m alarini o ‘rnatish k o ‘zda tutiladi. M e'm oriy yodgorliklam ing
elektr ta 'm in o ti bir-biriga bogMiq bo‘lmagan ikkita eiektr m an-
balariga ulanishi shart.
B archa obidadan, ayniqsa, muzeyga moslashtirilgan obidalar
yong‘inga qarshi signalizatsiya tarm og‘i va o ‘t o ‘chirish qurilma-
lari bilan ham jihozlanishi lozim.
Savollar
1. M e’m oriy yodgorliklardagi m uhandislikjihozlam ing turlari va hajmlarini
aniqlashda qanday omiJJar e ’tiborga olinadi?
2.Yodgorliklam i m uhandislikjihozlashning maqsadi va vazifalari nimalar-
dan iborat?
3
.
Q anday sharoitlarda yodgorliklarda m uhandislik
jihozlariga zarurat
tug‘ilmaydi?
4. Yodgorliklardagi ichki havoning harorati va nisbiy namligi qanday bolishi
maqsadga muvofiq?
5. Yodgorlikning isitish va ventilatsiya jihozlarini loyihalashda qanday o ‘ziga
xos xususiyatlar bor?
6. O bidalam i isitishning necha turlari va ularda qo'llaniladigan qanday ji-
hozlar m avjud?
7. Ventilatsiya qurilmalari qanday o'm a t iladi? Ularning ishlatishga oid xusu-
siyatlari niraalardan iborat?
8. M e’m oriy obidalarda qanday elektr yoritgichlar va jihozlar qo'llaniladi?
T A ’MIRLASH VA QAYTA QURISH B O ‘YICH A
AM ALIY MASHG ‘ ULOTLAR
VI BOB. KURS LOYIHASINING Y O ‘ NALISHLARI VA
BOSQICHLAHI
6 .1 .
Kurs ishining uch yo'nalishi
Um umbashariy ahamiyatli m adaniyatim izning tarkibiy qismi
m e'm oriy merosimizga bo ‘lgan d iq q at-e’tibor mustaqillik yilla-
rida oshdi. “ M e’m oriy m eros” tushunchasi ikki xil m a’n oni ang-
latadi. Birinchidan, u asrlar davomida saraJanib kelgan m e’moriy-
qurilish uslublam i,
qoidalar majmuyini ifodalasa, ikkinchidan,
bizning zam onam izgacha saqlanib kelgan m oddiy m erosni,
yodgorliklam i anglatadi. A rxitektura t a ’lim otida h a r ikkala
ma'nodagi merosni o ‘zlashtirishga o'rgatish nihoyatda aham iyat-
lidir. M e’moriy uslub, an ’analarni talabalar turli zamonaviy bino-
larni Ioyihalashda o'zlashtiradilar. Yodgorliklam i qadrlashga va
saqlashga o ‘rgatish m e’m oriy obidalarni ta'm irlash
va tarixiy
joylam i qayta qurish mavzularidagi loyihalash darslarida amalga
oshiriladi.
T a ’mirlash va qayta qurish mavzularidagi arxitekturaviy loyi
halash mashg‘ulotlarining maqsadi talabalarda m e’m oriy yodgor
liklami (binolam i, m ajmualarni) malakali ravishda baholashga,
qiymatini to ‘g‘ri aniqlay olishga, ularga nisbatan lozim bo‘ladigan
ta ’mirlash va qayta qurish tad b irtu rlarin i tanlab qoMlash ko‘nik-
malarining asosini hosil qilishdan iborat.
“Arxitekturaviy loyihalash” fanining 8-sem estrdagi m ash-
g'ulotlari m e’moriy yodgorliklami ta ’m irlash va qayta qurish
bo'yicha loyihalash uchun ajratiladi. Talaba loyihalashga ikki:
ta ’mirlash (restavratsiya) yoki qayta qurish (rekonstruksiya)
yo‘nalishlaridan birini tanlaydi. Ikkala yo‘nalishda ham yodgor
likni saqlash vazifasi ustuvor mavqega ega b o klishi kerak.
Arxitekturaviy loyihalash mavzusi talaba tanlagan yo ‘nalishga
mos ravishda aniqlashtiriladi, ya’ni
m uayyan bino yoki tarixiy
joy nomi bilan aytiladi. Talabaga loyihalash uchun kerak boladigan
grafik material (o ‘lchovlar, tarhlar, tasvirlar) ham da loyihalash
topshirig‘i beriladi. Obyektni (binoni, majmuani) mumkin bo ‘lgan
hollarda o‘z joyiga borib bevosita o ‘rganish maqsadga muvofiqdir.
Loyihalash topshirig‘ida obyektning o ‘ziga xosligidan kelib chi-
qib asosiy g‘oyasi m aqsadi (konsepsiya) b o ‘lishi lozim. G 'o y a
loyihalash rahbari tom onidan beriladi. Talaba g‘oyani rahbar bi
lan kelishilgan holda o'zgartirishi ham m um kin. Undan tashqari,
loyihalash topshirig‘ida yodgorlik, uning tarixi to ‘g“risidagi m an-
balar ro ‘yxati beriladi,
chizm alari tarkibi, ularning nisbatlari
(m asshtablari), bajarish m uddatlari, qo ‘yiladigan asosiy talab-
lar kabi zarur m a ’lum otlar bayon etiladi. Chizm alar planshet-
larda bajariladi. U nga 10-15 varaqdan iborat loyiha sharhnom asi
(matni) ilova qilinadi.
Loyihalashda, xususan, sharhnoma yozishda
kompyuterdan foydalanish tavsiya etiladi. Baholashga loyiha chiz
malari va sharhnom a birgalikda topshiriladi.
Dostları ilə paylaş: