Yönetim kurulu başkan

79

6. Türk 

Tıbbi Onkoloji

 

Kongresi

Biyobenzer İlaçlar

değildir. Ancak, referans biyolojiklerin benzerleri geliştirilebilir ki bu 

ürünler  ‘biyobenzerler’  olarak  adlandırılmaktadır.  Biyobenzer  ürün 

geliştirilmesi, hem Avrupa’da hem de ABD’de başlamış ve hatta bazı 

biyobenzer ürünler Avrupa’da Sağlık otoritesi tarafından kullanılmak 

üzere onaylanmıştır. 

Biyolojik ürünün bire bir aynını yapmanın imkansız olması nedeniyle, 

biyobenzer ürün, özgün referans üründen farklı bir üründür. Farklı bir 

ürüne, biyobenzer denebilmesi için, referans  olan orijinal ürünle, gü-

venlik, saflık ve etkililik yönleriyle klinik olarak anlamlı farklılıkların 

bulunmaması gerek şarttır.

En  çok  satan  3  monoklonal  antikor  olan,  Trastuzumab  (Herceptin), 

Rituximab (Mabthera) ve Bevacizumab (Altuzan, Avastin) patent ko-

rumaları yakın gelecekte hem Avrupa’da hem de ABD’de sonlanmak 

üzeredir. Dolayısıyla daha ucuza satılabilecek biyobenzerlerin geliş-

tirm süreçleri başlamış bulunmaktadır. Bu süreç içinde olası çok sayı-

da risk bulunmakla birlikte, hem ülke ekonomilerinin kazançları hem 

de  bu  ürünlere  ulaşımın  kolaylaşması  Onkoloji  hastaları  için  yararlı 

olacaktır.  Hem  farmasötik  sektör  hem  de  hastaların  bu  gelişimden 

yararlanması için en üst gayretin gösterilmesi gerekmektedir.

Biyobenzer ürün gelişimine ve üretilen biyobenzerin kullanımına, ki 

bu kullanım ya klinik araştırma aşamasında ya da onay sonrası rutin 

kullanım şeklinde olabilir, iki farklı açıdan bakılarak karar verilmesi 

gerekmektedir. Bu karar verilirken, ekonomik kaygılar ve hasta eri-

şim/yarar beklentilerinin bir yana, biyobenzer üretim süreçleri ile bi-

yobenzer klinik araştırmalarının diğer bir yana konması, hasta tedavi 

eden hekimlerin nesnelliklerini korumaları açısından önem taşımak-

tadır.  Klinisyen  için  zor  bir  durum  gibi  görünmekle  birlikte,  aslında 

medikal onkoloji pratiğinde bu durum hemen her gün yeni herhangi 

bir ilacın kullanımında da karşımıza çıkmaktadır. Yeni ilaç ile ilgili ve-

rilerin  değerlendirilmesi,  bu  verilerin  güvenilirliğinin  irdelenmesi  ve 

kullanım ile olan deneyimin önümüze konan verilerle harmanlanma-

sı, medikal onkologların rutinini oluşturmaktadır. Biyobenzer ürünler, 

jenerik ilaç değillerdir. Orijinal referans ürünlerle aynı ilaç- generik bi-

yolojik demek mümkün değildir. Ancak, biyobenzerler, yeni ilaçlar da 

değildirler. Üretilme amaçları, yeni bir tedavi seçeneği oluşturmaktan  

ziyade ekonomiktir ve daha fazla hastanın bu pahalı tedavi seçenek-

lerine ulaşmalarını kolaylaştırmaktır. 

Biyobenzer ürünlerin, özellikle kanser hastalarının tedavi maliyetle-

rini düşüreceği öngörülmektedir. Bu ilaçların göreceli ucuz olmala-

rının nedeni, üretim maliyetlerinin düşürülmesi sayesindedir. Orijinal 

referans ürünün geliştirilmesindeki bazı aşamalar, biyobenzerler için 

bulunmamakta dolayısıyla yatırım maliyetleri düşmektedir. Bu düşüş, 

doğrudan ilaç fiyatlarını etkilemektedir. Orijinal referans ürünler için 

geçerli  olan  aşamalardan  hangilerinin,  biyobenzer  ürünlerin  gelişi-

minde atlanacağı, gerek EMEA gerekse FDA tarafından belirlenmiş ve 

biyobenzer ürün gelişimi ciddi bir disiplin içinde denetlenebilmektedir. 

Bir moleküle biyobenzer denebilmesi için, ürünün tüm özelliklerinin 

orijinal referans ürünle kıyaslanabilir olmasının yanı sıra, klinik ola-

rak etkinlik ve güvenilirliğinin benzerliği gösterilmiş olmalıdır. Burada 

biyobenzerin güvenirliliğini belirleyen en önemli faktör, üretim süreci 

olarak  belirlenmiştir.  Klinik  araştırmalar,  ikinci  planda  kalmaktadır. 

Oysa, orijinal referans ürün için geçerli kriter, klinik araştırmalardır. 

Burada  tartışılması  gereken,  üretim  sürecindeki  yüksek  düzeyde 

oluşturulan  kalitenin  klinik  kullanıma  nasıl  yansıyacağıdır  ki,  bunu 

test etmek klinik çalışmalarla mümkün olabilmektedir. Kısıtlı sayıda 

ancak istatiksel olarak anlamlılık sağlayacak, sağlıklı gönülllü ve has-

talar üzerinde yapılacak klinik çalışmaların düzenlenmesi ve takibi de 

sağlık otoritelerinin belirlediği şekilde yapılabilmektedir. 

Biyobenzer ürün kullanımı ile tartışılagelen konulardan bir tanesi, ori-

jinal  ürünle  benzerliği  kanıtlanan  biyobenzerin,  orijinal  ürünün  tüm 

kullanım  endikasyonlarında  kullanılabilir  olmasıdır  ki,  bu  duruma 

ekstrapolasyon denmektedir. Ekstrapolasyonun yapılması ekonomik 

bir gerektir ve bu gerçek, hem orijinal biyolojik ürünü üreteni hem de 

biyobenzer üreticisini ilgilendirmektedir. Klinik anlamının ne olduğu-

nu şu aşamada anlamak mümkün değildir.

Bir diğer tartışılan konu, immunogenesitedir. Bu durum ile ilgili biyo-

benzer gelişim süreçlerinde yeterli çalışma yapılmaktadır ve biyoben-

zerin kendisinin tek başına sorun yaratmadığı gösterilmiş olmalıdır. 

Ancak, biyobenzer ile orijinal ürünün, jenerik ürünlerde olduğu gibi, 

otomatik değişimlerinin bu immunogenetisite yol açabileceği akılda 

tutulmalıdır.

Sonuç olarak, biyolojik ürünler, özellikle kanser tedavisinde önem-

li yer tutmaktadırlar. Bu ürünlerin benzerlerinin geliştirilmesi, daha 

fazla hastanın kullanım imkanının oluşturulması ve ekonomik olarak 

daha  makulün  bulunması  için  gerektir.  Bu  gereği  yerine  getirirken, 

her anlamda hasta güvenliği birincil önceliktir. Biyobenzerler gelişim 

sürecindedir ve rutin kullanımları için gereken çalışmaların destek-

lenmesi uygun olacaktır.

OKUNMASI GEREKEN KAYNAKLAR

1.  Seminars in Oncology Vol 41 No 1-2-3 Suppl 1-2-3, Dec 2013, 

Feb 2014, Apr 2014   

---