə dəyişəcəyinə ümidi-
niz varmı? Çox güman ki, bu
qurumda sizi də narahat edən
məqamlar var...
- Orada yaşı altmışı keçmiş adamlar
var, onlar getməlidir.
- Qulu müəllim, hamı bu barədə
danışır. Birdən siz də altmış yaşınız
olanda AYB-dən getmək istəmədi-
niz, onda necə?
- Onda əməliyyata gedəcəm və ola-
cam əlli yaşında (gülür - F). Necə yəni
getmək istəməyim, elə şey olar? Mən
özümə necə hörmət edərəm ki, mənə
gəlib desinlər ki, sən getməlisən. Mənə
qalsa, deyərəm qalsınlar, dörd yüz il
yaşasınlar. Qoy AYO-çular ölsün, onların
uşaqları desin “get”, yenə getməsinlər.
Gənc Ədiblər qırılsınlar, amma onlar
yenə qalsın. (gülür - F). Düşünürəm ki,
onların ədəbiyyat naminə etdikləri
nəzərə alınmalıdır, ömürlük Prezident
təqaüdü ilə təmin olunmalıdırlar. Və bu
qurultayda struktur dəyişikliyi onların
getməsi ilə başlanmalıdır. Onların yerinə
isə hər şeir yazanı küçədən tutub gətir-
mək olmaz. Mənə elə gəlir ki Anar müəl-
lim namizədliyini irəli sürsə, yenə də
qalib gələcək. Çünki o, çox güclü fiqur-
dur.
- Qalib gələcək, yoxsa?..
- Bəli, məhz qalib gələcək. Insanlarda
ötən seçkidən bir qorxu qalıb. Rəhmətlik
Akif Səməd namizədliyini irəli sürəndə
iki, ya da bir səs yığdı. O adamlar ki, rəh-
mətliyi dəstəkləyəcəklərinə söz ver-
mişdilər, Anarı görən kimi fikirlərindən
daşınmışdılar. Mən rəhmətliyə dedim ki,
bunlar səni aldadırlar. Indi hamı qorxur
ki, namizədliyimi verərəm, heç kim səs
verməz. Düşünürəm ki, Anar seçilsə
belə, islahatlar olmalıdır, bir də bu AYB,
AYO məsələsinə son qoyulmalıdır. Bunun
da bir yolu odur ki, onları çap etmək
lazımdır. Bir yaxınlaşma olsun.
Ölümündən sonra ən çox qazanan
məşhurlar
"Forbes" jurnalı ölümündən sonra
irsi ən çox gəlir gətirən məşhurların
reytinqini tərtib edib. Keçən il
olduğu kimi, bu il də siyahıya pop
kralı Michael Jackson başçılıq edir.
Keçən ilin oktyabrından bəri pop
kralının albomlarının satışı və onun
həyatının son aylarını əks etdirən
kadrların da yer aldığı "This is it"
sənədli filmi ümumilikdə 170 mi-
lyon dollar gəlir gətirib.
İkinci pillədə rok kralı Elvis Presli qərar-
laşıb. Onun albomları və iştirak etdiyi
başqa materiallar varislərinə 55 milyon
dollar qazandırıb. 3-cü yerin sahibi -
Amerika kinosunun əfsanəsi Merilin Mon-
rodur (27 milyon dollar). Siyahıda əfsanəvi
"Beatles" qrupunun iki üzvü də var: Corc
Lenon (5-ci yer - 12 milyon dollar) və Corc
Harrison (13-cü yer - 6 milyon dollar).
Corc Lennon 5-ci yeri Hollivud ulduzu Eliz-
abet Teylorla bölüşür (12 milyon dollar).
Siyahıya müğənni və aktyorlarla yanaşı
elm xadimləri də "düşə bilib". Dahi Albert
Eynşteyn 7-ci pillədə (10 milyon) qərar-
laşıb. İsveçli detektiv yazarı Stiq Larsson
isə 9-cudur (7 milyon dollar)...
Seymur Baycan: İvan İliçin ölümü
Aqşin Yenisey: "İçkidən dopinq
kimi istifadə edirəm"
"Yazı masası" rubrikası (VİDEO)
İrlandiyanın yeni seçilən
prezidenti şairdir
Şaiq Vəli
Michael Jackson
№22 (62) 31.10.2011 Fərqli düşüncə
14
Azərbaycanda halal zəmanəti
necə və kimlərə verilir?..
Azərbaycan da daxil olmaqla bir
çox ölkələrdə yalnız halal qida
yemək istəyən insanlar var. Bu
cür insanların hüquqları necə
qorunur? Onların aldanma ehti-
malı nə yerdədir? Bu sahəyə
nəzarət hansı səviyyədədir? Halal
əvəzinə haram alan istehlakçı
məhkəməyə üz tuta bilərmi?
“İslam və demokratiya” veril-
işində bu dəfə dini inancına görə
qida seçən insanların hüquqların-
dan danışılıb.
HEYVANIN 4 DAMARINI
KƏSMƏK LAZIMDIR
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin
(QMİ) şöbə müdiri, Qazi Hacı Mirəziz
Seyidzadə deyir ki, halal qida hazırla-
mağın bir çox şərti var. Söhbət ət məh-
sullarından gedirsə, heyvanın kəsilmə
qaydalarına xüsusi diqqət yetirilmə-
lidir:“Gərək heyvanı kəsən şəxs müsəl-
man olsun, onu üzü qibləyə çevirib
kəssin. Heyvanın boğazında 4 damar,
özü də dəmirlə kəsilməlidir. Bu qay-
dalarla kəsilən heyvanın ətinə təbii ki,
donuz əti və piyi qatmaq olmaz”.
ANCAQ 2 ŞİRKƏTƏ HALAL
ZƏMANƏTİ VERİLİB
QMİ bu sahədə yalnız 2 şirkətə -
“Sab” firması və Gəncədəki “Halal qida”
şirkətinə halallıq zəmanəti verib.
İdarənin yaratdığı komissiya üzvləri 1-
2 aydan bir həmin şirkətlərdə vəziyyəti
yoxlayır, orda hazırlanan məhsulları
mütəmadi olaraq laborator analizdən
keçirirlər. “Bu şirkətlər müsəlman
ölkələrindən alınan ətlərdən məhsul
hazırlayırlar. Yəni ətin halal qaydada
kəsildiyinə zəmanət var. Elə iş görmək
istəyirik ki, aldanmayaq və insanları da
aldatmayaq. Yoxsa Qiyamət günündə
buna görə cavab verməli olacağıq”.
HALAL-HARAM MƏSƏLƏSİNƏ
DİNİ İDARƏ BAXIR
Halallıq zəmanətini QMİ-nin verməs-
inə gəlincə, Hacı Mirəziz bunu daha
məntiqli sayır. Onun fikrincə, dinin
dövlətdən ayrı olduğu Azərbaycanda bu
işi məhz dini qurum həyata keçirmə-
lidir:“Halal-haram işinə dini idarə baxır.
Dövlət haram-halal işinə baxacaqdısa,
gərək dövlət idarəsi ruhaniyyətdə
olardı. Bu işə məsul olan dövlət
idarələri yalnız tibbi tərəfinə nəzarət
edə bilər”.
AZƏRBAYCAN BEYNƏLXALQ
STANDARTI GÖZLƏYİR
“Nəinki Azərbaycanda, ümumiyyətlə,
hələlik Halal adında beynəlxalq standart
da
yoxdur”.
Standartlaşdırma,
Metrologiya və Patent üzrə Dövlət
Komitəsinin mətbuat katibi Fazil Talıbov
belə deyir. Onun sözlərinə görə, Azər-
baycan halal standartı tətbiq etmək
üçün İslam Konfransı Təşkilatının (İKT)
qərarını gözləyir:
“İKT-də halal standart layihəsi
hazırdır. Burda yalnız bir mübahisəli
məsələ qalıb – heyvanları elektrik
cərəyanı vasitəsilə, yoxsa əllə kəsmək?
Bu məsələ İKT-yə üzv ölkələr yekdil
qərara gələ bilmirlər. Layihəyə heyvanın
kəsilməzdən öncə ona verilən qidalarla
əlaqəli tələblərdən tutmuş, kəsən
şəxsin, alətin, müəssisənin təmizliyinə
qədər, hətta hansı avtomobildə daşın-
ması və vitrinə qoyulana qədər bütün
proses əhatə olunub”.
HALAL MƏHSUL “BLEF”DƏN
BAŞQA BİR ŞEY DEYİL
Halal standartı ilə bağlı heç bir texniki
şərt, reqlament bəlli olmadığına görə,
Komitə bu sahəyə nəzarət etmir.“Biz
mövcud digər standartlar, ərzağın təh-
lükəsizliyi ilə bağlı yoxlama keçirir və
Halal deyilən məhsul “blef”dən başqa
bir şey deyil. Axı hansısa kolbasaya
donuz əti vurulmaması o demək deyil
ki, o kolbasa halaldır. Kim zəmanət verir
ki, Braziliyadan, ya da Hindistandan
gətirilən dondurulmuş camış ətləri ha-
lallıqla kəsilib?”
DİNİ ORQANIN STANDART
VERMƏSİ QANUNİ DEYİL
Azad İstehlakçı Hüquqları Birliyinin
sədri Eyyub Hüseynov isə indi yalnız
Azərbaycanda deyil, bütün dünyada
halal məhsullarla bağlı istehlakçıların al-
danması prosesinin getdiyini deyir: “Ən
qatı xristian ölkələrində, Cənubi
Afrikanın xristian hissəsində, hətta Er-
mənistanda da halal mal nişanı ilə məh-
sul satılır. Azərbaycanda “Halal” mal
nişanı ilə 20-yə yaxın mallar var. Bu
bazarın belə geniş spektrdə olması və
izlənmə prosesinin olmaması dindar is-
tehlakçıların aldadılması ilə nəticələnir”.
E.Hüseynov hesab edir ki, halal stan-
dartını HASSP sisteminin üzərində qur-
maq olar. Bu, malın ekoloji təmizliyini
izləyən bir sistemdir: “Əgər bura halal
izləmə sistemi də əlavə olunsa, onda
natural halal məhsul bazara çıxarmaq
mümkün ola bilər”.
AİB sədri deyir ki, halal adı altında
haram mal aldığını sübut etmək və
məhkəməyə müraciət etmək istəyən
şəxslər onların yardımından istifadə edə
bilər. Amma hələlik sırf bu məsələ ilə
bağlı məhkəməyə müraciət edən ol-
mayıb.
Fərəh Sabirqızı
AzadliqRadiosu.az saytının “İslam və demokratiya” rubrikasında
həmçinin oxuyun:
• Qurban kəsmək qaydaları
• Qəddafinin dəfni İslama uyğun idimi?
• Azərbaycanlı zəvvarların ziyarəti başlayıb
• Məscid və dövlət
• Buzdan məscid tikiləcək
• Həccə buraxmadılar, 75 min dollar kompensasiya aldı
AzadliqRadiosu.az saytında daimi rubrika:
№22 (62) 31.10.2011 Fərqli düşüncə
15
Unutmayın: Siz bu verilişləri canlı dinləyə bilmirsinizsə,
istənilən vaxt AzadliqRadiosu.az saytında onların səs
yazılışlarına qulaq asa bilərsiniz. Bu, elə də çətin deyil.
İşdən sonra
Can Bakı
Xüsusi reportaj
Qaynar xətt
Həmyerli
Tanınmışlar
Şəffaflıq
14-24
İz
Panorama
Qafqaz Qovşağı
Oxu zalı
Hər kəsin haqqı var
Təbriz Ekspress
AzadlıqRadiosunda
verilişlər:
Daimi rubrikalar
25 yaşlı maliyyəçi Cavid
Məmmədovun bildiyi
xarici dillərin sayı onu
keçir. O, 5 ildir ki, ispan,
italyan, portuqal, alman,
fransız, türk, serb, es-
peranto dillərinə hakim
olub. Azərbaycan dilini
isə 14 yaşında öyrənməyə başlayıb. Cavid Məmmədov
"14-24" verilişinə müsahibəsində deyib:
- Tətil vaxtı idi, bekarçılıq idi, görməyə bir iş yox idi, mənim bir
dostum bir saytın adını çəkmişdi və mən o sayta girib gördüm
ki, bu, Moskvada yerləşən dillər məktəbinin saytıdır. Burada
xarici dilləri öyrənənlər üçün hər cür məlumat var, pulsuzdur və
onları yükləmək olar. 20 yaşım vardı o vaxt, bu, təqribən 5 il
bundan qabaq baş vermişdi. Mən başladım ispan dilindən. Çünki
o vaxta qədər bir kitab almışdım və dili bir balaca bilirdim. İspan
dilini bir az oxudum, nə qədərsə öyrəndim, dedim ki, ispan dilinə
oxşar portuqal dili də var, açım onu oxuyum. Ondan sonra
italyan dilinə keçdim. Sonra bütün dilləri az-maz artıq bilirdim.
- Heç bir hazırlığa getməmisiz bu dilləri öyrənmək üçün?
- Faktiki olaraq getməmişəm. Nəzərə alsaq ki, bir çox insan heç
bir hazırlığa getmədən dilin yaxşı səviyyəyə çatdırılmasına inan-
mır, mən qərara gəldim ki, ispan dilindən ingilis dilindəki TOEFL
testinə uyğun imtahanı verim. Düzdür, bunun heç bir maliyyə,
iqtisadi nəticəsi yox idi. Ən yüksək səviyyəni seçdim və imta-
handan keçdim.
Durna Səfərli
11 dildə danışan Cavid...
Sizdə də maraqlı video, foto və ya səs yazısı varsa bizə
göndərin. Materialı kompyuterinizdən yükləmə səhifəsinə
daxil olmaqla, yaxud MMS kimi mobil telefondan yollaya
bilərsiniz. Ehtiyac varsa anonimliyi təmin edirik.
Azərbaycandan: (050) 213-56-30,
Xaricdən: (+420) 602 517 052
Görüntüləri elektron poçtla da yollamaq olar:
efir@azadliqradiosu.az
Simsiz teleqraf
Bakıda analoqu olmayan keçid
Avrozona liderləri Yunanıstanı və bununla da avronu xilas et-
dilər. Yunanıstanın borcunun 50 faizi bağışlandı. Son aylar dil-
lərdən düşməyən bu borc problemini “Reuters” orijinal şəkildə
işıqlandırmaq qərarına gəlib.
“Reuters” Avropa ölkələrindəki müxbirlərinə tapşırıb ki, o
olkələrin mediasında bu mövzuda hansı lətifələr dolaşır?
Agentliyin müxtəlif ölkələrdən topladığı lətifələri diqqətinizə
təqdim edirik.
YUNANISTAN İŞGÜZARLIĞI
- Yunanıstan niyə Beynəlxalq Valyuta Fondundan son
tranşı, pulu ala bilmədi?
- Çünki bunun üçün ərizə formasını doldurmaq lazımdır, Yu-
nanıstanda heç kim bu qədər çox işləyə bilmir.
"HAMAMPULUNU" KİM VERƏCƏK?
Yunan, irlandiylı və portuqaliyalı bara gedib içki sifariş verirlər.
Barmen soruşur ki, pulunu kim verəcək? Cavab verirlər ki -
alman.
TAKSİPULU
“Avropa liderlərinin iclasından sonra İtaliyanın baş naziri
Berluskoni adəti üzrə gecə klubuna tələsir. Berluskoni o biri
Avropa liderlərini də dəvət edir.
Yunanıstanın baş naziri Papandreu imtina edir. Berluskoni
deyir ki, “içki pulunu mən verəcəm, gedək.” Papandreu cavab
verir ki, bəs geri qayıtmağa taksipulunu?"
Elxan Nəsibli
Avropada Yunanıstan
lətifələri
Cavid Məmmədov
Dostları ilə paylaş: |