1 Ramiz Də
Yüklə 2,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
82 istəməz araukanlara hərbi sənəti öyrədirdik. Onlar da bacarıqlı şagird kimi hər şeyi qavrayırdılar. Araukan olan Lautaro xəyanətkar kimi bizim tərəfə keçmiş və bir il dəstəmizdə qalıb “hərbi sirri və taktikanı” mənimsəyərək, öz hindularının tərəfinə keçir və sərkərdə kimi araukanların hərbi rəhbəri olur. 1553-cü ildə araukanlar dalbadal bizim bir neçə dəstəni darmadağın edib, dekabr ayında Pedro Valdiviyanın özünü əsir alır və bir müddətdən sonra onu edam edirlər. Gördüyünüz kimi Pedro Valdiviyanın Çilinin işğal olsumasında çox böyük rolu var. Sadəcə olaraq, araukanlar bizdən dəyanətli, torpaqlarına sədaqətli, mərd və qorxmaz çıxırdılar. Həmin məğlubiyyətlərdə nə Valdiviyanın, nə də ki, orada döyüşən konkistadorların günahı var. Mənə elə gəlir ki, araukanlarla nə Diyeqo Almaqro, nə Fransisko Pisarro, nə də ki, Ernan Kortesin özü baş çıxara bilərdi.
83
Mərkəzi Çilidə olmayıb və araukanların şücaəti ilə tanış olmayanlar üçün, qoca səyyahın bu cansıxıcı və kədərli həqiqəti şit gülüşdən başqa bir şey deyildi. Axı, ispan konkistadorları otuz il müddətində Yeni Dünya sahillərində nəhəng torpaqları zəbt edib, qüvvətli imperiyaları darma- dağın etmiş və yer üzündən silmişdilər. Mərkəzi Çilidə isə, Yeni Dünyanın özündə belə tanınmayan bir hindu qəbiləsi, ispanlara görünməyən amansız müqavimət göstərmişdilər. Doğrudan da buna inanmaq çox çətin idi. Nəinki Odovaldo qardaşları, hətta babasının bu maraqlı söhbətlərinə diqqətlə qulaq asan və hər bir sözünə inanan Migel, araukanlar haqqında olan bu acı həqiqətə inana bilmirdi. Halbuki Pedro Valdiviya kimi təcrübəli konkistador on ilə yaxın onlara qarşı müharibə aparmış və məğlubiyyətə uğrada bilməmişdir. Belə çıxır ki, araukanlar həqiqətən də Yeni Dünyanın yenilməz, basılmaz və məğlubedilməz bir qəbiləsidir. Doğrudan da Avropada meydan oxuyan ispan gücü və silahı, araukanların yanında acizdirlər. Əlbəttə, buna inanmaq çətin idi. Kapitan Filipp başını məyus halda tərpədib öz şübhələrini dağıtmaq üçün laqeyd halda dedi:
84 - Sinyor Kartahena, istərdim ki, sizin bu söhbətinizə inanım, ancaq ürəyimlə bacara bilmirəm. Bəlkə, siz araukanlara qarşı iyirmi-otuz nəfərlə döyüşmüsünüz və məhz buna görə də məğlub olmusunuz? - Belə hadisələr çox nadir halda baş verirdi, əksəriyyət hallarda bizim sayımız yüz-yüz əlli nəfərdən aşağı olmur- du. - deyə Rodriges tərəddüd etmədən cavab verdi və kapitana baxmadan müfəssəl şəkildə sözünə davam etdi. - Bəzi hallarda biz dörd yüz nəfərlə araukanlara hücum edirdik, heç onda da onlarla bacara bilmirdik. İnanırsınız, onların döyüşüçüləri bir neçə yerdən yaralanır, lakin döyüş yerini tərk etmirdilər. Onların bu hərəkəti adamı dəhşətə gətirirdi. Adamda elə təsəvvür yaranırdı ki, onlar insan yox, qalın könlü heyvanlardır. Onları məhv etmək üçün xeyli əziyyət çəkməlisən. Ancaq onu da deyim ki, bizim əsgərlər aslan ürəyi ilə araukanlara qarşı döyüşürdülər. - Sinyor Kartahena, siz demək istəyirsiniz ki, əgər biz 50-60 nəfərlə Mərkəzi Çiliyə getsək, həmin çılpaq hinduları məğlubiyyətə uğrada bilmərik? - deyə sakit oturmağı üstün tutan kapitan Xuan özünü saxlaya bilməyib müəmmalı tərzdə dilləndi. - Yəni, biz araukanların öhsdəsindən gələ bilmərik? - Əlbəttə, yox. - deyə qoca səyyah qətiyyətlə cavab ver- di və həmsöhbətlərinin bənzilərinin dəyişməsinə əhəmiyyət
85 verməyib təmkinlə sözünə davam etdi. - Siz oraya yüz əlli nəfərlə belə getsəniz xeyri yoxdur. Siz orada ölümdən baş- qa bir şey tapa bilməyəcəksiniz. İnciməyin, bu doğrudan da belədir. Araukanlar çox mahir və bacarıqlı döyüşçüdürlər. Hətta belə bir qüvvəyə qarşı onlar açıq döyüşə girə bilərlər. Halbuki onlar pusquda dayanıb gözlənilməz hücum etməyi xoşlayırlar. Bu sözlərdən sonra hər iki qardaş bir-birinə mat-məətəl nəzər saldılar. Görünür, onlar yavaş-yavaş Rodrigesin sözlərinə inanmağa başlayırdılar. Artıq onlar başa düşürdü- lər ki, qoca səyyahın danışıqları mif yox, əsl həqiqətdir və buna ciddi yanaşmaq lazımdır. Sözsüz ki, Rodrigesin danışıqlarını, xəbərdarlığını, verdiyi məsləhətləri ciddi qavramaq lazım idi. Belə çıxır ki, asteklər və inklər araukanlardan xeyli zəifdirlər, ya da ki, Pedro Valdiviya Meksikanı işğal edən Ernan Kortesdən və Perunu fəth edən Fransisko Pisarrodan xeyli qətiyyətsiz və bacarıqsız idi. İnamsızlıq içində olan kapitan Xuan qamətini düzəldib ehtiramla dedi: - Tutalım ki, biz yüz nəfər topladıq və oraya getdik? Yenə də araukanlara qalib gələ bilməyəcəyik. Halbuki təşkil edəcəyimiz dəstədə on nəfərə yaxın cəngavər, on nəfərə yaxın keçmiş peşəkar konkistador və iyirmi nəfərə yaxın adam isə yüksək döyüş qabiliyyəti olan zabit və
Yüklə 2,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|