1 QİYMƏTLƏNDİRM

284 

 

 

Torpağın  normativ  dəyəri  onun  təbii  və  iqtisadi  potensialını  əks  etdirən 

dəyər  göstəricisidir.  Bu  dəyər  Azərbaycan  Respublikası  Nazirlər  Kabinetinin  23 

iyul  1998-ci  il  tarixli  158  nömrəli  qərarı  ilə  təsdiq  edilmiş  «Azərbaycan 

Respublikasında  torpaqların  normativ  qiymətinin  müəyyən  edilməsi  barədə 

Ə

sasnamə»yə uyğun olaraq, aşağıdakı hallarda hesablanır: 

- torpaq sahələri mülkiyyətçilərdən geri alındıqda və ya müsadirə edildikdə; 

-  torpaq  sahələri  alınıb-satıldıqda,  girov  (ipoteka)  qoyulduqda,  hüquqi 

şə

xslərin nizamnamə (pay) fonduna və  icarəyə verildikdə, sığorta edildikdə; 

- torpaq sahəsi bir kateqoriyadan başqa kateqoriyaya keçirildikdə. 

Torpağın  normativ  qiyməti  torpaq  kadastrının  məlumatları,  torpağın 

keyfiyyət  və  iqtisadi  qiymətləndirmə  göstəriciləri  əsasında  Dövlət  Torpaq 

Komitəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir.  

Torpaqlarin  normativ  qiymətinin  hesablanması  üçün  Azərbaycan 

Respublikasını  ərazisi  19  kadastr  qiymət  rayonuna,  3  kadastr  qiymət 

yarımrayonuna,  onların  torpaqları  isə  5  keyfiyyət  qrupuna  bölünmüşdür.  Hər  bir 

keyfiyyət qrupu üçün 1-dən 100-dək bonitet balları təsdiq olunmuşdur: 

         - V keyfiyyət qrupu üzrə 20-1, 

         - IV keyfiyyət qrupu üzrə 40-21, 

         - III keyfiyyət qrupu üzrə 60-41, 

         - II keyfiyyət qrupu üzrə 80-61, 

         - I keyfiyyət qrupu üzrə 100-81. 

Təyinatına  görə  torpaqlar  aşağıdakı  qruplara  bölünmüşdür:  əkin  və  dincə 

qoyulmuş  torpaqlar;  çoxillik  əkmələr  olan  torpaqlar;  şərti  yararsız  torpaqlar; 

biçənəklərin torpaqları; kəndlərarası örüşlərin torpaqları; qış otlaqlarının torpaqları; 

yay otlaqlarının torpaqları.  

Ə

kin  və  dincə  qoyulmuş  torpaqların,  çoxillik  əkmələr  olan  torpaqların 

normativ  dəyəri  isə  keyfiyyət  qrupları  üzrə  differensial  gəlirin  müvafiq  bonitet 

balına  hasil  olunması  yolu  ilə  hesablanır.  Məsələn,  həmin  qərarın  əlavəsində 

verilmiş  cədvələ  əsasən  Abşeron-Qobustan  rayonunda  yerləşən,  I  keyfiyyət 

qrupundan,  bonitet  balı  100  olan  əkin  sahəsinin  1  hektarının  differensial  gəliri 

61718  manat  olduğuna  görə,  1  hektarın  normativ  qiyməti  6171800  manat 

hesablanacaqdır.  Eyni  zamanda  kadastr  qiymət  rayonlarına  və  yarımrayonlarına 

daxil  olan  inzibati  rayonlarına  əkin  və  dincə  qoyulmuş,  çoxillik  əkmələr  olan 

torpaqların  normativ  qiymətlərinin  hesablanması  üçün  təshih  əmsalları  tətbiq 

edilməsi  müəyyənləşdirilmişdir.  Bu  əmsallar  həmin  torpaqların  qiymətinə  təsir 

göstərən  təbii  və  iqtisadi  amilləri  (məsələn,  relyefini,  kommunikasiya  xətlərinin 

yaxınlığını  və  sair)  nəzərə  almağa  imkan  verir.  Məsələn,  Abşeron-Qobustan 

kadastr  qiymət  rayonuna  daxil  olan  Siyəzən  rayonunun  (Liman  gölünə  kimi 

torpaqlar)  əkin  və  dincə  qoyulmuş  torpaqlari  üçün  təshih  əmsalı  1,45;  çoxillik 

ə

kmələr  olan  torpaqları  üçün  isə  1,21  müəyyən  edilmişdir.  Beləliklə,  Siyəzən 

rayonunun  (Liman  gölünə  kimi  torpaqları)  əkin  və  dincə  qoyulmuş,  I  keyfiyyət 

qrupundan, bonitet balı 100 olan torpaqların 1 hektarının qiyməti 8949110 manat 

(6171800  x  1,45),  çoxillik  əkmələr  olan  torpaqlarının  1  hektarının  normativ 

qiyməti isə 15246000 manat (12600000 x 1,21) olacaqdır. 

---

285 

 

“Kadastr  qiymət  rayonları  və  yarımrayonları  üzrə  torpaqların  normativ 

qiyməti”  və  “Kadastr  qiymət  rayonlarına  və  yarımrayonlarına  daxil  olan  inzibati 

rayonların  torpaqlarının  normativ  qiymətinin  hesablanması  üçün  tətbiq  edilən 

təshih əmsalları” 4 №-li və 5 №-li əlavələrdə göstərilmişdir. 

Azərbaycan  Respublikasının  Torpaq  Məcəlləsinin  88-ci  maddəsinə  uyğun 

olaraq  dövlət  və  ya  bələdiyyə  mülkiyyətində  olan  obyektlər  xüsusi  mülkiyyətə 

satıldıqda, daşınmaz əmlakla birlikdə onun yerləşdiyi torpaq sahəsi də satılır və ya 

satınalma hüququ ilə icarəyə verilir. Bu obyektlər əcnəbilərə, vətəndaşlığı olmayan 

şə

xslərə,  xarici  hüquqi  şəxslərə,  beynəlxalq  birliklərə  və  təşkilatlara,  xarici 

dövlətlərə satıldıda isə, torpaq sahələri onların icarəsinə verilir. 

Bu  cür  torpaqların  normativ  dəyəri  Azərbaycan  Respublikası  Nazirlər 

Kabinetinin  27  aprel  1998-ci  il  tarixli,  93  nömrəli  qərarı  ilə  təsdiq  edilmiş 

“Özəlləşdirilən dövlət müəssisə və obyektlərinin yerləşdiyi torpaq sahələrinin nor-

mativ qiyməti haqqında Əsasnamə”yə uyğun olaraq müəyyən edilir. 

Ə

sasnaməyə  uyğun  olaraq,  özəlləşdirilən  dövlət  müəssisə  və  obyektlərinə 

təhkim  olunmuş  torpaq  sahələri  iki  qrupa  bölünür.  Birinci  qrupa  obyektlərin 

texniki pasportlarında göstərilmiş tikililərin, qurğuların və obyektin fəaliyyəti üçün 

zəruri  olan  infrastrukturun  altında  yerləşən  torpaq  sahələri,  ikinci  qrupa  isə  bu 

kateqoriyaya aid edilməyən sərbəst torpaq sahələri daxildir. 

Özəlləşdirilən dövlət müəssisə və obyektlərinin yerləşdiyi torpaq sahələrinin 

normativ  qiymətini  müəyyən  etmək  üçün  Bakı  şəhəri  və  onun  ətrafındakı  torpaq 

sahələri  12  zonaya,  Sumqayıt  və  Gəncə  şəhərləri 6  zonaya,  Naxçıvan,  Xankəndi, 

Ə

li Bayramlı, Mingəçevir, Lənkəran, Yevlax və Şəki şəhərləri 4 zonaya, Naftalan, 

Ş

amaxı,  Qazax,  Şəmkir,  Salyan,  Cəlilabad,  Quba,  Xaçmaz,  Zaqatala  və  Göyçay 

şə

hərləri  3  zonaya,  digər  rayon  mərkəzləri  2  zonaya  bölünmüş  və  onlardan  biri 

üçün  zona  əmsalları  müəyyənləşdirilmişdir.  Bu  əmsallar  6  №-li  əlavədə 

göstərilmişdir.  

Respublikanin  qəsəbə  və  kəndlərində  özəlləşdirilən  dövlət  müəssisə  və 

obyektlərinin altında yerləşən torpaq sahələrinin normativ qiymətləri isə «Kadastr 

qiymət  rayonları  və  yarımrayonları  üzrə  torpaqların  normativ  qiyməti»nə  uyğun 

olaraq müəyyənşdirilir. 

Sərbəst  torpaq  sahələrinin  normativ  qiyməti  müəyyən  edilərkən,  birinci 

qrupdan  olan  torpaqların  şəhər  və  rayon  mərkəzləri  üzrə  zona  əmsalları  həmin 

bölgünün sonuncu zonalarında torpağın 1 kvadrat metr sahəsinin bazis qiymətinə 

hasil olunur. Məsələn, Bakı şəhəri və onun ətrafındakı 2-ci zonada yerləşən sərbəst 

torpaq  sahəsinin  normativ  qiymətini  müəyyənləşdirmək  üçün  12-ci  zonada 

yerləşən torpaq sahəsinin 1 kvadrat metrinin bazis qiyməti (4000 manat) müvafiq 

zona  əmsalına  (7,0)  hasil  edilməlidir.  Bu  halda  1  kvadrat  metr  sərbəst  torpaq 

sahəsinin normativ qiyməti 28000 manat (4000 x 7,0) olacaqdır. 

Tikinti  və  infrastruktur  obyektləri  altında  olan  torpaq  sahələrinin  normativ 

qiyməti  həmin  zonada  yerləşən  sərbəst  torpaq  sahələrinin  normativ  qiymətinin 

50% həcmində müəyyən edilir. 

Torpaq sahələrinin icarə haqqının məbləği, şərtləri və vaxtı icarəyə verən və 

icarəçi  arasında  bağlanan  müqavilə  əsasında  müəyyən  olunur.  Özəlləşdirilən 

---