Kəskin appendisit
Diaqnoz
DİAQNOZ
Diaqnostik meyarlar
Alvarado (MANTRELS) Şkalası
[46]
Yığılan bal xəstələrin kliniki xüsusiyyətlərindən asılıdır. Mümkün 10 baldan nə qədər yüksək bal yığılarsa,
kəskin appendisit riski o qədər yüksəkdir.
M: Ağrının sağ aşağı kvadranta keçməsi = 1 bal
A: Anoreksiya = 1 bal
N: Ürəkbulanma və qusma = 1 bal
T: Sağ aşağı kvadrantda həssaslıq = 2 bal
R: Şetkin Blümberq simptomu = 1 bal
E: Hərarətin qalxması = 1 bal
L: Leykositoz = 2 bal
S: Leykositlərin sayının sola meylliliyi = 1 bal
Kəskin Fizioloji və Xroniki Sağlamlığın Qiymətləndirilməsi II (APACHE II)
balı
[47]
APACHE balı, adətən, intensiv terapiya şöbəsində xəstəliyin ağırlığının və ölüm riskinin müəyyən edilməsi
üçün istifadə edilir.
[APACHE II calculator]
Bal 25 və ya yuxarı olarsa, ölüm riski yüksəkdir.
APACHE III, təcili yardım şöbəsində ölüm göstəricisi şkalası, Sadələşdirilmiş Kəskin Fiziologiya Balı, Sepsislə
əlaqədar Orqan Çatışmazlığının Qiymətləndirilməsi və II Ölüm göstəricisinin Ehtimalı Modeli daxil olmaqla,
intensiv terapiya şöbəsində istifadə üçün bir neçə digər model vardır.
[48]
[49]
[50]
16
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzusunun bu PDF sənədi ən son olaraq yenilənmiş internet variantına əsaslanır: Nov 13, 2017.
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzuları müntəzəm olaraq yenilənir və mövzuların ən son variantı
buradan əldə edilə bilər bestpractice.bmj.com .Bu məzmunun istifadəsi bizim qaydalara
müvaqdir İmtina. © © BMJ Publishing Group Ltd 2018. Bütün hüquqlar qorunur.
Kəskin appendisit
Müalicə
Mərhələli müalicə yanaşması
Müalicənin məqsədi iltihablı soxulcanabənzər çıxıntını çıxarmaqdır.
[Fig-1]
Ağırlaşmamış təzahür
Kəskin appendisit diaqnozu qoyulduqdan sonra xəstələrə peroral qida qəbulu qadağan edilməlidir.
Ringer laktat məhlulu daxil olmaqla, venadaxili mayelər verilməlidir. Əməliyyatdan sonra prolaktik
venadaxili antibiotiklərdən istifadə ziddiyyətlidir; lakin ağırlaşmamış appendisit zamanı yara infeksiyası
riskini azaltmaq üçün sefoksitindən istifadə tövsiyə edilir.
[51]
Appendektomiya gecikmədən icra
edilməlidir.
Ağırlaşmış təzahür
Kəskin appendisitin ağırlaşmaları 4-6% xəstələrdə baş verir və buraya qanqrena və daha sonra
perforasiya və ya intra-abdominal abses daxildir.
[11]
İlkin idarəetməyə xəstəyə peroral qəbulun qadağan edilməsi və venadaxili mayelərə başlanması daxildir.
Şokda olan xəstələrin nəbz və qan təzyiqinin sabit saxlanılması məqsədi ilə, Ringer laktat məhlulu kimi
venadaxili mayelər infuziya edilməlidir.
[52]
[53]
Venadaxili antibiotiklərə (məs., sefoksitin, tikarsillin/klavulanat və ya piperasillin/tazobaktam) dərhal
başlanılmalı və xəstə hərarətsiz olana və leykositoz aradan qaldırılana qədər davam edilməlidir. Daha
ağır infeksiyalarda, karbapenem antibiotikdən tək preparat və ya üçüncü-nəsil sefalosporin, monobaktam
və ya aminoqlikozid üstəgəl klindamisin və ya metronidazolla anaerob əhatə kimi kombinasiya şəklində
istifadə edilə bilər.
[11]
Kəskin peritonitli xəstələrdə, appendektomiya gecikmədən icra edilməlidir.
Sağ, aşağı kvadrantda abseslə müraciət edən xəstələr venadaxili antibiotiklərlə və müdaxilə radiologiyası
(KT ilə istiqamətləndirilən drenaj) və ya cərrahi drenaj vasitəsilə müalicə edilməlidir. Kliniki yaxşılaşma
varsa və simptomlar və əlamətlər keçmişdirsə, aralıq appendektomiyasına ehtiyac yoxdur.
[54]
[55]
[56]
Simptomlar tam keçməmişdirsə, aralıq appendektomiyası 6 həftədən sonra icra edilir.
[57]
Soxulcanabənzər çıxıntı absesinin ənənəvi müalicəsi ilə müqayisədə, laparoskopik appendektomiyanın
mümkün birinci-xətt variantı olmasına dair elmi dəlillər vardır; lakin o, tövsiyə edilmir.
[58]
Cərrahi variantlar
Appendektomiya üçün 2 əməliyyat variantı vardır: açıq və laparoskopik.
Böyüklərdə appendektomiya seçimi, adətən, cərrahın təcrübəsindən asılıdır. Tədqiqatlar göstərib ki,
açıq appendektomiya ilə müqayisədə, laparoskopik appendektomiya daha yaxşı kosmetik nəticələr verir,
xəstəxana günlərinin sayını azaldır və əməliyyatdansonrakı ağrını və yara infeksiyası riskini azaldır.
Laparoskopik appendektomiya fəsadlaşmış appendisit,
[38]
həmçinin, ağırlaşmış və perforativ appendisit
zamanı tövsiyə edilir.
[59]
O, həmçinin, artıq çəkili xəstələrdə ən təhlükəsiz yanaşma sayılır.
[60]
Lakin
açıq appendektomiya hamilə qadınlarda ən təhlükəsiz sayılır.
[61]
Laparoskopik appendektomiya zamanı endo-GIA tikici qurğusu endo-ilgəklərə nisbətən güdülü daha
yaxşı bağlayır.
[62]
MÜALİCƏ
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzusunun bu PDF sənədi ən son olaraq yenilənmiş internet variantına əsaslanır: Nov 13, 2017.
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzuları müntəzəm olaraq yenilənir və mövzuların ən son variantı
buradan əldə edilə bilər bestpractice.bmj.com .Bu məzmunun istifadəsi bizim qaydalara
müvaqdir İmtina. © © BMJ Publishing Group Ltd 2018. Bütün hüquqlar qorunur.
17
Kəskin appendisit
Müalicə
MÜALİCƏ
Uşaqlarda laparoskopik appendektomiya, yara infeksiyası və xəstəxanada
keçirilən günlərin ümumi
sayı daxil olmaqla, ümumi əməliyyatdansonrakı fəsadlaşmaların insidentliyini azaldır, lakin açıq
appendektomiya ilə müqayisədə əməliyyatdansonrakı ağrını azaltmır.
[63]
[64]
Buna baxmayaraq, digər
tədqiqat əhəmiyyətli fərqi göstərməmişdir.
[65]
Müalicəyə dair təfsilatlı məlumatların icmalı
Əks göstərişlər, dərman maddəsinin qarşılıqlı təsirləri və alternativ doza daxil olmaqla, dərman haqqında
ətraı məlumat üçün yerli əzcaçılıq məlumatlar bazasına istinad edin. ( (baxın
İmtina
)
Kəskin
( xülasəyə )
Xəstə qrupu
Тх xətti
Müalicə
ağırlaşmamış
kəskin appendisit
1-ci
appendektomiya + dəstəkləyici müalicə
köməkçi
venadaxili antibiotik terapiyası
perforasiya və ya abses ilə müşayiət
edilən halsızlıq
1-ci
venadaxili antibiotik terapiyası + dəstəkləyici
müalicə
perforasiya
müsbət
appendektomiya
abses
müsbət
drenaj ± aralıq appendektomiyası
18
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzusunun bu PDF sənədi ən son olaraq yenilənmiş internet variantına əsaslanır: Nov 13, 2017.
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzuları müntəzəm olaraq yenilənir və mövzuların ən son variantı
buradan əldə edilə bilər bestpractice.bmj.com .Bu məzmunun istifadəsi bizim qaydalara
müvaqdir İmtina. © © BMJ Publishing Group Ltd 2018. Bütün hüquqlar qorunur.