1 Hümayi rş e
Yüklə 7,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mülahizə
H Ü M A Y İ - Ə R Ş 53 TƏRİQƏTƏ SÜLUKUNDA (DƏRVİŞLİK ZAMANI) DAVRANIŞI H əzrəti Mövlanə [İsmayıl Siracəddin Şirvani] Amasiyanın Gümüşlü camesində tələbəsinə dərs oxudurmuş. Tələbə Həzrəti Mövlanədən [İsmayıl Siracəddin Şirvani] əvvəl gəlir, camedə gözləyər və digər yoldaşı ilə müzakirə edərmiş. Bunlarla bərabər Gümüşlü hərəmindəki mədrəsədə iqamət etməkdə olan Həmzə əfəndi də gəlir, bunların arasında olurdu. Fəqət heç lüzumu yox ikən oturduğu yerdən birdən-birə ayağa qalxar, ayaqda ədəb və ehtiramla dururmuş. Ayağa qalx dığından beş-on dəqiqə sonra Həzrəti Mövlanə [İsmayıl Siracəddin Şirvani] təşrif edərmiş. Bu hadisənin hər zaman bu şəkildə baş verməsi o zamankı təxminə görə, Həzrəti Mövlanənin [İsmayıl Siracəddin Şirvani] evində tədris üçün ayağa qalxdığı zamana təsadüf etməkdə imiş. Təəccüb doğuran məqam odur ki, Həzrəti Mövlanənin [İsmayıl Siracəddin Şirvani] təşrif etməyəcəyi gün o da dərsə gəlməzmiş. O zamankı yoldaşlarının rəvayətinə görə bu xəbər qüvvətli bir rəvayətdir. Mürşidinə qarşı xətası Həzrəti Mövlanə [İsmayıl Siracəddin Şirvani] dərs oxudarkən Həzrəti Şeyx hər zaman arxada ayaq üstə, başı sol tərəfə, qəlbinə yönəlmiş bir surətdə əyilmiş olaraq tam itaətkar bir vəziyyətdə dayanırmış. Həzrəti Mövlanə “Qadı Mir” 23 oxutduğu bir sırada təsadüfən məruzə əsnasında 23 Ağqoyunlu dövrü alimlərindən Qadı Mir Beymuni tərəfindən yazılan və adına istinadən “Qazi Mir” deyə məşhurlaşmış əsər məşhur azərbaycanlı alim Əsirüddin Əbhərinin “Hidayətül-hikmə” adlı əsərinin şərhidir. İslam dünyasında mədrəsələrdə əsrlərcə yayğın olaraq oxudulan bu əsərin mövzusu fəlsəfə və əqli elmlərə dairdir. (MR)
54 H Ü M A Y İ - Ə R Ş birdən-birə susmuşdur. Aləmə pənah mürşidinin susmasını arzu etməyən bu həqiqət yolunun yolçusu ayaq üstündə bu mövzu haqqında məlumat verməyə başlamış, bunu görən ustad ona xitabən - “Ya ..., demək ki, sənin mollalığın da vardı” de miş. Ömrünün sonuna qədər bu halı söylər və peşman olurmuş. Bu münasibətlə Həzrəti Mövlanənin [İsmayıl Siracəddin Şirvani] Mövlanə Xalid [Xalidi-Bağdadi] hüzurundakı xətasını da qeyd edə bilərik. Bu xəta Mövlanə Şeyx İsmayıl Şirvani həzrətlərinin Mövlanə Xalid həzrətləri ilə ilk görüşündə baş tutan müsahibədə meydana çıxmışdır. Həzrəti Xalid (Mövlanəyə xitabən) - “Xoca əfəndi, hansı dillə, ərəbcə, farsca, yoxsa türkcə görüşək?” - demiş. Mövlanə da: - Hansı dillə arzu buyurularsa... – deyə cavab vermiş.
Mövlanə İsmayıl Siracəddin həzrətləri bu he- ka yəni şəxsən söylər, işlədiyi bu xətadan 24 son də-
rəcə utanır və peşman olurmuş. Ömrü boyunca bu nöqsanı qeyd etməkdən əl çəkməmişdir. Və hər dəfə hekayə etdiyində sanki mürşidinin hüzurunda imiş kimi peşmançılıq əlamətləri simasında aşkar olur muş.
24 “Hansı dillə arzu buyurulursa? –deyə varlığı ifadə edən cümlə istifadə etməməli imiş, “Siz bilərsiniz”, yaxud təvazökarlıqla buna bənzər bir ifadə ilə cavab verilməli imiş. Gümüşlü məscidi. Amasiya H Ü M A Y İ - Ə R Ş 55 otağının yanındakı nərdivanın başında durur. Xətm bitdikdən sonra Şeyx bayıra çıxaraq “Bəhaəddin harada?” deyə səslənir. Bu zaman itaət və təvazökarlıqla orada olduğunu göstərmək üçün ayağa qalxır. Həzrəti Pir (Xoca Bəhaəddin əfəndiyə xitabən): - Xətmdən nə üçün çıxdın? Xoca Bahaəddin əfəndi - sükut. Həzrəti Pir sualını təkrar edir. Xoca - sükut. Həzrəti Pir sualını təkrar edərək: - Nə üçün çölə çıxdın deyirəm? Xoca:- Üzüm yemişdim də... əfəndim. Həzrəti Pir:-“Sənə kim üzüm ye dedi” -deyərək, hiddətlə otağına gedir. Bu halı şəxsən ifadə edən xocanın şeyxinin qayıdışına qədər dərin, daxili iztirablarını hekayə etməkdən aciz bir vəziyyətdə olduğu müşahidə edilir. Şeyx on dəqiqə sonra lütf edib yenə geri qayıdaraq bu dəruni iztirabları sanki hiss etmişcəsinə, rəşadətinin hikmətinə yaraşan arifanə bir tövrlə Xoca Bəhaəddin əfəndiyə xitabən: - Canın nə istəyir, söylə hazırladaq. Sükut. Sual təkrar edilir. Sükut. - Mənə bax, sənə deyirəm, nə istəyirsən söylə hazırladaq. - Plov (Qısıq, sakit, yalvarış dolu bir səda və tövrlə). - Həzrəti Pir bu dəfə də təbəssümlə:Söyləyin yaxşıca bir plov hazırlasınlar, Bəhaəddinə götürsünlər –deyərək, hücrəsinə geri qayıtmışdır 25
İndi gələk məsələnin təhlilinə: Bunda da Xoca Bəhaəddin əfəndi həzrətlərini dinləmək lazımdır. -“Əvvəldə izinsiz, istər riyazət vaxtı, istərsə sərbəst olduğu zamanda bütün hərəkətləri, təmkini, davranışı, rəftarı mürşidin əmrlərinə hər nöqtədə mütabiq və o ilahi feyz qaynağından sızacaq hikmət çeşməsinə müvafiq olması lazım gəlirmiş”. Düzdür, riyazət vaxtı bu nöqtəyə itaət və təslimiyyət göstərilməsi lazım gəldiyi hər cəhətdən ağlabatandır. Lakin sərbəst olduğu vaxt niyə belə olsun. İkincisi, “nə istəyirsən” deyə vaqe olan mürşidanə xitaba qarşı susaraq, bir cavab verilməməli imiş. Özü söyləyib, söyləyib geri qayıtmalı, istərsə bişirdib göndərməli, istəməzsə göndərməməli imiş. Bu və buna bənzər əhvalda mürşidin hüzurunda danışmamaq – feyz və tərəqqi imiş. Bir də öz ağlımıza görə təhlil edək. Mənə qalsa bu üç xətanın elə də əhəmiyyətli olmaması lazım gəlir. Lakin xoca həzrətləri bu hadisəni hekayə edərkən göstərdiyi kədər və peşmançılıq əlamətləri həqiqətən də heyrətamiz bir səviyyəyə gəlib çatmaqda idi. “Allahın əxlaqı ilə əxlaqlanınız” hikmətamiz kəlamına uyaraq batinini saflaşdıran və 25 ﻢﮕﻧﺮﮑﻳ ﻥﺎﺸﮐ یﺩﺭﺩ ﺖﻤﻫ ﻡﻼﻏ ﺪﻨﻬﻴﺳ ﻝﺩﻭ ﺱﺎﺒﻟ ﻕﺭﺯﺃ ﻪﮐ ﻩﻭﺮﮔ ﻥﺁ ﻪﻧ ﺏﺩﺍ ﻁﺮﺸﺑ ﺰﺟ ﺕﺎﺑﺍﺮﺨﺑ ﻪﻨﻣ ﻡﺪﻗ ﺪﻨﻫﺎﺷﺩﺎﭘ ﻥﺎﻣﺮﺤﻣ ﺵﺭﺩ ﻥﺎﮑﻟﺎﺳ ﻪﮐ [Şərab qədəhini sonuna qədər içən təkrəng (səmimi) tayfanın nökəriyəm, Mavi libaslı, qara qəlbli camaatdan deyiləm. Ədəb qaydalarını pozmadan xarabata qədəm bas, Çünki onun qapısının nökərləri padşaha məhrəmdirlər, yaxındırlar. Hafiz Şirazi]
Yüklə 7,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|