Ziyaos-salehin az ziaossalehin ir

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
Hər halda tarix boyu bəzi belə qruplar var olub və vardırlar ki, 
öz  əqaidlərində  mübaliğə  edərək  ifrata  varırlar.  Bu  kənara 
çıxmaların ən yüksəyi kimi isə Allah məqamına gətirməkdir. 
Hər halda bu yodan kənara çıxmalar Əsl islam və şiə əqaidinə 
ziddilər.Belə  əqaidlər  daha  çox  özlərini
 
  Əhli  Sünnət  hesab 
edən Sufilərdən yaranmışdır. Bunlarda əsasən Hulul və ittihad 
və  s  kimi  kələmələr  gözə  dəyir.  Xoşbəxtlikdən  şiələr  içində 
sufilik məsələsi Məsum İmamların (ə) hidayətverici hərəkətləri 
nəticəsində,  Əhli  təsənun  içərisində  olduğu  həddə  rövnəq 
tapmadılar,  bəlkə  Məsum  İmamlar  (ə),  onların  ardıcılları  və 
böyük alimlər tərəfindən məhkum olunaraq, kənara atıldılar. 
Bəs bu işin şiəyə nisbət verilməsi töhməttən başqa bir şey deyil. 
Şiə əqaidi tovhid, Nübuvvət, İmamət, Ədalət və Məad və başqa 
məsələlərində inhirafatlı və ğolovvlu mətləblərdən uzaqdır. Bu 
ona  görədir  ki,  Məsum  İmamlar  (ə)  iki  və  yarım  əsr  dinin 
qoruyucuları olmuşlar və elə əməl etmişlər ki, şirklə yoğrulmuş 
əqaidlər bu məzhəbə nüfuz edə bilməmişdir. Sonralar kitabların 
və məqalələrin çap olunması sayəsində bu 
səh:52 
 
1
-
 [
1
 . ]
Nəhcül Bəlağ, sübhül Saleh, Qasirin sözləri, ş 117 . 
etiqad daha ətraflı izah olunmuşdur. 
Əlbəttə sonradan şiəlikdə sufi və xanqah kimi əqidələr peyda 
oldular və Əli (ə)-ın vilayət və hörmət adı altında ifratlı əqaidi 
bəyan  etdilər  və  amma  alimlərin  uyğun  cavabları  nəticəsində 
onlar daha çox müqavimət göstərə bilmədilər. 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
Şiə  məzhəbində  əhəd  olan  Allahın  cəlal  və  camal  sifətlərinə 
şərik  qoşulmur.  Peyğəmbər  (s)-  ı  və  Məsum  İmamları  (ə)-  ı 
Allahın  bəndələri  hesab  edilir  ki,  hər  cəhətdən  Allaha 
möhtacdırlar, yalnı Allahı zati olaraq Uca bilirlər. 
Əlbəttə  Şiə
 
  ayə  və  rəvayətlərə  uyğun  olaraq  bu  böyük 
şəxsiyyətlərin  sifət  və  fəzilətlərə  və  ali  məqama  və  dərəcəyə 
malik olmalarını zikr edir və onları höccət, İmam, Vəli, möcüzə 
və kəramətlərin sahibi və əmri bilirlər. Bu sifətlərin heç birində 
ğolovv  və  şirk  iyi  gəlmir  və  bütün  bunlar  göstərir  ki,  onlar 
kamal  və  yüksək  übudiyyət  mərtəbəsinə  çataraq  Allahın 
əmrləri qarşısında təslim olurlar. 
Nəhayət, İmamət Quran və rəvayətlərdən və Peyğəmbər (s)-ın 
hədislərində  bəyan  olunan  İslamın  əsaslarından  biridir  və 
tarixdə  baş  verən  hadisələrin,  məğlubiyyətlərin  və  zamanın 
onun  təkmil  və  formalaşmasında  heç  bir  təsir  və  rolu 
olmamışdır. 
Buna əlavə olaraq İmam barəsində olan sifətlərdə heç bir ifrat 
yoxdur  və  bunların  bütünü  hədislərə  uyğun  olaraq  isbat 
olunmuşdur. 
)1(
ًارض لاو اعفن هسفنل کلمی لاو 
“Və bacarığın ziyan və xeyri özünə yoxdur” 
Hətta İmam, Peyğəmbər deyil, yəni ona əhkam və şəriət vəhy 
olmur- hərçənd mühəddisdir, yəni mələklər onunla danışırlar- 
amma  onun  mələklə  əlaqəsi  nəbi  ilə  vəhy  mələyinin  əlaqəsi 
kimi  deyil,  fərq  yalnız  Peyğəmbərə  İlahi  əhkam  vəhy 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
olunmasındadır.  Çünki,  bütün  Üsul  və  Əhkamın  vəhyi  və 
risalət, Peyğəmbərin rehləti ilə sona çatdı. 
İmamşünaslıqın  vəzivəsi  İmam  olan  şəxsin  Allah  tərəfindən 
Petğəmbər  (s)  vasitəsilə  elan  olunaraq  İmamlığa  seçiləni 
tanıtdırmaq və onları Peyğəmbər (s)
  kimi ümumi hakim və 
səh:53 
 
1
-
 [
1
 . ]
Baharul Ənvar, c76, s 167, h 7 . 
bütün  dini  və  dünyəvi  işlərdə  mütləq  vilayət  sahibi  olduğunu 
və peyğəmbərlik sifətindən başqa bütün sifətləri- elm, ismət və 
s  mali  olduğlarını  onlar  üçün  sübut  etməkdir  və  xülasə  biz 
hamımız Məsum İmamlar (ə)- ı
  bütün dini və dünyəvi işlərdə 
haqq olduğunu tanımalıyöğ. Maddi təfəkkür sahibləri və qeyb 
aləminə inanmayan şəxslər, Allaha, qeyb aləminə, peyğəmbər 
və  İmamlara  ğolovvlu  sifətlər  verirlər,  çünki  maddi  insan  bu 
sifətləri  başa  düşməkdə  acizdir.  Misal  olaraq  Maddi  fikirli 
insanların  nəzərində,  Həzrət  İbrahim,  Musa  və  İsa  (ə)-  ın 
möminlərin  inandığı  möcüzələr  bir  növ  ğolovv  hesab  edilir. 
Halbuki,  burada  heç  bir  ğolovvdan  söhbət  gedə  bilməz. 
Bunların  hamısı  həqiqətdir  ki,  onların  uca  məqamının 
nişanəsidir. Ğolovv odur ki, Peyğəmbər və İmamı Allah hesab 
edək və ya Allahın onlarla birləşmiş və s hesab edilsin. 
səh:54 
8
. MÖTƏZİLƏ İLƏ ŞİƏNİN ƏLAQƏSİ 
SƏKKİZİNCİ SUAL: 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
Üsuliddinin  beş  əsas  yerə  bölünməsinin  səbəbi  nədir?  Bu 
məsələdə şiə ilə mötəzilinin əlaqəsinin rolu olub ya xeyr? 
CAVAB: 
Şiə  İslam  və  məzhəbi  məsələlərdə  bütün  firqələrlə  dialoq  və 
mübahisələr  etmişdir  ki,  buna  şiə  kitablarında  işarə 
olunmuşdur. Amma heç bir etiqadi məsələ onların təsiri altına 
düşməmişdir.  Deyildiyi  kimi  şiə  təfəkkürü  islamın  özüdür, 
amma o biri firqələr yeni yaranmışdır. 
Şiə  əqaidi  bu  beş  əsasla  məhdudlaşmır.  Əksinə  çoxlu  digər 
məsələr  buraya  aid  olunur.  Əlbəttə İslam  və  məzhəb  əqaidini 
tovhid, nübuvvət və məadla və ya tovhid və nübuvvətlə xülasə 
etmək  olar.  Həmçinin  İmamət,  məad  və  başqa  məsələlər 
Peyğəmbər  (s)-  ın  dəvət  etdiyi  və  onlardan  xəbər  verdiyi  və 
xəbərlərə  uyğun  olaraq,  nübuvvətə  və  onun  dediyi  bütün 
xəbərlərə imana bərabər hesab edilir. 
یبنلا هنع أبنا ام لکب نامیا هوبنلاب نامیلاا 
“Nübuvvətə etiqad Peyğəmbərin xəbər verdiyləri şeylərə imana 
bərabərdir”. 
Həmçinin  beş  üsuliddin:  tovhid,  nübuvvət,  məad,  ədalət  və 
imamətdir ki, hər müsəlmanın bunlara etiqadı olmalıdır, ağıl və 
səh:55 
şər də bunu qəbul  edir. Qisa şəkildə  əqaidin qeyd edilməsi o 
səbəbdəndir ki, şiə İmamət və Ədalət məsələlərini o biri etiqad 
üsulları ilə eyni cərgədə hesab edir. Amma Əhli Sünnət- Əşəri 
firqəsi-nin buna etiqadları yoxdur. 

---