170
Müstəntiq dik atılır.
–Necə?
–Hə, Kərimova Asiya, sonra...
– Dayan, dayan, Kərimova Asiya da vardı?
–Bəs necə, o ən fəal iştirakçılardandı. Başçılarından və
təşkilatçılarından.
–Yox, yox siz yanılırsınız...
–Niyə? Onu tanıyırsınız ki? Müstəntiqin dili–dodağı əsir. O,
dodağını çeynəyərək pıçıltıyla:
– O mənim arvadımdır – deyir.
O biri stolun arxasında oturan ikinci müstəntiq şübhəylə bu
tərəfə baxır. Qəzavü–qədəri bilmək olmaz. Hər anın bir hökmü
var. Ola bilsin ki, bir az sonra bu müstəntiqlərin biri o birini
dindirəcək, onun özünün hamıya dediyi sözləri ona qaytaracaq:
–Biz hamısını bilirik, yaxşısı budur boynuna al.
Hələ bəlkə bir şillə də çəkəcək. Yox, lap yəqin mütləq
çəkəcəkdir. İkincii müstəntiq otaqdan çıxır. Birinci müstəntiq
yalvarıcı baxışla indicə şillələdiyi həkimə baxır:
–Bəlkə, bu adı çəkməyəsən. Mən də yazığam. Ailəmi
pozma. Bizə əmr belədir ki, onsuz da boynunuza təqsir qoyub
göndərəcəyik. Nahaq yerə mənim evimi yıxma.
–Yox, mən hər şeyi boynuma alıram, – deyə həkim
cəlladından hayıf çıxır.
Faciədən məzhəkəyə bircə addımdır – demişlər.
Lakin dəmir barmaqlıqlar ardında xarüqələr də olurdu.
Qocaqlıqları və iradələri tarixin ən böyük qəhrəmanlarını
kölgədə buraxacaq igidlər də olurdu.
Mühəndis Cavad göstərişlərinin hər sətrindən bir qol
çəkmişdir. Bu o deməkdir ki, böhtanın hər sətrinə razı
olmamışdan qabaq mühəndis şüurunu itirənəcən incidilirdi.
Utancaqlığından beş adam yığılanda danışmağa çəsarət
eləməyən qoca yazıçımız Seyid bütün işgəncələrə dözərək bir
nəfərin də yalandan adını verməmişdir. Şair Müslüm ölümə
"Beynəlmiləl" oxuya–oxuya getmişdir. O, axıracan bayrağına
downloaded from KitabYurdu.org
171
sadiq qalmış, onu bulayan, bu bayraqla örtülən cinayətləri və
dəhşətləri bilə–bilə bayrağını ləkəsiz görmüşdü.
Həmişə bər–bəzəkli geyinən, yaraşıqlı gənc rəssam
Əfrasiyab xaricdən alıb gətirdiyi və çox xoşladığı modalı ala–
bəzək qalstukunu ilk dəfə türmədə taxmış, sonra özünü həmin
o qalstukla asmışdır. Onun meyitini görənlər Əfrasiyabın
vaxtilə qəşəng sifətinin eybəcərliyindən və tanınmazlığından
dəhşətə gəlmişlər. Neftçi Beydulla silah tapmadığından
damarlarını dişləyərək ölmüşdür. Beşinci ildən partiya üzvü,
namuslu çekist və əsl kommunist Nuri Vəliyev həqiqətin
yoxlanılması üçün bir məktub yazmış və günahsız olduğu
haqqında Leninin qəbrinə and içmişdi. Lakin Leninin
məqbərəsi susmuşdu. Onu iki tüfəngli əsgər qoruyurdu. Bütün
bunlar Leninsiz olurdu. Leninsizlikdən olurdu. Böyük Leninin
adıyla onun silahdaşlarını tələf edirdilər. Kommunist
ideallarından danışa–danışa kommunistləri güllələyirdilər. Bu
insanların, bu diri–diri basdırılmışların səsi qulağımdadır. Bu
səs gecələr məni yatmağa qoymur. Kimdən intiqam alım?
"Millət uğrunda" özlərinə şöhrət qazanıb üç otağını yeddi
edənlərə əl çalan bu bədbəxt millət neçin onun qeyrəti yolunda
təkcə otağını belə qara, soyuq, rütubətli məhbəs kamerasına
dəyişənləri unudur? Məsələ onların adına küçə, ya su budkası
qoymaqda deyil. Məsələ onların böyük faciələrindən dərs
almaqdadır. Onların ulu igidlikləri qarşısında diz çökmək,
inqilab yolunda çarpışa–çarpışa əksinqilabda ittiham olunaraq
güllənənlərə pərəstiş etmək, iztirabın vicdanını bir dəqiqə, bir
an susmağa qoymamaq...
Birdən qonağım uşaq kimi məsum bir səslə dedi:
–Yaxşı, mən istedadsızam, mən bir heçəm, zibiləm. Axı o
istedadlı idi, onun gələcəyi vardı. O ədəbiyyata, mədəniyyətə,
xalqa çox şey verə bilərdi. O gözəl sənətkar ola bilərdi.
–Kim?
Cavab vermədi. Susdu. Aralığa ağır, zindan kimi ağır, əzici,
müdhiş bir sükut çökdü. Bir, iki, beş dəqiqə keçdi. Mən artıq
downloaded from KitabYurdu.org
172
heç bir cavab gözləmirdim. Birdən o sonsuz bir həsrət duyulan
ölü bir səslə:
–O mənim arvadım idi, – dedi.
Yenidən aralığa ağır, əzici, qatı bir sükut çökdü. Mən onun
üzünə baxırdım. Üzü qırış–qırışdı. Sanki onun üzünü iztirabın
kotanı şumlamışdı. Bayaqdan bəri min dəfə ifadəsi dəyişən bu
çöhrə indi nə isə mənə agah olmayan, yalnız onun özünün
duyduğu və yaşadığı xatirələr aləminin təsirilə yumşalır,
işıqlanır, mehriban və nəvazişli olurdu. O danışmağa başladı,
həzin, yumşaq, sevincli bir səslə danışmağa başladı. O, mənə
müraciət eləmirdi. Sanki mən heç otaqda yox idim. Mənə elə
gəlirdi ki, o, bəlkə heç danışdığını duymur. O eşidilməkçün
danışmırdı. O xəyalına gələn dumanlı xatirələri sözlərlə
bürümək, ifadələrlə, cümlələrlə aydınlaşdırmaq,
konkretləşdirmək, duyulacaq etməkçün danışırdı.
–Yağış yağırdı. Leysan deyildi. Amma hər halda güclü
yağışdı. Kişi təzə ağ kostyum geymişdi. Bilmirəm zalım oğlu
pencəyi nə cür tikdirmişdisə çiyinləri bax bu endə, köksü bax
belə qabarıq durmuşdu. Di gəl ki, yağış başladı. Vallah, bu
pencək islanıb bir cür büzüşdü, bir cür balacalaşdı. Kişi cücəyə
döndü. Sən demə zalım oğlu elə arıq imiş ki, özü qəsdən elə
pencək tikdirib pəhlivana oxşasın. Yağış bunu islatdı, döndü
cücəyə. Hələ arvad necə islanmışdı. Gəlib poçtun içərisinə
girəndən bir saat sonra da üstündən şorhaşor su axırdı. Vay
allah, adamlar neçə qaçırdılar. Yağış birdən gəldi deyən heç
kəs evinə çata bilmədi. Hamı görürsən birtəhər özünü poçta
salıb gözlüyürdü. Mən elə əvvəlcədən poçtaydım. Gəldim
görüm Bakıdan kağız-zad yoxdur ki, yağış başladı, bayıra çıxa
bilmədim. Amma yağış adamları nə günə salırdı. Vallah, bir
eybəcərləşdirirdi ki, nə deyim.
Bilmirəm neçin bu xatirələr ona belə gülməli gəlirdi.
Dəqiqəbaşı sözünü kəsib xəfif-xəfif gülümsünürdü. Uşaq kimi
məsum və şən gülümsünürdü.
–Hə, yağış hamını eybəcərləşdirmişdi, çirkinləşdirmişdi.
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |