Y anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilən
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 187 Hüseyn Arifin ―Sazım dinir‖ Ģeirinin tərcüməsində orijinalda verilmiĢ duyğular təhrif olunmuĢdur. ġair yazır: Sazım dinir, Sakit-sakit ―Kərəmini‖ dinləyirəm Ötən qəmli əsrlərin Həsrətilə inləyirəm Haray Əsli! Haray Kərəm! Yuçin Felçenhor bu parçanı aĢağıdakı kimi çevirmiĢdir: And my saz, it speaks to me, Calmly, softly, And I listen To the strains of ―Keremi‖ And I listen as it sings Of the ages sad gone by, Of the lovely maid Asli Of her lover Kerem! (70, 440). Sətri tərcüməsi: Mənə Sazım danıĢır Sakit, yumĢaq Və mən ―Kərəmi‖ni dinləyirəm Və o çaldıqca mən dinləyirəm www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 188 188 KeçmiĢ qəmli əsrlərdən Sevimli Əslini Və onun sevgilisi yazıq Kərəmi. Əvvəla, ―Sevimli Əsli‖ və ―Yazıq Kərəm‖ ifadələri hələ ingilisdilli oxucuya heç nə aydınlaĢdırmır. Görünür, burada tərcüməçi çıxıĢ verib kiçik izahat yazmalı idi. Digər tərəfdən Ģair ―Kərəmi‖ni dinləyərək haray qoparmaq istəyir: ―Haray Əsli! Haray Kərəm!‖ Tərcümədə isə bu haraydan əsər-əlamət yoxdur. ġeirin digər bəndində isə deyilir: Sazım dinir... Otağımda Kərəm yoxdur, ―Kərəmi‖ var. Ġngiliscəsi: This my saz it speaks to me Ġn the quiet of my room: Through Kerem will pass away, ―Keremi‖ will still remain. (70, 440). Sətri tərcüməsi: Sazım mənə danıĢır Sakit otağımda Kərəm çıxıb getsə də, www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 189 ―Kərəmi‖ hələ qalacaq. Göründüyü kimi, tərcüməçi bu bənddə də xüsusi adla ifadə olunmuĢ milli koloriti qoruya bilməmiĢdir. Tərcümədən belə çıxır ki, Kərəm bir qədər əvvəl Ģairin otağında olub, amma indi çıxıb getdiyi üçün ―Kərəmi‖ qalır... Xüsusi adların tərcümədə saxlanılmasından danıĢarkən bir cəhəti də qeyd etmək yerinə düĢərdi. Orijinalda iĢlənən xüsusi adların olduğu kimi saxlanılmasının vacibliyindən söhbət açmıĢıq. Lakin müəyyən məqamlarda, obrazın çatdırılmasına xələl gətirmədən xüsusi adların ümumiləĢdirilməsi, yaxud daha anlaĢıqlı xüsusi ad iĢlədilməsi zərurəti də meydana çıxır. Fikrimizi izah etmək üçün BalaĢ Azəroğlunun ―Elə oğul istəyir Vətən‖ Ģeirinin tərcüməsinə baxaq: Budur Tehranın qisası ―Milləti-qəyyur‖... deyə Kürəyinə əl vurub Dilini kəsirlər bir millətin, Görək kim qanıyla bahasını verəcək bu cinayətin! Bu parçanı ingiliscəyə O.Moisiyenko aĢağıdakı kimi tərcümə etmiĢdir: This is the vengeance of great Tehran, ―We are a mighty nation,‖ says clean Encouraging, they pat our shoulder blade, Yet use of our own language they forbade Who will repay for this atrocious Crime! (70, 409). www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 190 190 Parçanın sətri tərcüməsi isə belədir: Böyük Tehranın qisası budur, Biz qüdrətli millətik, - deyir Ġran Bizi ruhlandırıb çiynimizə vururlar Hələ bizim dildə danıĢmağı onlar qadağan edir. Onlar bu amansız cinayətin əvəzini alacaqlar. ġeirin orijinalında ―Milləti-Qəyyur‖... – deyə dilini kəsirlər, bir millətin fikrini mütərcim ―Biz qüdrətli millətik‖, - deyir Ġran‖ kimi tərcümə etmiĢdir. Fikrimizcə, tərcüməçinin bu əlavəsi (―Ġran‖) yerinə düĢür. Çünki Ģair ―dilini kəsirlər bu millətin‖ deyəndə nəyi nəzərdə tutduğu azərbaycanlı oxucuya məlumdur. Lakin ingilisdilli oxucu bu ümumi fikirdən Ģairin mətləbini anlaya bilməzdi. Ona görə də tərcüməçi məhz Ġranın ―biz qüdrətli millətik‖–deyə meydan oxumasını nəzərə çatdırmıĢdır. Lakin Ģeirin sonrakı misralarında iĢlənmiĢ xüsusi adların ixtisar edilməsinə heç cür haqq qazandırmaq olmaz: ġərq xitabət kürsüsünə qalxdığı Qaralar ağların hakimiyyətini yıxdığı bir zamanda, ana dili qadağan olmuĢ Cənubi Azərbaycanda. Bir həddinə baxın zülmün Səfəvilərin qanun yazdığı dilə Kilid vurmuĢ cəlladın birisi. Ġngiliscəsi: www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 191 While the orientals rise in force sublime, While the oppressed rulers overthrow, Our tongue’s forbidden!! This is mean and law, So cheeky are the despots, as you know! The tongue in which the shahs wrote out their laws Prohibited! And one man is the cause! (70, 411). Sətri tərcüməsi: ġərq böyük qüvvə ilə qalxarkən Ġstismar olunanlar onların rəhbərlərini məğlub edərkən, Bizim dilimiz qadağan olundu! Bu bir qanundur. Belə abırsızdırlar despotlar, bildiyin kimi ġalvar qanunlarını yazdığı dil Qadağan edilmiĢdir və buna bir adam səbəbdir. ġeirin bu parçasında tərcüməçi ―Cənubi Azərbaycan‖ ifadəsini iĢlətməyi lazım bilməmiĢdir. Nəticədə ingilisdilli oxucu həm Azərbaycan xalqının ikiyə parçalanması faktından xəbərsiz qalır, həm də ―Bizim dilimiz qadağan olundu‖ misrası ilə Ģairin məqsədi çatdırılmır. ―Səfəvilərin qanun yazdığı dil‖ fikrinin də ixtisar olunması Ģeirin məqsəd və məzmununu təhrif etmiĢdir. Apardığımız müqayisələr sübut edir ki, Azərbaycan poeziyasından ingilis dilinə edilən tərcümə nümunələrində xüsusi adların saxlanmaması milli koloritin qorunmasına, həm Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|