Yönetim Teorileri
Yüklə 402,78 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Henri Fayol
- Disiplin
- Genel çıkarların kişisel çıkarlara üstünlüğü
- Ücret
- Düzen
- Personelin sürekliliği (istikrarı)
- Başlatıcılık (insiyatif)
- Birlik Ruhu (Esprit de Corps)
günün şartları içerisinde değerlendirmek doğru olur. Öte yandan, bir kısım yazarlar Taylor’u ücreti tek motivasyon kaynağı olarak gören bir kişi olarak yorumlamışlar ve eleştiriler yöneltmişlerdir. (Aktan, 1997; 21)
Taylor’un “Bilimsel Yönetim” olarak bilinen yönetim teorisi incelendiğinde insan kaynakları konusunda başlıca şu tespitler yapılabilmektedir (Bkz: Taylor, 1947): - Organizasyonda işbölümü ve uzmanlaşma şarttır. - İşe uygun eleman seçimine önem verilmelidir. - Eğitime gereken önem verilmelidir. - Görev ve sorumluluk alanı önceden belirlenmeli ve çalışanlar bu çerçevede hareket etmelidirler. - Organizasyonda disiplin için hiyerarşik bir örgütlenme gerekmektedir. Hemen belirtelim ki, Taylorizm felsefesinde organizasyonda sistem ve donanım düzenlendikten sonra, insanın öngörülen doğrultuda hareket edeceği varsayılmaktadır. Taylor’un bilimsel yönetim adı altında formüle ettiği ilkelerin bir kısmının bugün dahi önemini muhafaza ettiğini söyleyebiliriz. Taylor’ un bazı görüş ve ilkeleri ise günümüzde önemini kaybetmiştir. Taylor’ un özellikle “işin bireyselleştirilmesi” ve bu şekilde etkinliğe ulaşılacağı görüşü ciddi bir şekilde eleştirilmektedir. Bunun yerine yönetim felsefesinde giderek grup çalışmasının önemi üzerinde durulmaktadır. Bu arada organizasyonda departmanlar arasında ilişkinin kesin çizgilerle ayrılması ve her ünitenin kendi işinde uzmanlaşması görüşü de eleştirilmektedir (Aktan, 1997; 23).
Kaynak: C.Can Aktan, 2000'li Yıllarda Yeni Yönetim Teknikleri (4): İnsan Mühendisliği, İstanbul: TÜGİAD Yayını,1999. II. İdari Yönetim Yaklaşımı (Akımı) [Yönetim Süreçleri]
Bilimsel yönetim tek tek işçilerin görevlerine odaklanırken, idari yönetim tüm örgütün yönetimine odaklanmaktadır.
Luther Gulick ve Max Weber olmuştur.
Taylor’un işçilerden beklediğini Fayol, Gulick ve Weber yöneticilerden bekledi.
Fayol yönetimi kesintisiz bir süreç olarak tanımlayan ilk kişidir.
Henri Fayol‘da Taylor gibi yönetime bilimsel açıdan yaklaşmıştır. Bir Fransız maden mühendisi olan Fayol işletme faaliyetlerini ana bölümler açısından inceleyerek ticari, teknik, finansal, güvenlik, muhasebe ve yönetsel faaliyetler biçiminde altı örgütsel eylem grubunda toplamıştır. −
−
Ticari Eylemler: Satma, satın alma ve değiş–tokuş gibi eylemleri içerir. −
Mali Eylemler: Ana paranın en iyi biçimde kullanılması ve bu doğrultuda araştırma yapılmasıyla ilgili eylemlerdir. −
karşı korunması için gerekli önlemlerin alınması eylemleridir. −
Muhasebe Eylemleri: Örgütün ekonomik durumuna ilişkin veri toplama eylemleridir. −
yerine getirdiğini öne sürmüştür. Bunlar:
Planlama: Gelecek üzerinde çalışmak ve eylem planları yapmaktır.
Komuta etme: Personele işlerini yaptırmaktır.
Eş güdümleme: Tüm eylemleri ilişkilendirmek ve birleştirmektir.
Kontrol: Örgütte her şeyin belirlenmiş kurallara ve verilmiş emirlere uygun yapılıp yapılmadığını kontrol etmektir.
Fayol ayrıca örgüt yöneticilerine rehberlik etmesi gerektiğine inandığı 14 yönetim ilkesi üzerinde durmaktadır. Bunlar:
ile daha iyi ve daha fazla üretimde bulunabilmek için gereklidir.
Yetki: Fayol yetkiyi emir verme hakkı ve itaat ettirme gücü olarak tanımlar. Yetkinin doğal sonucu olan sorumluluk, verilen görevi yerine getirme zorunluluğudur.
Disiplin: Fayol'a göre işin düzgün gidişi için disiplin mutlak şarttır; disiplinsiz bir işletmenin gelişmesi olanaksızdır.
ilkeye bağlılık, disiplin ve yetkideki bozulmaları önler.
Yön/Yönerge Birliği: Birbiriyle ilgili iş veya görevler ortak bir temele göre bir yöneticinin altında gruplalandırılmalıdır.
grupların ve bireylerin çıkarları, bir bütün olarak örgütün çıkarlarından önde olmamalıdır.
onları hem de örgütü tatmin etmelidir.
Merkezileşme: Son yetki ve sorumluluk yöneticide yöneticide olmalıdır, ancak yönetici çalışanlarına görevini en etkili şekilde yapabilmeleri için gerekli yetkiyi vermelidir.
Emir komuta zinciri: Fayol bu ilkeyle her astın bir yöneticiye bağlı olması, bir yöneticiden emir alması ve ona rapor vermesini sağlayacak bir kumanda birliği oluşturmayı kastedmiştir.
Düzen: İnsan ve madde kaynakları doğru zamanda ve doğru yerde koordine edilmelidir.
"işlerine bağlılık ve sadakat" esaslarına göre yürütebilmeleri için gerekli
güdülemenin belirleyici faktörlerinden biri
olarak görmektedir.
gücüne ihtiyacı vardır. Yönetsel uygulamalar çalışanların örgüte yönelik uzun vadeli bağlılığını teşvik etmelidir.
enerjiye inisiyatif eklenmelidir. Örgüt üyelerinin teşebbüs ruhunu ve yaratıcılıklarını teşvik edebilmek için yöneticide belirli hünerlerin bulunması ve bu konunun öneminin anlaşılması gerekir.
Birlik Ruhu (Esprit de Corps): Fayol "birlik duygusu"nu çıkarların uyuşturulmasına yönelik eylem birliği olarak tanımlamaktadır. Birlik duygusuna ulaşmanın en etkili yolu bir yandan komuta birliğini oluştururken, diğer yandan da yazılı haberleşme yerine yüz-yüze haberleşmeyi öncellemek olmalıdır.
Bir değerlendirme: Fayol Anlayışında İnsan Boyutu Prof.Dr.C.Can Aktan Taylor’u takiben yönetim bilimi alanında önemli katkıları olan bir diğer isim Henri Fayol’dur. Taylor esasen küçük organizasyonlarda üretimde etkinlik için bilimsel yönetimin ilkelerini ortaya koyarken, Fayol daha büyük ve kompleks organizasyon yapılarında yönetimin nasıl olması gerektiği ile ilgilenmiştir. Fayol yönetimde; planlama, örgütleme, komuta etme, eşgüdümleme ve kontrol fonksiyonlarının önemi üzerinde durmuştur. Fayol, yönetim ile ilgili başlıca şu temel ilkeleri de ortaya koymuştur (Fayol, 1949). İşbölümü ve uzmanlaşmaya dayalı organizasyon ve yönetim yapısı; yönetimin otorite ve sorumluluğa sahip olması; disiplin; çalışanların bir kişiden emir almaları ve o çerçevede çalışmalarını sürdürmeleri; organizasyonda birimlerin tek bir amaç ve planının mevcut olması; organizasyonun çıkarlarının herşeyin üstünde tutulması; çalışanlara adil bir ücret ödemesi yapılması; organizasyonda kararların merkezden Yüklə 402,78 Kb. Dostları ilə paylaş:
|