68 Avtomatsko upravuvanje I programiranje IV alb indd

Udhëheqja dhe programimi automatik
 Urdhra (funksione) për programimin e FANUC SYSTEM - OTE
118
Teknik i makinerisë
6.3.  Cikli i përpunimit
6.2.1.  Ciklet e forta
Në shembujt e mëparshëm të gjitha informacionet programo-
re për përpunim në një bllok programor kishin të bënin me lëvizjet e 
veglës në një vijë të vetme, respektivisht programohej vetëm lëvizja e 
vetme në një kalim të përfshirjes. Në këtë rast që të programohet për-
punimi në një kalim në të gjitha lëvizjet përfundimisht me kthimin e 
veglës në pikën fi llestare, nevojiten 4 rende programore.
Cikli i fortë në një rend programor i zëvendëson të katër rendet 
programore të cilat përdoren gjatë programimit të vetëm klasik me G00 
dhe G01. Gjithashtu mund të bëhet përsëritje e cikleve me intervenim 
minimal programor, edhe atë me ndërrimin e vetëm vlerave të domos-
doshme në rendet programore.
Si cikle të forta përdoren:
G90 - cikli i gdhendjes për përpunim të zgjatur,
G92 - cikli i gdhendjes së lakesës,
G94 - cikli i gdhendjes për përpunim të tërthortë.
6.2.2.   Cikli i gdhendjes për përpunim të zgjatur - G90 
Me këtë cikël për përpunim të zgjatur mund të përpunohen ci-
lindra dhe kone. Janë quajtur cikle të forta sepse në vete përmbajnë 4 
lëvizje, numri i lëvizjeve të të cilave në mënyrë programore nuk mund 
të ndërrohet.
Formati i ciklit për përpunim të zgjatur të sipërfaqeve cilindrike 
është me sa vijon:
N ….  G90  X…. Z…. F….;  programimi absolut
N ….  G90  U…. W…. F….;  programimi relativ
X (U), Z (W) – koordinatat e pikës Т - pika e cila i defi non gjatësinë 
dhe thellësinë e përpunimit,
F – lëvizja e lëvizjeve punuese të ciklit 
Ajo që është karakteristike te të gjitha ciklet për përpunim vlen 
edhe në këtë rast, kurse kjo është kthimi i kulmit të veglës në pikën fi -
llestare pas përfundimit të ciklit prej ku ka fi lluar cikli që të realizohet.

---

 Urdhra (funksione) për programimin e FANUC SYSTEM - OTE
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
119
Gjatë programimit të ciklit G90 në një rend programor përmbahen 
4 lëvizje të ciklit 1(R), 2(F), 3(F), 4(R) të dhëna në këtë shembull:
ɞɟɧɢ ɫɨ ɫɥɟɞɧɢɨɬ ɩɪɢɦɟɪ: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
G90 – ɬɜɪɞ ɰɢɤɥɭɫ ɡɚ ɧɚɞɨɥɠɧɚ ɨɛɪɚɛɨɬɤɚ
 
 1 (R) 
2 (F) 
3 (F) 
4 (F) 
    
‡
50 
120 
    
‡
60 
5 
    40 
W 
ciklus 
T 
-X 
+Z 
R – lëvizja e shpejtë (G00)
F – lëvizja punuese (G01)
Për shembullin konkret, dhënia e ciklit të përpunimit G90 do të 
bëhet në këtë mënyrë:
ABS:
N030  G00  X80.  Z5.;      
 
 
pozicionimi për ciklin
N035  G90  X50.  Z-120.  F0.2; 
 
cikli
INCR:
N035  G90  U-15.  W-125.  F0.2;      cikli
Siç u tha më parë, cikli G90 mund të përdoret edhe për përpunim 
të koneve. Në këtë rast formati i ciklit do të jetë me sa vijon:
N ….  G90  X….  Z….  I….  F….;  programimi absolut,
N ….  G90  U….  W….  I…. F….;  programimi relativ,
 X (U), Z (W) – koordinata të pikës Т - pikë e cila i defi non gjatësinë 
e konit dhe vlerën e diametrit më të madh të konit,
cikli
G90 – cikli i fortë për përpunim të zgjatur

---

Udhëheqja dhe programimi automatik
 Urdhra (funksione) për programimin e FANUC SYSTEM - OTE
120
Teknik i makinerisë
 I –madhësia e cila e defi non këndin e konit dhe gjithnjë jepet në 
koordinata reale pa dallim të asaj se programimi a është në koor-
dinata absolute dhe relative.
Gjatë programimit të ciklit G90 për konin, në një rend programor 
përmbahen 4 lëvizje nga cikli 1(R), 2(F), 3(F), 4(R) të dhëna në shembullin 
që vijon:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
140 
 1 (R) 
2 (F) 
3 (F) 
4 (F) 
    
‡
70 
    
‡
80 
    I=5 
W 
ciklus 
-X 
+Z 
T 
    
‡
60 
     10 
4.5 
G90 –cikli i fortë për përpunim të zgjatur të konit
R – lëvizja e shpejtë (G00)
F – lëvizja punuese (G01)
Për shembullin konkret dhënia e ciklit të përpunimit do të bëhet 
në këtë mënyrë:
ABS:
N055  G90  X70.  Z-135.5  I -5.  F0.2;      cikli
INCR:
N055  G90  U-10.  W-140. I -5.  F0.2;       cikli
Nga shembulli i mëparshëm mund të vërehet se funksioni G90 
është me dy rëndësi. Rëndësia e parë e G90 është dhënia e koordina-
tave në pikat me vlera absolute. Rëndësia e dytë e G90 është dhënia e 
ciklit të fortë për përpunim të zgjatur.
Si njësia udhëheqëse njeh kur do të përdoret njëra rëndësi, e kur 
rëndësia tjetër e funksionit?
cikli

---

 Urdhra (funksione) për programimin e FANUC SYSTEM - OTE
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
121
Njësia udhëheqëse e njeh rëndësinë e G90 nëpërmjet formatit të 
saj. Nëse G90 në rendin programor është dhënë njëfi sh, ajo e ka rëndë-
sinë e dhënies së koordinatave absolute. Nëse në rendin programor G90 
vijojnë koordinatat e pikave, atëherë me të jepet cikli i përpunimit të 
zgjatur.
Shembull për shfrytëzim të ciklit G90
Mjeti i paraqitur punues të përpunohet sipas dimensioneve të 
dhëna në fi gurë. Cilësia e përpunimit është N9. Për përpunim të shfrytë-
zohet thika e djathtë e zdrukthit për përpunim të ashpër, T01. 
Numri rekomandues i rrotullimeve për përpunim të ashpër është 
n = 800 rrot/min dhe lëvizje F = 0.25 mm/rrot.
Nga fi gura shihet se përpunimi përbëhet prej një përfshirje me 
shumë kalime. Numrin e kalimeve do ta caktojmë në këtë mënyrë:
 
4
2
5
.
106
5
.
114
2
1
2
 

 
 D
D
  mm   
‡
‡
‡
Në përfshirjen e dhënë nga operacioni duhet të hiqen 4 mm ma-
terial. Nëse marrim se thika për përpunim të ashpër të zgjatur duhet të 
punojë me thellësi të gdhendjes 
 = 1.5 mm, atëherë numri i kalimeve 
do të jetë me sa vijon:
67
.
2
5
.
1
4  
 
i
  
Ÿ    3   ɩɪɟɦɢɧɢ 
‡
‡
‡
kalime
3 kalime prej të cilave 2 kalime janë me thellësi të gdhendjes 1.5 
mm, kurse në kalimin e tretë përpunohet mbetja prej 1 mm.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
    
‡
106.5 
181 
    
‡
114.5 
3 
    62.5 
W 
2 
-X 
+Z 
    
‡
111.5 
    
‡
108.5 
3 
4 
1 

---