64
evlənəcəyik. İstədim deyəm ki, bax, sən elə bilmə ki, biz bircə
axşam, hətta bircə bu axşam bir–birimizdən ayrı dura bilərik.
Yox, biz ayrılmadıq. Mən onu özgələrin yanında qoymadim.
Onun axşamını, təbəssümünü, saçlarının iyini başqalarına
vermədim. Yox, bu müvəqqətidir. Bilirsən, dostum, nə var,
mən onu müvəqqəti olaraq ora – xalasıgiləmi bilmirəm,
bibisigiləmi bilmirəm, apardım. Bir balaca işi var. Bir balaca
işim var. Yarım saatdan sonra taksi tutub dalıycan gedəcəyəm,
onu götürüb gətirəcəyəm.
Mən demək istəyirdim ki, mən vaxta qalib gəlmişəm, bu
yağışlı axşam, çox–çox illər bundan qabaq isti gündüz çağı
itirdiyimi tapmışam və tapdığımdan elə muğayat olacağam ki,
bir də itirməyim, ömür gecəsinin sonuna kimi itirməyim.
–Buyur.
Maşın dayandı. Gəlib çatdıq. Pul verdim. Düşdüm. Heç nə
demədim, heç nə deyə bilmədim. Taksi tərpəndi. Yaxasında
yaşıl düymə.
Ardınca baxdım, baxdım və birdən qərara gəldim.
–Ey, saxla, saxla, görüm ey! Taksi!
Taksi elə bil diksinib dayandı. Çağırdım. Qayıtdı. Oturdum.
Sürücü qaranlıqda təəccüblə mənə baxırdı. Mənim üzüm
gülürdü.
–Fikrimi dəyişdim, – dedim, – sür gedək.
–Hara?
Mən dedim:
–Qızı düşürdüyümüz yerə, – sonra inamla əlavə etdim.–
Nişanlımı...
–Aa... çox gözəl.
Sürücü də gülümsündü. Gülümsündü də sözdü. Lap ağzı
getdi qulağının dibinə. Vallah, bu dəqiqə o mənə qardaşımdan
əziz idi. Mən ən yaxın bir adam kimi onunla qəlbimdəkiləri
bölüşdürmək istəyirdim.
–Bilirsən, – dedim, – bir balaca qonaqlıq kimi var. Qızın
dostlarıgildə. Mən getmək istəmirdim, işim vardı. Amma
downloaded from KitabYurdu.org
65
birdən fikirləşdim ki, qızı nahaq tək qoydum. Nə biləsən orda
kim olacaq.
Sürücü böyük həvəslə razılaşdı:
–Əlbəttə, əşi... insan çiy süd əmib...
Mən ona papiros təklif etdim. Spiçka çəkib papirosunu
yandırdım. Sonra papirosumu da odladım.
–Hə, – dedim, – fikirləşdin ki, işim sabaha da qalsa olar.
Qoy gedim nişanlımın yanında olum.
Mən özüm öz dediklərimə səmimi surətdə inanırdım.
İnanırdım ki, hər şey məhz mən danışdığım kimidir. Yaxud
mən dediyim kimi olacaq. Fərqi yoxdur.
Sürücü yenə mənə baxdı və yenə də bic-bic güldü.
–Tamamilə doğrudur, – dedi. Sonra zarafatyana əlavə etdi. –
Onu da deyim ki, nişanlın səninçün yaman darıxıb. Lap
burnunun ucu göynəyir.
Mən inamla dedim:
–Bəs necə ki, əlbəttə! – Sonra təəccüblə soruşdum: – Bəs
sən hardan bilirsən?
Sürücü mənalı-mənalı baxdı:
–Necə yəni hardan, papirosundan, – dedi.
Mən anlamadım.
O, izah etdi.
–Gör papirosun necə alışıb. El içində söz var, əlamət var:
deyir papirosun bir tərəfi yananda, bir yanı alışanda, bu o
deməkdir ki, kimsə səninçün yaman, yaman darıxır.
Yağış azalmışdı. Küçə adamla dolu idi. Axı, bu gün bazar
axşamıydı. Adamlar kinolara, teatrlara, konsertlərə tələsirdilər.
Bəziləri də elə belə küçədə gəzməyə çıxmışdılar.
Havada bahar iyi duyulurdu. Soyuq idisə də, bu mart soyuğu
idi, baharın ərəfəsi.
Könlümdə də mart idi. Baharın ərəfəsi.
Musiqi səsi gəlirdi. Aydın, təmiz eşidilirdi. Sanki radio
dalğaları uzaq şəhərdən Bakıya qayıtmışdılar. İşıqforun yaşıl
bəzəkləri bütün yol boyu sapa düzülmüşdü.
downloaded from KitabYurdu.org
66
Mən qəribə bir duyğu keçirirdim. Nədənsə, mənə elə gəlirdi
ki, mağazadan qiymətli və çox kövrək bir güldan oğurlamışam.
Bunu başqaları öz qiymətinə, öz dəyərinə, qanuni yolla pul
verib alacaqdılar. Mən isə bir an içində xəlvətcə bu güldanı
götürüb qaçmışam. Mən hey qaçır, qaçır, qaçıram, hara
qaçıram – bilmirəm. Qorxuram ki, tələsdiyim, həyəcanım,
təlaşım, nigaranlığım nəticəsində büdrəyib yıxılam, güldanı
sındıram. Qorxuram ki, məni haqlayalar, güldanı tutub əlimdən
alalar. Qorxuram ka, ürəyim partlaya, yıxılam, öləm, güldanı
aparıb çatdıra bilməyəm. Amma büdrəməsəm də, məni
haqlamasalar da, yıxılıb ölməsəm də hara gedirəm? Hara
qaçıram? Hansı ocağa pənah aparıb, hansı evdə sığnaq
tapacağam? Hara? Hara?
4
Qapıda tanımadığım bir qız dayanmışdı.
– Kimi istəyirsiniz?
Otaqda bir həngamə, bir vur–çatdasın vardı ki, ağız deyəni
qulaq eşitmirdi. Musiqi, səs–küy, qədəhlərin, çəngəl-bıçağın
cingiltisi...
–İçəri keçin.
İçəri keçmək sərhəddi keçmək deməkdi. Calayiyaş olmaq
deməkdi. Gənclik dilində danışanlar içində əcnəbi, sevinc,
şuxluq dəryasında tənhalıq adası olmaq deməkdi.
Birdən mən otağın açıq qapılarından Nərgizi gördüm. O
rəqs edirdi. Yaşıl paltarının yaxasına bayaqkı al qırmızı
güllərdən biri sancılmışdı. Çiyinləri çılpaq idi. O müasir qızdı.
Saçları gödək, danışıq tərzi, düşünüş tərzi, yaşayış tərzi müasir.
Zövqü müasir, gülüşü müasir, şüuru müasir, geyimi müasir.
Amma indi o qədim bir rəqs oynayırdı. Qədim bir Qarabağ
rəqsi. Onun oyununda qəribə bir ahəng vardı. Sümüklərinin,
əzələlərinin plastikası iləmi, üzündəki ifadənin işvəkarlığı
iləmi, hərəkətlərinin şirin, naz qəmzəsi iləmi, deyə bilmərəm,
amma nə iləsə bu rəqs xəyalımda heç bir vaxt görmədiyim
keçmişləri, çox qabaqlar yaşamış gəlinlərimizi, qızlarımızı
downloaded from KitabYurdu.org
67
canlandırırdı. Heç bir vaxt kişi üzünə çıxmayan, kişi nəzəriylə
oxşanmayan, sığallanmayan, qanadlanmayan gəlin-qızların
qədim həsrəti bu axşam kişilər-gənclər içində rəqs edən müasir
qadının bütün hərəkətlərinə, bütün varlığına aşılanmışdı. Bu
gün kişilər içində rəqs edən bu qız sanki əsrlərlə qara çadralar
altında boğulan qadınlıq hissinin ən kövrək, ən xəfif, ən inçə
gizlinlərindən, sirlərindən, intizarlarından danışırdı.
Birdən mən başa düşdüm ki, artıq mənə heç bir şey lazım
deyil. Artıq nə istəsəm bayağılıq olardı. Bu obraz, bu nigaran
duyğulardan başqa mənə heç nə lazım deyildi. Bu təsəvvür, bu
xəyal yaddaşımın, xatirələrimin, əbədi, vəfalı, həmdəmi
olacaqdı. Ayrı mənə heç nə, heç kim lazım deyildi. Qız xəbər
aldı:
–Axı, sizə kim lazımdır?
–Heç kəs, – dedim. – Bağışlayın, yanılmışam, səhv
gəlmişəm, azmışam.
–Aaa.
Axırıncı pilləni düşənəcən musiqi səsi aydın eşidilirdi.
Yorğun ahəngli sərkərdan bir melodiya sanki öz aramını,
sakitliyini, sonunu axtarırdı, tapa bilmirdi.
Küçəyə çıxdım. Taksi getmişdi.
Nə fərqi var! Piyada gedə bilərdim, ya da ayrı taksi tuta
bilərdim. Bəlkə təsadüfən bayaqkı taksiyə rast gələ bilərdim.
Eh! Taksini qaytarmaq çox asandır...
1961
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |