Ziyaos-salehin az ziaossalehin ir

Ziyaos-salehin__az.ziaossalehin.ir___14_.'>Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
14
. İMAM  (ə)-  IN  MÜƏYYƏN  EDİLMƏSİNDƏ  AĞIL  YA  XƏBƏRİN 
MAHİYYƏTİ 
ONDÖRDÜNCÜ SUAL: 
İmamət mövzusunda, əql və nəql hansı daha əvvəldir ?
   Başqa 
sözlə,  İmamət  mövzusuna  aid  məsələlər  daha  çox  hansı 
dəlillərlə -ağıl yoxsa nəqli dəlillərlə- isbat olunur? 
CAVAB: 
Veilmiş  sualdan  aydın  olunduğu  kimi  iki  növ  məsələ 
mövcutdur: 
Birinci  növ  məsələlər  elə  məsələlərdir  ki,  yalnız  ağıl  yolu  ilə 
məlum olur və məntiq və ağlı dəlillər vasitəsilə isbat və qəbul 
edilir: Məsələn: Allahın mövcudluğunun, kamal sifətlərinin və 
Nübuvvətin vacibliyinin isbatı bu qəbildəndir. 
Digər  məsələlərdə  mövcutdur  ki,  yalnız  nəqli  dəlillərlə  isbat 
olunur, yəni bu məsələlərin isbatı üçün yalnız vəhy xəbərləri və 
ya  Peyğəmbər  və  Məsum  İmamlardan  olan  məlumatlar 
vasitəsilə isbat olununr. 
Burada elə məsələlərdə mövcutdur ki, həm ağıl yolu ilə həm də 
nəqli yolla isbat olunur, əlbəttə bu vəziyyətdə nəqli dəlillər, əqli 
dəlillərdən üstün tutulur. 
Təhqiq  edən  şəxs  bu  məsələyə  diqqət  etməlidir  və  hansı 
məsələni ağılla və hansı məsələni nəqllə və ya hər iki yolla isbat 
səh:77 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
olunmasını görməlidir və hər məsələnin öz xüsusi həll yolunu 
və  metodunu  seçməlidir  ki,  uyğun  nəticəni  əldə  edə  bilsin. 
Əlbəttə əgər sırf nəqli yolla isbat olunmalı məsələni ağıl yolu 
ilə həll etmək istərsə təbiidir ki, nəticə ala bilməyəcəkdir. 
Bu  halda  bəzilərinin  İmamət  məsələsində  əqli  mahiyyətin, 
nəqli  mahiyyətdən  üstün  olub-  olmaması  sualını  vermək 
imkanı vardır. 
Bu sualın cavabı olaraq onu qeyd etmək lazımdır ki, İmamətin, 
onun  şəraiti  və  ya  İmamın  vacibliyi  məsələsinin  isbatı, 
Nübuvvət
 
  və  onun  şəraiti  məsələsi  kimi  ağıl  yolu  ilə  həyata 
keçir. Əlbəttə əgər İmamət məsələsi o məsələlərdən olsaydı ki, 
ağıl yolu ilə dərk oluna bilməsəydi və yalnız nəqli yolla isbat 
olunsaydı, yəni Nəbinin bələdçiliyi ilə isbat olunsaydı və yalnız 
İmamətin  əsli  nəqli  dəlillərə  istinad  edilsəydi,  Nübuvvətin 
əsasının  gərəkliliyinin  əksinə  olaraq  uzaq  deyil,  amma 
Nübuvvətin  vaciblik  məsələsinin  isbatında  nəqli  dəlillər 
istifadə olunmur. 
Bununla  bərabər İmamətin  nəqli dəlillərini, Nübuvvətin  nəqli 
dəlilləri kimi, əqli hökmün bələdçisi hesab etmək mümkündür. 
İmamətın  təyininin  necəliyi  və  ismətinin  şərti  və  bunun 
təyininin  insanlara  həvalə  edilməməsi,  əql  əsasındadır.  Nəqli 
dəlillər bir növ əqli hökmün təyid edicisidir. 
Şübhəsiz  Əşairə  kimi  əqli  hüsn  və  qoba  etiqadı  olmayan 
qruplar,  yalnız  həmin  nəqli  dəlil  yolunu  bəhs  edirlər. 
Peyğəmbərin  təsiri  və  ona  məxsus  olanların  isbatı  kimi, 
İmamın  mövcudluğunun  bəzi
 
 
təsir  və  faydası  və  onun 
üstünlükləri  yalnız nəqli dəlillə  isbat olununr. Xüsusi İmamət 
məsələsi 
həmçinin- 
xüsusi 
Nübuvvət 
kimi 
əvvəlki 
Peyğəmbərin aydınlaşması növbəti Peyğəmbərin isbat edilməsi 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
ilə  nəticələnir.  Peyğəmbərin  İmamətdə  İmamlığının  və 
həmçinin sabiq İmamla növbəti İmamın aydınlaşdırılması onun 
İmamətinə  dəlildir.  İmamətlikdən  fərqli  olaraq  Nübuvvət 
əsasən  möcüzə  yolu  ilə  isbat  olunur  və  bu  təkcə  etimadlı 
dəlildir. Hərçənd ki , 
  Nəbi özündən öncəki  Nəbinin  vasitəsilə 
müəyyən və möcüzə vasitəsilə isbat edilir. Burada 
səh:78 
İlahi  sünnət  də  icra  olunmuşdur  ki,  Peyğəmbərlər  möcüzə 
vasitəsilə  seçilirlər! Çünki, Peyğəmbərlərin  möcüzə vasitəsilə 
isbatı hamı üçün dərk olunandır. 
Lakin  sabiq  Peyğəmbərin  müəyyən  edilməsi  yalnız  o  sabiq 
Peyğəmbərin möminlərə höccəti vasitəsilə  həyata keçir. Bu o 
səbəbdəndir  ki,  möcüzə  vasitəsilə  isbatın  bir  ümumi  yol 
olduğundan,  hamı  üçün  höccətdir.  Bununla  belə,  Nəbinin 
möcüzə  göstərməsinin  zaman  və  məkan  cəhəttən  mövcud 
olmayan  bir  şəxs  üçün  isbatı  möcüzədir,  əql  yoluna  aitdir. 
Əlbəttə Quranı məcid yeganə möcüzədir ki, onun isbat edilməsi 
üçün  nəqli  dəlilə  ehtiyac  yoxdur.  Ona  görə  ki,  o  əbədidir. 
Çünki,  Quranın  özünün  müəyyən  edilməsi  üçün  Quran  kimi 
möcüzənin  gətirilməsinin  mümkünsüzlüyü  bütün  zamanlarda 
onun möcüzə olmasına dəlalət edir. 
İmamət  məsələsində  birinci  İmamın  təyini  yalnız  Peyğəmbər 
(s)-  ın  vasitəsilə  müəyyən  olunur  və  ümumi  İmamət 
mövzusunda  isbat  olunmuşdur  ki,  İmamətliyə  İmam  yalnız 
Allah  təala  tərəfindən  Nəbi  vasitəsilə  təyin  edilir.  İmam 
tərəfindən edilən möcüzələr, onun düzgün İmamət iddiasıdır və 
nəbi üçündə  müəyyənlikdir. Əgər Peyğəmbər tərəfindən təyin 
və 
müəyyənləşdirmə 
olmasaydı, 
İmamət 
məsələsini 
aydınlaşdırmaq üçün əqli dəlillərə istinad edilməli idi. 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
Belə  demək  mümkündürsə,  Peyğəmbərə  vacibdir  ki,  Allah 
təala  öz  hikməti  ilə  Peyğəmbəri  İmamətin  təyini  işinə  ezam 
etmişdir  ki,  İmam  özündən  sonrakıları  müəyyən  edib, 
tanıtdırsın.  Hərçənd  ki,  onun  müəyyən  edilməsini  bizim 
ağlımız  qəbulundan  xaric  olmuş  ya  konkret  olmuşdursa  ya 
onun  dəlilinə  şübhə  icad  olarsa,  çünki  Allah  təala  tərəfindən 
yalnız bir nəfər Əmirəl Möminin Əli Bin Əbitalib (ə)
  müəyyən 
edilmişdir.  Bəs  bir  şəxs  ağlı  ilə  Allah  tərəfindən  Peyğəmbər 
vasitəsilə  təyin  olunan  Həzrət  Əli  (ə)-  dan  başqa  heç  kəsi 
tanımayacaqdır. 
Yaxud da deyiləcəkdir ki, İmamın təyin edilmə şəraiti Allah və 
Peyğəmbər  tərəfindən  din  və  dünya  işləri  üçündür  və  Həzrət 
Əli  (ə)-  dan  başqa  Əhəd  olan  Haqq  tərəfindən  ismət
 
  iddiası 
edilməmişdir, demək olar ki, ağıl vasitəsilə başa düşülür ki, Əli 
Bin Əbi Talib (ə) seçilmiş İmam və məsumdur. 
səh:79 
Həmçinin  Onikinci  İmamın  İmamətliyi  barəsində  deyilir  ki, 
nəql  olunanlara  uyğun  olaraq  yer  üzü  İmam  və  höccətsiz  nə 
zahirdə  nə  də  qeybətdə  olmayacaq  və  İmamətin  silsilə 
ardıcıllığı  min  ildən  çox  arası  kəsilməməlidir.  O  Həzrətdən 
başqa heç bir şəxs İmamət iddiası etməmişdir, ya da etmişdisə 
də  onun  batil  olması  sübut  edilmişdir.  Bəs  qeybətdə  olan  o 
Həzrətdən  başqa  digər  şəxs  İmam  ola  bilməz  və  o  İmamdır. 
Əgər  O  həzrətin  İmamətdiyinə  digər  iradlar  tutularsa  onda 
keçən  bölmələrdə  İmamətliyə  olunan  iradlar  yenidən  ortaya 
çıxacaqdır.  Baxmayaraq  ki,  onların  planlaşdırılmasının  və 
təyinin yeri deyil, çünki Xudavənd həkimdir və çırkin işlərdən 
pak və nöqsansızdır. 
səh:80 

---