1323-cü il hicri ilində (1905-ci miladi ilində) Qafqazda qəflətən baĢ verən erməni-müsəlman davasının tarixi
Yüklə 2,84 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2 iyun xəbərləri.
- 1905-ci il 3 iyun.
- 4 iyun xəbərləri.
26 müdafiə mövqeyində durub can verəcəyəm. Müsəlmanlar! Hər millət gərəkdir öz Ģən və heysiyyətinə layiq bir tərzdə dünyadan getsin. Məhəmməd peyğəmbərin Ģəriətinə, millət və islamiyyət yolunda, Allahın bəyəndiyi niyyət və təĢəbbüslərinə nəzərən düĢmən qabağından qaçmaqla can vermək qəbahətli və rəva görülməyən hərəkətlərdəndir. Bilirsiniz ki, bizim bu məzarıstanımızda yatan babalarımızın sümükləri çıxarılıb kənar kənddə yandırıldıqdan sonra onların məzarları yerində Ermənistan təĢkil ediləcəkdir. Mən axirətdə məsul olmamaq üçün müdafiəyə çalıĢacağam" - deyib, sözünü qurtardı. Qeyrətli vətənpərvər Novruz Kazım oğlunun sözünə baxmayıb hamısı qaçmaqda idilər. Vətənpərvər Novruz Kazım oğlu kəndi boĢlamadıqda bir azdan ermənilər tərəfindən niĢana alınır. Qohumları Novruz Kazım oğlunu mühasirədən xilas etməyə gəlsələr də, düĢmənin çoxluğundan qeyrətli qocanı qurtarmaq mümkün olmur. Novruz Kazım oğlu qoĢalülə tüfəngi ilə otağa yaxınlaĢan erməni dəstəsindən birini vurub, qalanını geri çəkilməyə məcbur edir. Bu sözlərin hamısı bir erməninin dilindən eĢidilmiĢdir. Bir az sonra ermənilər yenə hücuma keçirlər. Novruz Kazım oğlu onlardan birini də öldürüb qalanlarını qaçmağa məcbur edir. Gülləsi qurtaran Novruz Kazım oğlu həyəcanlı halda tüfənginə saçma doldurarkən ermənilər hücum edir, evin qapısını odlayıb onu diri əsir alırlar. Kəndin əksər yerlərini odlayıb, məscidi, minbəri, müqəddəs kitabları və Novruz Kazım oğlunun evini də odlayıb onu əli bağlı Tirjabat adlı erməni kəndinə aparırlar. Orada min cəfa və əziyyətlə baĢını kəsirlər. Erməninin dediyinə görə, Novruz Kazım oğlunun baĢını kəndin keĢiĢi Ayrapet kəsmiĢdir. Zira, Gözəcikdə Novruz Kazım oğlunun vurduğu ermənilərin birisi keĢiĢin oğlu imiĢ. Beləliklə, Novruz Kazım oğlunun baĢını - "min beĢ yüz müsəlman sərkərdəsinin baĢıdır," - deyə əvvəlcə Aleksandropol, sonra isə Bakı Ģəhərinə göndərmiĢlər. 2 iyun xəbərləri. Ġyun ayının ikisində müsəlmanların o vaxta qədər pənahgahı olan Mənkus kəndinə hücum edilir. Bu dəfə erməni alaylarının sayı 10 mini keçmiĢ bir toplu qüvvədən ibarət idi. Hər dəfə də beĢ min tüfəngdən kənd üstünə atəĢ açılırdı. Kənd müsəlmanlarının çoxu silahsız olduqlarından fürsət düĢdükcə ailələrinin əlindən tutub qaçırdı. Kənd tamam boĢaldıqdan sonra yerindən tərpənə bilməyən 80 yaĢlı əlil bir qoca erməni əlinə düĢüb Ģəhid olmuĢdur. Deyildiyinə görə, onu təndir ĢiĢi ilə öldürmüĢlər. Gözəcik müharibəsində, ətrafda müsəlmanlar köməyə çağırdığı vaxt, 15 fərsəx 5 aralı, öz mahalı Qaladibi kəndindən olan kənd ağası CahanbəxĢ bəy iki nəfər kürd atlısı da yanında Mənkus kəndində imiĢ. Bu vaxtda üç nəfər də tüfəngini götürüb kəndin Ģimal-Ģərq tərəfində uca bir dağa çəkilib qaçan qadınları təqibə baĢlayan erməni dəstələrinə yüksək qalaların üstündən atəĢ açırmıĢlar. Bu atəĢdə erməni dəstəsindən ikisini vurub qətlə yetirirlər. Beləliklə, arvad-uĢaqlar qaçıb 15 fərsəx məsafədə olan 27 Təzəkəndə * doluĢurlar. On iki dağılmıĢ islam köylərinin hamısı bu kənddə toplanmıĢdılar. 1905-ci il 3 iyun. Ġyun ayının 3-də yüz əlli evli və aralıqda qalan Güllücə adlı islam kəndinə ermənilər tərəfindən hücum baĢlanır... Müharibənin baĢlanması. Ġyun ayının 3-də sübh zamanı Güllücə kəndinin Ģimal tərəfində yerləĢən 14 para kənddən ki, hər biri dörd yüz evə yaxındır, 10 minə qədər könüllü erməni əsgəri cəm olub və cənub tərəfdə uca dağ dalındakı beĢ yüz evli BaĢkeni adlı erməni kəndindən hücum edib Güllücə kəndini niĢana almaqla güllə yağdırırdılar. Ermənilərin məqsədi müsəlmanları özlərinə əlaltı etmək, yaxud onları məhv edib çoxdan bəri arzusunda olduqları istiqlaliyyəti əldə etmək imiĢ. Buna görə bütün məmləkət erməniləri əldə silah müsəlmanlar əleyhinə qiyam etmiĢdilər. Güllücədə olan islam əhalisi silahsız olduqlarına görə qaçıb kəndi ermənilərin iĢğalına verirlər. Camaat artıq kənddən uzaqlaĢandan sonra, sərvət və dövlət ilə məĢhur olan MəĢədi Qənbər, Mahmud, Hacı Hüseyn və baĢqaları - 15 nəfər mallarını mühafizə üçün kənddə qalıb silah götürməklə səkkiz ermənini qətl edirlər. Nəhayət, ermənilər Mahmudu öldürüb, kənd içində sahibsiz buraxılmıĢ bir qadını da səkkiz güllə yarasıyla qətl və edam edirlər. Qalan müsəlmanlar qaçıb verst yarım məsafədə olan Tutya, Damagirməz, Kamal adlı islam kəndlərinə pənah aparırlar. Bu qaçaqaçda hamıdan dala qalmıĢ Mir Süleyman Seyid Mustafa oğlu adlısı at ilə qaçarkən ermənilər vurub atını öldürür, o isə bir erməni öldürməklə canını təhlükədən qurtara bilmiĢdir. 4 iyun xəbərləri. Ayın 4-də aralıqda qalmıĢ 150 evli Kamal kəndi mövqelərini təhlükədə gördüklərindən hələ kəndə hücum edilməmiĢ, arvad- uĢaqlarını götürüb cənub tərəf düzlərlə Damagirməz kəndinə qaçırlar. Bu kəndlərin də camaatı onlara qoĢulub 20 verst məsafədə olan, yuxarıda adı çəkilən Təzəkəndə pənah aparırlar. Bu kənddə 18 gün ağır ehtiyac içində gün keçirəndən sonra Ġrəvanda bir də sülh edilib ətrafa qoĢun göndərildiyi kimi, Güllücə kəndində bir rota soldat qoyuldu. Bundan sonra müsəlmanlar yerlərinə qayıtdılar. EÇMĠƏDZĠN. ÜÇ KĠLSƏ HADĠSƏLƏRĠ (XÜSUSİ MƏKTUBLARDAN) İrəvan iğtişaşlarında məlum oldu ki, müsəlmanlar hərb fənninə yaxşı bələd deyillər və bundan əlavə hamılıqla döyüş silahından məhrum olduqlarından mahalda ermənilərin təcavüzünə məruz qalan camaata əsla bir köməkdə bulunmadılar. Buna görə ermənilər qol-qanad açıb Qırxbulaq mahalına hücuma keçib müsəlmanları son dərəcə pərişan etdilər. * Təzəkənd - dərədə yerləĢən erməni ziyarətgahı Qart adlı kilsənin Ģimali-Ģərq tərəfində tənha olan 20 evdən ibarət bir islam kəndidir. Yüklə 2,84 Kb. Dostları ilə paylaş:
|