www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Eliza İsmayılova Qloballaşma dövründə “zəka axını”
49
49
49
amillərlə eyniləşdirilməklə aşağıdakıları göstərmişlər: [113,
16]
Zəka axınından
gələn gəlir (ABŞ dolları)
Ticarət və iqtisadiyyatdan
gələn gəlir (–ABŞ dolları)
Albaniya
452
153, 5
Banqladeş
1, 600
27, 3
Nikaraqua
200
26, 9
Hindistan
9, 454
20, 7
Suriya
2, 011
20, 2
Yamayka
659
19, 5
Yunanıstan
2, 86
18, 9
Dominikan Respublikası 1, 326
17, 7
Şri Lanka
999
17, 7
Pakistan
1, 738
17, 1
Ekvador
840
16, 8
Nigeriya
1, 574
16, 0
Qvatemala
457
13, 1
Türkiyə
5, 356
9, 8
Honduras
220
9, 2
Tunis
718
8, 5
Peru
400
5, 3
Meksika
5, 627
4, 3
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Eliza İsmayilova Qloballaşma dövründə “zəka axını”
50
50
Misir
3, 370
26, 9
Cəmi:
41, 359
12, 1
Bu siyahıdan göründüyü kimi, dövlətlər «zəka axını»
prosesinə özləri şərait yaradırlar. Son zamanlarda isə Türkiyə,
Misir, Yunanıstan, Meksika kimi dövlətlər düşünən beyinlərin
ölkədən
köçməsinin
qarşısını
almaq
istiqamətində
strategiyalar hazırlayırlar. Məsələn Türkiyədə son dövrlərdə
aparılan işlərin müsbət nəticəsi olaraq Almaniya, Böyük
Britaniya, Fransa kimi inkişaf etmiş dövlətlərdə ölkə daxilində
iş qurmaq üçün geniş imkanlar yaratdığını göstərə bilərik. Bu
gün Türkiyədə turizm, tekstil və restoran kimi biznes
sahələrinin sahibləri Avropada öz zəkaları ilə kapital qazanan
şəxslərdir. Çin, Yaponiya, Avstraliya, Rusiyanın da artıq belə
addımlar atmaqdadırlar. Bu cür addımlar içərisində dəqiq
elmlər, biologiya, hüquq və iqtisadiyyat sahəsində təhsil alan
gənclərin ali təhsildən sonra təyinatla dövlət işlərinə dəvət
edilməsi, onların ev, maşın, biznes qurmaq planlarla dəstək
verilməsini xüsusi olaraq qeyd edə bilərik.
Avropa birliyinin xüsusi komissiyasının əmək
miqrasiyasını öyrənən qrupu zəka axınına ehtiyac olan
dövlətlərin iri transmilli şirkətlərin işçiləri üçün elan etdiyi
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Eliza İsmayılova Qloballaşma dövründə “zəka axını”
51
51
51
vakansiyalara görə tələb edilən sahələri aşağıdakı ardıcıllıqla
sıralayır:
2000
%
Sahə
2008
%
Gedən ehtiyac
gedən
ehtiyac
olan
25, 5
25, 9
Memar
33, 1
32, 4
43, 6
32, 1
İnşaat mühəndisi
50, 2
45, 9
45, 7
45, 9
Sənaye mühəndisi
52, 2
56, 3
11, 9
6, 2
Elektrik mühəndisi
17, 6
18, 8
32, 2
12, 4
Kompüter
mühəndisi
39, 2
43, 0
5, 9
30, 9
Kimya mütəxəssisi
12, 6
16, 6
18, 8
7, 3
Neft
və
qaz
mühəndisi
20, 5
21, 5
8, 9
17, 8
Metallurq
10, 6
9, 8
4, 4
7, 4
Geoloq
və
geodeziya
mühəndisi
5, 9
3, 8
1, 8
2, 9
Geofizik
17, 5
13, 3
6, 6
10, 0
Bioloq
8, 3
8, 4
3, 9
5, 5
Meşə
və
rəng
təsərrüfatı
mütəxəssisi
9, 1
9, 5
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Eliza İsmayilova Qloballaşma dövründə “zəka axını”
52
52
13, 5
15, 2
Digər mühəndislər
26, 5
21, 8
64, 4
38, 3
73, 0
49, 1
Buradan göründüyü kimi zəka axınına qoşulan savadlı
kadrların sahəsi əsasən texniki-dəqiq elmlərə aid olanlardı.
Belə problemlərlə üzləşən dövlətlər artıq ehtiyac duyulan elm-
təhsil sahələrinə diqqət yetirməyin ciddi olduğunu düşünərək
tədbirlər planı hazırlayırlar. Məlumdur ki, qloballaşma
dövrünün əsas tələblərindən biri də təhsil müəssisələrində
yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasına olan ehtiyacdır.
Dünyanın aparıcı təhsil proqramları inkişaf etməkdə olan
ölkələrdən zəka axınına qoşulmaq istəyən gənc kadrları
müxtəlif yollarla öz ölkələrinə dəvət edirlər. İspaniyanın İE
SE, Fransanın İNSEAD, İngiltərənin LBS, Avropanın EAİE,
Amerikanın MASKİ, SOROS, FULBRAİT və digər
proqramları Avropa, Asiya, Afrika, Avstraliya və Latın
Amerikası ölkələrinin ali təhsil və elmi müəssisələrində
nümayəndəliklər yaradaraq, müxtəlif qrant və tələbə
mübadiləsi təklifləri irəli sürürlər. Son məlumatlara əsasən
inkişaf etməkdə olan və üçüncü dünya dövlətlərinin
bəzilərində belə proqramlar mövcud olmadığına baxmayaraq,
gənclər İnternet vasitəsi onların «tələsinə» düşərək
diplomların vətənlərində rəsmən tanınmayacağını bildiklərinə
Dostları ilə paylaş: |