347
etmə
li;
- daş
ınmaz ə
mlakdan ə
ldə
olunacaq gə
lirlə
r və
bunun üçün lazım olan
xə
rclə
rin mə
bləğ
ini proqnozlaş
dırmalıdır.
Daş
ınmaz ə
mlak PAD metodu ilə
qiymə
tlə
ndirilə
rkə
n, gə
lirin aş
ağ
ıdakı
növlə
ri hesablanır:
- potensial ümumi gə
lir (PG );
- hə
qiqi ümumi gə
lir (EG ) ;
- xalis ə
mə
liyyat gə
liri (NO );
- vergilə
r ödə
nilə
nə
də
k pul axını (BTCF);
- vergilə
r ödə
nildikdə
n sonra pul axını (ATCF) .
Pul
axınlarının
hə
cmi
PAD
metodundan
istifadə
olunmaqla
proqnozlaş
dırarkə
n, onun aş
ağ
ıdakı cə
hə
tlə
ri nə
zə
rə
alınmalıdır:
- ə
mlak və
torpaq vergilə
ri ə
mə
liyyat xə
rclə
rinin tə
rkibinə
daxil edilmə
li və
hə
qiqi ümumi gə
lirdə
n çıxılmalıdır;
- daş
ınmaz ə
mlakın amortizasiyası real pul ödə
niş
i olmadığ
ına görə
, gə
lirlə
r
proqnozlaş
dırılarkə
n nə
zə
rə
alınmamalıdır;
- kapital qoyuluş
ları obyektdə
n istifadə
müddə
tini və
reversiyanın də
yə
rini
artırdığ
ına görə
, xalis ə
mə
liyyat gə
lirində
nə
zə
rə
alınmalıdır;
- obyektin investisiya də
yə
ri qiymə
tlə
ndirildikdə
, alınmış
kreditə
xidmə
t
göstə
rilmə
si üzrə
xə
rclə
r (kreditin mə
bləğ
i və
faizlə
r) xalis ə
mə
liyyat gə
lirlə
rində
n
çıxılmalıdır. Obyektin bazar də
yə
ri müə
yyə
nləş
dirildikdə
isə
, bu xə
rclə
r xalis
ə
məliyyat gəlirlərinin tərkibinə daxil edilir;
- daş
ınmaz ə
mlak sahibinin obyektin zə
ruri göstə
ricilə
rinin saxlanılmasına
yönə
ldilmiş
xə
rclə
ri hə
qiqi ümumi gə
lirdə
n çıxılmalıdır.
Daş
ınmaz ə
mlakın reversiyasından, yə
ni vergilə
r ödə
nilə
nə
də
k salınmasından
ə
ldə olunan pul axınları üç üsulla proqnozlaşdırıla bilər:
- bazarın cari və
ziyyə
ti və
onun gə
lə
cə
kdə
də
yiş
mə
si meyllə
rinin tə
hlili
nə
ticə
sində
satış
qiymə
tinin hesablanması ə
sasında;
- daş
ınmaz ə
mlaka sahiblik dövründə
onun də
yə
rinin də
yiş
mə
si barə
də
mülahizə
lə
r ə
sasında;
- sahiblik müddə
ti baş
a çatdıqdan sonrakı ilin gə
lirlə
rinin birbaş
a
kapitallaş
dırılması yolu ilə
. Bu halda hesab edilir ki, sahiblik müddə
ti baş
a
çatdıqdan sonra daş
ınmaz ə
mlakdan ə
ldə
olunan gə
lir sabit və
sonsuz, onun də
yə
ri
isə
gə
lə
cə
k gə
lirin cari də
yə
rinə
bə
rabə
r olacaqdır.
Diskontlaş
mış
pul axınları proqnozlaş
dırılarkə
n ə
n mühüm mə
sə
lə
lə
rdə
n biri
onun müddə
tinin müə
yyə
n olunmasıdır. Bu müddə
t isə
qiymə
tlə
ndiricinin
sə
rə
ncamında olan mə
lumatların hə
cmində
n və
dürüstlüyündə
n asılıdır. Mə
lumat
bazasının keyfiyyə
ti pul axınlarını daha uzun müddə
tə
proqnozlaş
dırmaga imkan
verir. Bu müddə
t artdıqca, uzaq dövrlə
rin pul axınlarının hesablanmasının də
qiqli-
yinin alınmış
nə
ticə
lə
ri keyfiyyə
tinə
göstə
rdiyi tə
siri zə
iflə
yir.
Qiymə
tlə
ndirmə
fə
aliyyə
tinin beynə
lxalq tə
crübə
sində
proqnozlaş
dirmanin
orta müddə
ti 5-10 il qə
bul edilmiş
dir. Azə
rbaycanda daş
ınmaz ə
mlak bazarının
formalaş
maqda olduğ
unu, daş
ınmaz ə
mlakın qiymə
tlə
ndirilmə
si sahə
sində
mütə
xə
ssislə
rin tə
crübə
sinin az olmasını nə
zə
rə
alaraq, pul axınlarının növbə
ti 3-5 il
üçün proqnozlaş
dırılması daha münasibdir.
Pul axınlarının gözlə
nilə
n hə
cmini və
müddə
tini proqnozlaş
dirdıqdan sonra
qiymə
tlə
ndiricinin
atdığ
ı
növbə
ti
addım
diskontlaş
ma
normalarının