1 QİYMƏTLƏNDİRM
Yüklə 2,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
139 • qiymətli kağızların qiymətləndirilməsi. Ə mlak qiymətləndiriciləri həm ölkə daxilində, həm də təhsil alması üçün xarici ölkələrə göndərilməsi yolu ilə hazırlana bilər. Eyni zamanda, lazım gəldikdə, xarici ölkələrdən bu sahədə geniş təcrübəsi olan mütəxəssislər dəvət etməklə, kursların təşkil edilməsi yolu ilə də qiymətləndirici kadrlar hazırlana bilər. Qiymətləndirmə fəaliyyətinin dövlət tərəfindən tənzimlənməsi çərçivəsində qiymətləndiricilərin tarif xüsusiyyətləri Azərbaycan Respublikası Əmək və Sosial Müdafiə Nazirliyinin 30 yanvar 2003-cü il tarixli, «Azərbaycan Respublikasında qiymətləndirici fəaliyyətinə aid olan qulluqçu vəzifələrinin Vahid Tarif xtisas Sorğu Kitabçasının (VT SK) (hissə 80) təsdiq edilməsi barədə» Qərarı ilə müəyyənləşdirmişdir. Bu sənəddə qiymətləndiricilərin əmək funksiyaları, bilməli olduqları normativ hüquqi, metodoloji sənədlərin, vərdişlərin siyahısı verilmişdir. Sənədə əsasən qiymətləndiricilərin ödəniş dərəcələri 15 qrupa bölünür və hər dərəcə üçün tələblər müəyyənləşdirilir. Ə n aşağı (8-ci dərəcə) qiymətləndirici ixtisasına yiyələnmək istəyənlərin qiymətləndirmə sahəsində ali və ya orta ixtisas təhsili olmalı, yaxud onlar əmlakın qiymətləndirilməsi sahəsində əlavə təhsil və ixtisas kursunu bitirməlidirlər. 9-13-cü dərəcələr «Peşəkar Qiymətləndirici» statusu verir. «Peşəkar Qiymətləndirici» statusunun 9-10-cu dərəcələrinin alınması üçün qiymətləndirici vəzifəsində azı 3 il, 11-12-ci dərəcələrinin alınması üçün peşəkar qiymətləndirici vəzifəsində azı 3 il, 13-cü (baş peşəkar qiymətləndirici) dərəcəsinin alınması üçün isə aparıcı peşəkar qiymətləndirici vəzifəsində azı 5 il iş stajı tələb olunur. 14-15-ci qiymətləndirici ekspert dərəcələrinin verilməsi üçün qiymətləndirmə sahəsində ali təhsil və peşəkar qiymətləndirici vəzifəsində 3 ildən az olmayan iş stajı tələb edilir. 140 6.5. Beynəlxalq maliyyə hesabatları standartları və qiymətləndirmə standartlarının qarşılıqlı əlaqəsi Qiymətləndirmə fəaliyyətinin bilavasitə, əsaslandığı normativ sənədlərdən biri qiymətləndirmə standartlarıdırsa, digəri isə maliyyə hesabatlarının qəbul edilməsi reallıqlarından irəli gəlir. Çünki, bunların hər ikisi biri-biri ilə üzvü surətdə əlaqədardır. Eyni zamanda zərurət kimi qəbul olunan bu gerçəkliyin həyata keçirilməsi həmin normativ sənədlərin eyni adlı beynəlxalq sənədlərlə əlaqələndirilməsini və tənzimlənməsini də tələb edir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu istiqamətdə ölkəmizdə müvafiq tədbirlər görülür. Azərbaycanda Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartlarına (BMHS) keçid mühasibat uçotunda beynəlxalq standartlara uyğun islahat aparılmasına dair Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 18 iyul 2005-ci il tarixli qərarı ilə təsdiq edilmiş Proqram çərçivəsində həyata keçirilir. Təşəkkül tapmış hüquqi münasibətlər, sosial-iqtisadi şərait, habelə ölkənin dünya birliyində rolu və nüfuzu investisiya layihələrinin düzgün dəyərləndirilməsinə və uçotun təşkilinə həlledici təsir göstərir. Beləliklə, müstəqil sahibkarlıq prinsiplərinə əsaslanan bazar iqtisadiyyatı şə raitində uçot və hesabatların beynəlxalq standartlar əsasında qurulması, onlara istinad edərək, maddi və mənəvi dəyərlərin müəyyən edilməsi böyük əhəmiyyətə malikdir. Dünya təcrübəsində qiymətləndirmənin, auditin və mühasibat uçotunun müxtəlif modellərinin formalaşması bu deyilənləri bir daha təsdiqləyir.
Hər bir ölkənin iqtisadi və sosial inkişafının ümumi vəziyyəti araşdırılarkən məlum olur ki, beynəlxalq səviyyədə qəbul olunan müvafiq standartların nəzərə alınmasına böyük ehtiyac vardır. Belə dünyəvi normativ sənədlər sırasında Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartlarını (BMHS) və Beynəlxalq Qiymətləndirmə Standartlarını (BQS) göstərmək olar. Qeyd etmək lazımdır ki, praktiklər tərəfindən birincinin adı bəzən Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartları kimi səsləndirilir ki, bu da təbii qəbul olunur.
141
Dünyanın bəzi ölkələrində qeyd olunan standartlar olduğu kimi tətbiq edilir, digərlərində isə dövlət idarəetmə təsisatlarının quruluşu, xüsusiyyətləri, qanunvericilik təminatı bazası nəzərə alınmaqla milliləşdirilərək tətbiq edilir. Azərbaycanı da ikinci qrupa daxil olan ölkələr sırasına aid etmək olar. Şübhəsiz ki, həmin proses bu və ya digər ölkədə birdən-birə deyil, tədricən həyata keçirilir. Belə tədricilik yuxarıda qeyd olunan hər iki beynəlxalq standartların tətbiqi sahəsində respublikamızda da diqqəti cəlb etməkdədir. Bunu təkcə, zaman amili üzrə deyil, həm də ilkin mərhələdə onların tətbiqinin tövsiyə olunduğu dövlət və qeyri dövlət qurumlarının dəqiq müəyyənləşdirilməsində də müşahidə etmək olar.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2005-ci il 18 iyul tarixli (140 nömrəli) qərarı buna parlaq misaldır. Həmin qərara müvafiq olaraq 2008-ci ilin yanvar ayının birinə qədər BMHS-a əsasən uçotunu qurmalı və maliyyə hesabatlarını təqdim etməli olan ictimai əhəmiyyətli qurumların siyahısı müəyyənləşdirilmişdir. Həmin siyahıya daxil edilən müəssisə və təşkilatlar aşağıdakılardır: 1 “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti 2 “ Bakı Elektrik Şəbəkə” Açıq Tipli Səhmdar Cəmiyyəti 3 “AzerCell” Birgə Müəssisə 4 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti 5 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkətinin “Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı” zavodu 6 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkətinin “Azneftyağ Neft Emalı” zavodu 7 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Kəmərləri darəsi 8 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkətinin “Marketinq və qtisadi Əməliyyat Idarəsi”
9 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkətinin “Azneft” istehsalat birliyi 10 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəmir Yolu darəsi 11 Bakı Metropoliteni 12 “Azərbaycan Hava Yolları” Dövlət Konserni 13 “Azərbaycan Hava Yolları” Dövlət Konserninin “Milli Aviasiya Ş irkəti”
14 Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi 15 “Azəriqaz” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti 16 “Azəriqaznəql” stehsalat Birliyi
Yüklə 2,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|