Телман Оруъов
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1 Telman ORUCOV Məhəbbət mehrabı 2 Həqiqət anı. Mənəvi aşınma meylləri Çox götür-qoy etdikdən sonra bu əhvalatları, həyatımın bəlkə də ən dolaşıq və mürəkkəb dövrünü qələmə almağı qərara aldım. Bunun başqaları üçün nə qədər maraqlı olacağını, necə təsir bağışlayacağını bilmirəm. Təkcə onu düşünürəm ki, söhbət sırf etiraf xarakteri daşıyacaqdır, ona görə də çalışacağam ki, hər şeyi olduğu kimi, heç nəyi retuşa məruz qoymadan söyləyim. Bunu nəzərə alaraq əvvəlcədən qərara almışam ki, bu yazı yalnız mən həyatdan köçəndən sonra işıq üzü görsün. Bəlkə də təsvir olunanlar özümə qarşı müəyyən dərəcədə qəddar münasibət xarakteri daşıdığından bu, bir qədər qəribə görünsə də, ölümümdən sonra ruhuma edəcəyim sui-qəsdə, xarakiriyə bənzəyəcəkdir. Axı etiraf, özü də tövbə səviyyəsinə qaldırılanı heç də xırda məsələ deyildir, adamın şüurlu şəkildə, heç bir hipnoz əlaməti olmadan öz dünyasını top atəşinə tutmasıdır. Xəyalən belə nəticəyə gəlirəm ki, başqaları də mənim yolumla getsəydi, onda dünya bir andaca tövbə səhnəsinə çevrilərdi, insanlar birbaşa Qiyamət gününə yaxınlaşmasalar da, onun elə də qorxulu miqyas almayan repetisiyasını keçirərdilər. Axı biz özümüzü nə qədər yaxşı qələmə versək də, mömin insanlar hesab etsək də, səhvlərimiz, qəbahətlərimiz az olmayıb, bəlkə də onlar cinayət həddinə gəlib çatıblar. Başqalarının əməllərini bəyənməməyimiz, onlara irad tutmağımız, sərt münasibətimiz bəzən nifrət həddinə çatdığı halda, özümüzə daim güzəşt edirik, öz hərəkətlərimizin qiymətləndirilməsinə olduqca rəhmdilliklə yanaşırıq. Əlbəttə, bu bütünlüklə ayıqlıq hissini itirməyimiz deyildir, bəzən xətalarımıza mühakimə quraraq onlara düzgün, güzəştsiz qiymət verməyi də bacarırıq. Ona görə də diqqətlə baxdıqda görürsən ki, bir neçə onillikdən ibarət olan ömründə elə anlar olub ki, həyatdan, bəlkə də daha çox özündən uzaqlaşmaq istəmisən. Bu vaxt həqiqətə daha yaxın olmusan, lakin özünü qoruyub saxlamaq instinkti vicdanı susmağa məcbur edib, həyatın özünü, yaşamağı, günahkar ömrü davam etdirməyi həyatın mənasından artıq bilmisən və bu, səni fiziki ölümdən aralasa da, mənəvi sonluğa aparan cığırın başlanğıcı olub. Yəqin ki, azacıq da olsa 3 səmimiyyət hissini itirməyənlər, öz "mən"inə kənardan başqa gözlə baxmağı bacaranlar həmin fikri düzgün başa düşüb, ürəklərində bu rəyə haqq qazandırmalı olacaqlar. Çoxlu düşüncələrdən sonra belə bir qərara gəlirsən ki, həyatda səmimi olmaq, hər cür məkrdən, hiylədən uzaq olmaqla yaşamaq olduqca çətindir. Ona görə də çox sayda adamlar riyakarlıq, ikiüzlülük dəbilqəsindən, zirehindən, maskasından istifadə edir, bunun hesabına nisbətən daha uğurlu və rahat yolun yolçularına çevrilirlər. Ətrafda az qala hər gün baş verən adicə hadisələrə və iştirakçı kimi onlara cəlb olunanlara diqqət versək görərik ki, nə qədər qeyri-səmimi, bir az da dəqiq desək, riyakarcasına hərəkətlərlə, mövqelərlə rastlaşmalı oluruq. Adi xeyir-şər məclislərini nəzərdən keçirmək kifayətdir. Miqyası, ehsan adı altında maddi imkanların bir növ sərgisi rolunu oynamaqla əndazədən çıxan yas tədbirlərini götürün. Məgər ora mərhumun yaxınlarının dərdinə şərik olmaq istəyənlərmi gəlir? Hamı yaxşı bilir ki, imkanlı adamların, vəzifə sahiblərinin əzizlərinin yasına əksəriyyət qeyd olunmaq, hansısa mötəbər şəxsə öz ehtiramını nümayiş etdirmək üçün gəlir. Çoxları ölənin heç kim olduğunu bilmir, vəzifə sahibinə necə qohum olduğu ilə də maraqlanmır. Onları düşündürən əsas məsələ qeydiyyatdan keçməkdir, orada görünməkdir. Adamlar var ki, şəhərdəki hayküylü, qələbəliklə müşayiət olunan bütün matəmlərə təşrif buyurmağı özünün ümdə vəzifəsi, müsəlmançılıq və vətəndaşlıq borcu hesab edir. Ona görə də yas məclislərində qəmdən-qüssədən əsər-əlamət olmur, hamı danışır, gülür, bir-birilə hal-əhval tutur. Daha çox müzakirə edilənsə siyasi məsələlər, dünyada və ölkədə baş verən mühüm hadisələr olur. Belə matəmlər spartalıların ictimai nahardan sonra əylənmək vasitəsi hesab etdikləri birgə söhbətlərini andırır. Heç kəsin qulaq asmadığı, nəzakət xatirinə belə diqqət vermədikləri mollanın dini mövzudakı nitqi başa çatdıqdan sonra əsas tamaşa - ehsana qonaq olma başlayır, çünki bu daha çox zəngin süfrəli qonaqlığı yada salır, burada yalnız spirtli içkilər gözə dəymir. Qəlyanaltıların, təzə və qurudulmuş meyvələrin, şirniyyatın, şirələrin, xörəklərin çeşidli və keyfiyyəti yas sahibinin imkanları barədə çox şeyi deyə bilir, çünki bu məclis yasdan çox hamını təəccübləndirmək vəzifəsini yerinə yetirir və bu məqsədə çatmasında heç bir şübhə yeri qalmır. XIX əsrdəki Böyük Britaniyanın görkəmli dövlət xadimlərindən biri ziyafətlərdəki süfrənin nemətlərinin bolluğu barədə olduqca ağıllı məsləhət vermişdi və göstərmişdi ki, oradakı xörəklərin sayı qratsiyaların 4 sayından az, muzaların sayından çox olmamalıdır. O, belə müqayisəsi ilə qədim Roma və yunan mifologiyalarına müraciət etmişdi, adi dilə çevirdikdə bu müvafiq olaraq "üç" və"doqquz" rəqəmləri demək idi. Çünki gözəllik ilahələri olan üç qratsiya və poeziyaya, incəsənətə və elmlərə himayədarlıq edən və muzalar adlanan doqquz ilahə var idi. Toylarda və yas mərasimlərində isə elə xörəklər bolluğu yaradılır ki, elə bil ki, iştirakçıların öz ömründə axırıncı naharıdır və onlar həyatla vidalaşmamışdan əvvəl hökmən mədələrini böyük ehtiyatla və rəngarəng ləzzətli şeylərlə doldurmalıdırlar. Süfrənin bolluğu bir yana, hamı yeməyə elə girişir ki, elə bil həlledici döyüşə atılıb. Hətta məclisin hansı münasibətlə qurulduğu da yaddan çıxır. Bol və ləzzətli yemək əhval-ruhiyyəni bir qədər də yüksəldir. Adamların həyatdan gedənlərlə belə vidalaşması mənəvi dəyərlərə vurulan ağır zərbələrdən biridir. Payızda yerə tökülmüş yarpaqlar bitkiyə mənsubluğunu itirdiyi kimi, milli adət-ənənələrin belə saymazyana qaydada təhrifinin də həqiqi insani hisslərlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Elə bil ki, bu matəm ağır bir yükü hamının üzərindən götürmüşdür, mərhumun həyatla vidalaşması bu kədərdən uzaq olan ümumi razılıq atmosferinə rəvac vermişdir. Bir az dərinə getdikdə bunun səbəbləri də özünü nişan verməyə başlayır. İnsanlıq, yaxını sevmək hissini kənara atdıqda bəzən ailə üzvləri ona görə rahatlıq tapırlar ki, əslində xeyli müddət davam edən ağır qayğıdan və xəstəyə qulluq göstərmək zəhmətindən azad olmuşlar. Əsasən köhnə iş və az sayda tələbəlik yoldaşlarından ibarət olan dostlara gəldikdə onları mərhumdan təkcə ölüm yox, həm də zamanın yaratdığı ünsiyyət fasiləsi ayırır. Aylarla, illərlə xəstə olan adamla kimdir dostluq edən? Axı köhnə dostluğun özü də nə qədər təriflənib göylərə qaldırılsa da, daha çox nimdaş paltar kimidir, illər keçdikdən sonra onu geyindikdə ölçüsünün, rənginin, biçiminin uyğun gəlməməsi, yaxud dəbdən düşməsi ucbatından özünü bu paltarda bir qədər narahat hiss edirsən. Ailə üzvlərinin isə köhnə dostlardan qətiyyən xoşu gəlmir, onlar öz könüllərinə yatan adamlarla ünsiyyətdə olmağa üstünlük verirlər. Dost, onu qoruyan hissə azacıq sədaqət qalmışdırsa, yalnız bir adam üçün əzizdir, başqaları üçün o, heç bir əhəmiyyət kəsb etmir. Digər tərəfdən, axı naftalin iyindən kimin xoşu gəlir ki? Cavanların yaşlı nəsilə münasibətinin cəmiyyətin mənəvi sağlamlığının göstəricilərindən biri hesab etsək, bu məsələdə də öyünüləsi Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|