Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
Eyni zamanda bu Bəni Üməyyəyə qarşı qiyamda mühüm olan
şey şiənin rolu və Əhli- Beytin məzlumanə vəziyyəti idi.
Hərçənd Seyidil Şühədanın şəhadətindən sonra İmamlar qiyam
etmədilər, çünki, bu vəziyyətdə silahlı qiyamı ədalətli İslam
dövlətinin yaradılması üçün münasib görmədilər buna görə
başqa səngərlərdə İlahi təklifləri və
əhkamı insanlara
çatdırdılar və çoxlu İslamdan kənara çıxmaları dəf etdilər.
Hətta qələbədən sonra Bəni Üməyyə əleyhinə olan sonuncu
qiyamda baş verənlərdən sonra tənha o əqidəyə layiq olan şəxs
İmam Cəfər Sadiq (ə) idi. Baxmayaraq ki, bu işi Həzrətə təklif
etmişdilər, İmam Sadiq bunu qəbul etməkdən imtina etmişdi.
Onun tərəfindən belə siyasətin seçilməsi, şiə etiqadına görə
nəticədə Peyğəmbər (s) tərəfindən verilən əmr idi ki, vəhy
vasitəsilə Peyğəmbər (s)- a xəbər verilmişdi. Buna əlavə olaraq
hər İmam mövcud şəraitdə öz təklifini hamıdan yaxşı bilir və
həmişə daha mühüm işləri başqa işlərdən üstün tutur. Əgər
Həzrət bu yolu seçməsəydi, İslamın məsləhətinə olan mühüm
bir şey zay olacaqdı. Çünki, hər bir nəzər sahibinə məlumdur
ki, belə şəraitdə, İslamın nurani əhkamını icra etmək
və
hökuməti ədalətli İslam nizamını işə salmaq imkanı mövcud
deyildi.
səh:40
3
. İMAM SADİQ (ə) VƏ ŞİƏ MƏZHƏBİ
ÜÇÜNCÜ SUAL:
Məgər İmam Cəfər Sadiq (ə) təşəyyuh məktəbinin
qurucusudur, ya onu izah və aydınlaşdıran olmuşdur?
CAVAB:
Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
İmam Sadiq (ə) şiənin əsas təfəkkürünü- çoxlu sayda Əhli-
Beyt (ə)- ın dost və aşiqləri
Onu tanıtdırmamalı idilər- hamıya göstərdilər. O böyük elmi
mədrəsənin təsisi ilə cəmiyyəti islamın düzgün həqiqətlərinin-
ki, İmam Əli (ə) və Əhli- Beyt (ə)- ın ardınca gedərək həyata
keçməsi ilə məlumatlandırdı, bu halda ki, İmam Sadiq 9ə)- dan
öncəki dövrlərdə maarifin yayılması o Həzrətin dövründə
olduğu həddə deyildi.
Bu o mənada deyildir ki, İmam Cəfər Sadiq (ə) şiə
təfəkkürünün yaradıcısıdır, çünki deyildiyi kimi şiə təfəkkürü
Peyğəmbər (s)- ın zamanında aydın şəkildə idi və Böyük
Peyğəmbər (s)- ın mötəbər hədislər və aydın hidayətləri onun
keyfiyyətini məlum etmişdir.Zamanın ötməsi və hadisələri baş
verməsi onun təkmilləşməsində heç təsiri olmamışdır, əlbəttə
sonrakı dövrlərdə xüsusuylə İmam Sadiq və İmam Baqir (ə)- ın
dövrlərində onun təbliğ, yayılma və tənzimində bu işlərin təsiri
olmuşdur və hətta bu hadisənin özü bu təfəkkürün
haqqaniyyətini
səh:41
müxalif təfəkkürlər müqabilində daha da aşkar etdi.
Şiə
təfəkkürünün
İmamət
məsələsində
qələbəsinin
səbəblərindən biri də insanların Bəni Üməyyənin hakimiyyəti
dövründə Peyğəmbərin canişini deyib onun yerində oturan
hakimlərin əməl və rəftarlarında İslam əhkamına və Üsuluna
uyğun heç bir şey görməməkləri oldu.
Bu iş hətta cəmiyyətin onlara qarşı qiyamına səbəb oldu.
Baxmayaraq ki, bu qiyamların əksəriyyəti gücün vasitəsi ilə
məğlubiyyətə düçar oldu və zahirdə Bəni Üməyyə hökuməti
Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
davam etdi, amma bu hadisələr şiə təfəkkürünün insanların
qəlblərində yayılmasına və möhkəmlənməsinə səbəb oldu.
səh:42
4
İMAM SADİQ (ə)- DAN ÖNCƏ
DÖRDÜNCÜ SUAL:
Təşəyyuh məzhəbi İmam Sadiq (ə)- dan öncə də dini liderlərin
əmrlərində əsas müzakirə obiyekti olmuşdurmu?
CAVAB:
Əvvəldə söylədiyimiz kimi şiə təfəkkürü Peyğəmbər (s)
tərəfindən yaradılmış əsl İslam təfəkkürüdür. Bu məna və
mətləbi Əmirəl Möminin Əli (ə)- ın kəlamlarından və Nəhcül
Bəlağədən istifadə edərək başa düşmək mümkündür.
İmam Baqir və İmam sadiq (ə) bu təfəkkürü müxtəlif sahələrdə
insanlar üçün şərh edərək, insanların bu barədə məlumatlarını
kamilləşdirdilər və bu məsələlərdə İfrat və təfritləri həll etdilər.
Onlar İmamətin əsl və tam islamı olduğunu isbat etdilər ki,
həqiqəti və onun dərəcələrinin söyləyənlərin Məsum İmamlar
olduğunu bildirdilər. Məlum olduğu kimi onlar bütün İslam
məfhum və
terminlərinin və Quran ayələrinin izah və təfsir
edənləridir. Misili olmayan və böyük vəziyyətlərdə onların
elmi məlum olur, hamı o böyük şəxsiyyətlərin əsl İmamət
məfhumunun kamil və əsas şəkildə tanınmasına cavabdehlik
səlahiyyətlərinə və eyni halda yeganə etimadlı mənbə
olduğlarını başa düşdülər. Bu o mənada deyil ki, İmamətin
səh:43
Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
əsasını onlar yeni kəşf etmişlər və ya
qeyb aləminə imanları
olmayan insanların sözlərinə əsasən, tarixin müxtəlif
hadisələrinin nəticəsi olaraq yaranmışdır.
Həmçinin əhl sünnətın mötəbər rəvayətlərindən olan, Əli Binəl
Hüseyn (ə), İmam Baqir və İmam Cəfər Sadiq (ə) haqqında
rəvayətə əsasən, “Əhməd Şakir” “Əl Baisul Həsis” kitabının
şərhində belə yazır: “Bu axırıncı İmamdan öncəki İmamların
mənəvi mövqiyyəti və İmamətləri insanların qəlblərində çox
möhkəm idi”.
İmamların Quran natiqi olmalarına etiqad, yəni onlar Quranın
xüsusi məna və izahını bilmələrini, İmam Baqir (ə)- ın uca atası
İmam Zeynəlabidin (ə)- dan olan rəvayətə və ondan da əvvəl
Əmirəl Möminin (ə), İmam Həsən və İmam Hüseyn (ə)- dan
rəvayətlərə əsasən dəfələrlə bəyan olunmuşdur və Peyğəmbər
(s) şəxsən özü təvatir hədislərdən də üstün olan hədisdə Məsum
İmam (ə) –ı Quranla eyni səviyyətə göstərmişdir. Əhli sünnət
kitablarında İmam Zeynəlabidin (ə)- ın xütbəsinin təfsirində
belə nəql olununr ki, Əhli- Beyt (ə)-dan İmamlar səmimi
seçimdir və bu böyüklərimiz xilqətin yeganə mərcə və ilahi
höccətləridir.
səh:44
5
. ŞİƏ TƏFƏKKÜRÜNÜN ELMİLİYİ
BEŞİNCİ SUAL:
Cəmiyyətin idarə olunması
Əmirəl Möminin (ə)- ın dövründə
5 il müddət kimi qısa zamanda
Məsum imamların ixtiyarında
olmamışdır. Şiə baxışına əsasən dini hökumətin yaradılması,
Dostları ilə paylaş: |