Yeni TƏLİm texnologiyalari. FƏal və İnteraktiv təLİM Əhatə olunan məsələlər
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dərsin III mərhələsi
- PROBLEM Fərziyyə 1 Fərziyyə 2 Fərziyyə 3 Tədqiqat sualı FƏRZİYYƏNİN YOXLANILMASI
- Sözügedən səhvlər bunlardır
ortaya çıxır. Buna – şagirdləri irəli sürülmüş problemin həllinə məqsədyönlü şəkildə aparan, özündə yeni informasiyanı və yeni sualları daşıyan müxtəlif çalışmalar kö- mək etməlidir. Məhz yeni faktların öyrənilməsi və bu suallara cavabların tapılması gedişində düşünmək və yeni bilgiləri kəşf etmək üçün münasib şərait yaranır.
Bunun üçün problem fərziyyələrlə həll edilməyə başlayır.
Tədqiqat müxtəlif formalarda: bütün siniflə birgə, kiçik qruplarda, cütlük şəklində və ya fərdi şəkildə aparıla bilər. Lakin, interaktiv təlim anlayışının özü ənənəvi təlimdə tətbiq edilən frontal və ya fərdi formalarla müqayisədə daha fəal iş formalarının mövcudluğunu özündə ehtiva edir. Təlimin interaktiv xarakteri kiçik qruplarda və ya cütlük şəklində aparılan işlərdə daha qabarıq formada təzahür edir. Dərsin III mərhələsi: “İnformasiya mübadiləsi” adlanır. Bu mərhələdə iştirakçılar tədqiqatın gedişində əldə etdikləri tapıntıların, yeni informasiyanın mübadiləsini aparırlar. Qoyulmuş suala cavab tapmaq zərurəti tədqiqatın bütün iştrakçılarını bir-birinin təqdimatını fəal dinləməyə sövq edir. Təqdimat bir növ yeni biliklərin dairəsini cızır və hələlik bu biliklər natamam və xaotik xarakter daşıyır. Məhz bu mərhələdə yeni bir tələbat - həmin bilikləri qaydaya salmaq, sistemləşdirmək, müəyyən bir nəticəyə gəlmək üçün tədqiqat sualına cavab tapmaq zərurəti yaranır. Bu mərhələnin əsas məqsədi bütün şagirdləri yeni faktlar və tapıntılarla tanış etməkdir. İnformasiya mübadiləsi yalnız o zaman səmərəli ola bilər ki, sinif fəal dinləməyə və əks-əlaqə yaratmağa köklənmiş olsun.
İrəli sürülmüş fərziyyələri təsdiq və ya təkzib edən faktların tapılması
Sinifdə nizam-intizam yaradılmasına nail olur,işgüzarlıq mühitini tənzimləmək yönümlü işlər görür;
İnformasiya olunan material qrup işidirsə, bütün iştirakçılardan xahiş edir ki, üzlərini təqdimatın keçirildiyi yerə yöəltsinlər;
Onları təqdimata öz münasibətlərini, razılıqlarını və ya razı olmadıqlarını bildirməyə sövq edir;
Ardıcıllığı müəyyən edir və təqdimatın keçirilməsi, rəylər mübadiləsi və informasiyanın təsdiqlənməsi qaydalarını bəyan edir. Əgər bu, qrup təqdimatıdırsa, o zaman qrupun bütün üzvlərinin (tərkibində 5 şagirddən çox olan böyük qruplar istisna edilməklə) iştirakı yerinə düşər. Bunun üçün hələ təqdimatın başlanğıc mərhələsində şagirdlərə təqdimat mərasimindəki vəzifə bölgüsü barədə təlimat verilməlidir. Daha çox şagirdin sözügedən prosesdə fəal iştirakını təmin etmək üçün onlara (şagirdlərə) təqdimatı keçirən öyrəcilərə sual vermələrini təklif etmək olar. Ən yaxşı sualı verən şagirdi hansısa şəkildə mükafatlandırmaq da olar. Təqdimatın nəticələrinin qeydedilmə formalarını müəllim öncədən planlaşdırmalıdır. Əgər təqdimat zamanı iş vərəqlərindən istifadə edilirsə, bunlar lövhədən asılmalıdır. Mövcud mərhələnin sonunda təqdimatların əks olunduğu bütün iş vərəqləri lövhədən asılmalı və tapılmış əsas faktlar lövhədə(və ya digər yerdə məqsədəuyğun şəkildə) qeyd edilməlidir. Bu sonrakı mərhələnin – informasiyanın müzakirə və təşkilinin ilkin məcburi şərtidir. Təqdimatın keçirilməsi zamanı müəllim tərəfindən bir sıra səhvlərə yol verilə bilər, belə səhvlər işin səmərəliliyinə mənfi təsir göstərir.
Halbuki müəllim bütün sinfi diqqət mərkəzində saxlamalı, çıxış edənlərin fikirlərini, eləcə də digər şagirdlərin dinləmə prosesini izləməyə çalışmalıdır. Bu müəllimə işini səmərəli qurmağa,ən azı sinifdə nizam-intizamı qorumağa kömək edər.
Səhv 2. Müəllim vaxta qənaət etmək məqsədilə bütün təqdimatlara ardıcıl qulaq asır, fikir mübadiləsi üçün vaxt və imkan vermir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, hər bir təqdimat şagirdlərin şüurunda iz buraxmalı və sonrakı təhlil üçün material olmalıdır. Bütün şagirdləri fəal dinləməyə sövq etmək, onlara öz fikirlərini sözlə deyil, jestlərin köməyilə ifadə etməyi təklif etmək, bir-iki nəfərə isə təqdim edilmiş informasiyaya əlavələr və düzəlişlər etmək imkanı vermək gərəkdir. Səhv 3. Təqdimat zamanı qrup üzvləri iş vərəqlərini lövhədən asır və lövhənin önündə toplaşaraq arxaları sinfə tərəf öz qeydlərini ucadan oxuyurlar. Bu halda müəllim də arxasını sinfə(şagirdlər çoxluğuna) çevirməyə məcburdur ki, iş vərəqi ilə tanış olsun. Bunun nəticəsində təqdimatı izləməli olan şagirdlərin(əslində prosesin həmin məqamı üçün daha maraqlı tərəfin) diqqəti və informasiyanı qavraması pozulur. Təqdimat zamanı iş vərəqlərini şagird və müəllim, eləcə də bütün sinif aydın görə bilməlidir. Buna görə də vərəqləri əldə tutmaq (iri plakat vərəqləri istisna
Yadda saxlamaq lazımdır ki, həm şagirdin təfəkkür və nitqinin fərdi inkişafı, həm də informasiyanın daha yaxşı qavranılması, mənimsənilməsi və tərtibi üçün təqdimat mədəniyyəti ən vacib şərtlərdən biridir. Səhv 5. Hər bir təqdimatdan sonra müəllimin özü onu şərh edir, qiymətləndirir və ya tapılmış cavablara öz münasibətini bildirir. Öyrəncilərə digər şagirdlərin (təqdimat edənlərin) işləri barədə öz fikir və münasibətlərini bildirmək imkanı verilməlidir. Fikir mübadiləsi prosesində müəllimin rolu aparılmış tədqiqat haqqında öünəməxsus fikrini söyləmək deyil, informasiyanın şagirdlər tərəfindən daha yaxşı qavranılması və başa düşülməsi üçün optimal şəraiti təmin etməkdən ibarətdir. Bu zaman müəllim keçirilən təqdimatın keyfiyyəti barədə öz qiymətverici rəyini söyləyə bilər (əks-əlaqə yaradar). Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|