210
dırır. Onlar həmin torpaqları zəbt etmək istəyirlər. Bizim
kral düşmənlərimizə həmin imkanı verməməlidir. Bütün
üsullarla onların istəyi dəf olunmalıdır. Sən elə bilirsən ki,
Flandriyadakı gyözlər öz güclərinə bizim əsgərlərə qarşı
müqavimət göstərirlər? İngilislər, fransızlar və alman
kralları açıq şəkildə onlara kömək edir və birlikdə bizimki-
lərə qarşı döyüşürlər. Əgər Fransada vətəndaş müharibəsi
getməsəydi, onlar Flandriyanı ələ keçirmək üçün açıq-aydın
bizimkilərə qarşı müharibə elan edirdilər. İqtisadiyyatımızı
və maliyyə vəziyyətimizi zəiflətmək üçün kraliça
Yelizaveta bizim kaloniyaların və gəmi karvanlarının talan
edilməsi üçün okeanın o tayına, özü tərəfindən maliyyələş-
dirilmiş və dəstəklədiyi dəniz quldurları göndərir. Mənim
dərdim demək olar ki, təzələnib. Sən hökmən polkovnik
Alonsodan nümunə götürməlisən. Bizim ekspedisiya öz
missiyasını Araukan ölkəsində başa çatdırandan sonra
vətənə qayıdıb, Karib dənizində korsarlara qarşı ölüm-dirim
mübarizəsi aparmaq üçün təcrübəli, bacarıqlı və qorxmaz
komanda toplayarsan.
- Bu heç də pis fikir deyil, bəs komanda toplamaq və
gəmi almaq üçün vəsaiti haradan tapacam? - deyə Migel
səbirsizliklə dillənərək çiyinlərini çəkir və həmin tərzdə
sözünə davam etdi. - Axı, bütün bunları almaq üçün küllü
miqdarda pul lazımdır? Bundan əlavə kral buna öz
211
razılığını bildirməlidir. Mən biləni II Filipp buna heç cür
razılıq verməz. Bu haradasa, özbaşınalıq sayılır. Belə bir
əməliyyatlarda isə yalnız kral hərbi donanması iştirak edə
bilər.
- Hazırda Karib dənizində yerləşən kral hərbi
donanmasının gəmilərinin 50 faizi orada fəaliyyət göstərən
korsarlara qarşı amansız əməliyyatlarda iştirak edir və öz
işlərinin öhdəsindən gələ bilmirlər. - deyə qoca səyyah
başını bikef halda bulayaraq məyus halda dilləndi. - Axır
zamanlar aldığım məlumatlara görə korsarlar o dərəcədə
həyasızlaşıblar ki, hətta bizim hərbi donanma ilə toqquş-
maqdan belə çəkinmir və özləri cürət edib bizim gəmilərə
hücum edirlər. Bir sözlə, korsarlar bizim imperiyamıza
həddindən artıq çox ziyan vururlar. Onların bu cinayət-
lərinə son qoyulmalıdır. Hər bir adam imperiyanın mənafe-
yini müdafiə etmək üçün ayağa qalxmalı və öz gücünü
düşmən üzərində nümayiş etdirməlidir. Korsarların Karib
dənizində izi-tozu da qalmamalıdır.
- Bu çox gözəl fikirdir və bu fikri həyata keçirmək hər
bir zadəganın borcudur. - Migel heç bir söz güləşdirmədən
təqdiredici tərzdə dilləndi. - Bəs, vəsaiti haradan tapaca-
ğam? Kraldan bu vəsaiti almaq qeyri-mümkündür.
- Vəsait üçün narahat olma. - deyə qoca səyyah tərəd-
düd etmədən dilləndi və nəvəsinə təbəssüm hissi ilə nəzər
212
salaraq aludəliklə sözünə davam etdi. - Migel, vətənimizin
xeyri naminə mən sənə çoxdankı sirrimi açıb söyləyəcəm.
İndi isə diqqətlə qulaq as.
Kaxamarka hadisələrində bildiyin kimi Fransisko
Pisarro əməliyyatı başa çatdırmamış İnklərin hökmdarı
Ataualpanı edam etdirdi. Həmin ərəfədə isə bütün inklər
Ataualpanı əsirlikdən azad etmək üçün küllü miqdarda
qiymətli metallar - qızıl və gümüş gətirirdilər. Bütün
qiymətli metallar əldən çıxmasın deyə, Pisarronun göstərişi
ilə biz Kaxamarkaya gələn bütün yollarda pusqu qoyur və
şəhərə gələn bütün hindu dəstlərinə hücum edib onları qarət
etməyə başladıq. Bu çox dəhşətli səhnə idi. Hindular nə baş
verdiyini anlaya bilmirdilər. Konkistadorlar qızıl və gümüş
üçün amansız vəhişliklər törədirdilər. İş o yerə çatdı ki,
hinduların gəlişi Kaxamarkaya kəsiləndə biz özümüz
onların kəndlərinə yürüş təşkil etməyə başladıq. Hər bir
evdə biz qiymətli bəzək əşyaları və metallar axtarır, buna
görə aborigenləri öldürür, evlərini yandırırdıq. Belə bir
əməliyyat zamanı biz bir hindu evindən altı xurçun qızıl
tapdıq. Dəstədə isə on bir nəfər idik. Hər bir xurcunda azı
on bir-on iki kq. qızıl vardı. Qərara alındı ki, xurcunun ikisi
Pisarroya verilsin, qalanları isə öz aramızda bölüşdürülsün.
Bu sözsüz ki, Kaxamarkaya göndərilən qızıllardan idi.
Lakin ertəsi günü qaldığımız yerə bir hindu dəstəsi hücum
213
edib bizi mühasirəyə almaq istədi. Biz isə Kaxamarka
istiqamətində döyüşə-döyüşə mühasirədən çıxmağa başla-
dıq. Həmin döyüşdən cəmi üç nəfər sağ çıxa bildik. Belə
olan təqdirdə qərara alındı ki, hərəmizə bir xurcun götürək,
qalan üç xurcunu isə Pisarroya təhvil verək. Kaxamarkaya
az qalmış biz öz paylarımızı meşədə gizlətdik.
Sözsüz ki, Pisarro bizə öz minnətdarlığını bildirdi və
həmin qızıllardan bizə mükafat da verdi. Lakin o, bizim bu
səmimiyyətimizə şübhə etməyə başladı. Hara gedirdiksə
bizi hər yerdə silahdaşlarımız izləyirdirlər. İnklərin paytaxtı
Kusko şəhəri (1533-cü ilin noyabr ayı) ələ keçiriləndən
sonra biz rahat buraxıldıq. Sonradan imkan tapıb öz
xəzinəmi Valparaisoya gətirdim. Barselonaya qayıdanda
özümlə xəzinənin yarısını gətirdim, yarısını isə Valparai-
soda gizlətdim. Mən xəzinənin hamısını gətirməyə risq edə
bilməzdim. Mənim düşmənlərim hər yerdə çox idi, həm də
mənim kampaniyonlarım çoxdan İspaniyaya qayıtmışdılar.
Onlardan isə nə desən gözləmək olardı. Lakin sonradan
öyrəndim ki, onlar birləşib Seviliyada böyük bir ticarət
mərkəzi açıblar. Mən isə gətirdiyim vəsaitin yarısını bu ev
üçün sərf etdim, yarısını isə gizlətmişəm. Bu da mənim
sirrim.
- Belə çıxır ki, bizim əlimizdə xeyli qızıl var? - deyə
Migel yerindəcə mat-məəttəl qaldı.
Dostları ilə paylaş: |