Adil niFTİ OĞlu məMMƏdov tibb elmləri namizədi
Yüklə 1,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
47 olmadığından zəif aparılır. 1 1925-ci il oktyabr ayının axırında Naxçıvanda səhiyyə işinin vəziyyəti ilə şəxsən tanış olmaq və ona kömək etmək məqsədilə Azərbaycan SSR Xalq Səhiyyə komissarı Mövsüm Nəcməddin oğlu Qədirli Naxçıvana gəlir. O, vəziyyətlə tanış olduqdan sonra 1 noyabr 1925-ci ildə Naxçıvan MSSR həkimlərinin birinci qurultayı çağırılır. Qurultay Naxçıvan respublikasında səhiyyənin vəziyyətini yaxşılaşdırmaq tədbirləri haqqında qərar qəbul edir. 2 Qurultay səhiyyə işində olan nöqsanları açıb göstərir və onların gələcəkdə aradan qaldırılması yollarını göstərir. Qurultay respublikada səhiyyə işinin yaxşılaşmasında böyük rol oynamışdır. M.N.Qədirli Naxçıvandan gedəndən beş gün sonra (5 noyabr) L.P.Solovyev adına Azərbaycan Qırmızı Aypara Cəmiyyətinin həkim sanitar dəstəsi Naxçıvana gəlir. Dəstənin tərkibində – onun müdiri həkim Krasnovski, feldşer Boltuşkina, tibb bacısı Buxarina – Makarova və sanitarka Ilina
3 olur. Dəstə Şərur kənd əhalisinə kömək göstərir. Bundan başqa Bakıdan 1925-ci ildə respublikanın tibb müəssisələri üçün çoxlu tibb avadanlığı, çarpayılar, laboratoriya ləvazimatı və s. göndərilir. Müalicə profilaktika müəssisələrinin binaları sanitar– gigienik tələblərə cavab vermədiyinə görə 1925-ci ildə respublikanın hökuməti tərəfindən bir sıra tədbirlər həyata keçirilir. Belə ki, Naxçıvan şəhər xəstəxanasının binası yenidən tikilərək 150 çarpayılıq üçün hazırlanır, uşaq məsləhətxanasının binası əsaslı təmir edilir. Habelə Ordubadda şəhər ambulatoriyası və xəstəxana binaları, Şərurda Başnoraşen həkim məntəqəsi, Başnoraşen malyariya stansiyasının, Ordubad qəzasının kənd həkim məntəqəsinin yerləşdiyi binalar təmir olunur. Bundan başqa yeni tikintilərə və başqa müalicə idarələrinin ________________ 1 Naxçıvan M.D.A. fond 17, siyahı 1-2, qovluq 3, səh.18. 2 Naxçıvan MSSR Səhiyyə nazirliyinin arxivi, siyahı 2, fond 17, qovluq 9, səh.33. 3 Naxçıvan MSSR Səhiyyə nazirliyinin arxivi, siyahı 2, fond 17, qovluq 9, səh.35.
48 təmirinə başlanılır. 1 Bu məqsədlə Azərbaycan SSR sosial sığorta tərəfindən 40000 manat pul buraxılır və bu işlərə xərclənir. Elə bu ildə uşaqların səhhətinin mühafizəsi və sığorta olunanlara tibbi yardım göstərilməsi işinə də diqqət artırılır. 1925-ci ildə müalicə şəbəkəsi xeyli artır. Ölkə xəstəxanası 35 çarpayıdan 50 çarpayıyadək genişləndirilir. Naxçıvan şəhərində 30 çarpayılıq zöhrəvi dispanser, diş ambulatoriyası, sığorta olunanlar üçün həkim ambulatoriyası, uşaq evi nəzdində ambulatoriya, iki feldşer ambulatoriyası, uşaq məsləhətxanası (süd mətbəxi ilə) açılır. Bundan başqa daimi həkim komissiyası və kimyəvi – bakterioloji laboratoriya təşkil olunur. Şərur qəzasında Başnoraşen həkim məntəqəsi və Yengicə kəndində aptek açılır. Ordubad qəzasında Ordubad şəhər xəstəxanası (10 çarpayı) və şəhər ambulatoriyası genişləndirilir, bundan başqa 2 feldşer məntəqəsi (Culfada və Çənnəbdə) həkim məntəqəsinə çevrilir. 2
Beləliklə 1925-ci ildə respublikada tibbi şəbəkə xeyli artır: - 60 çarpayılıq 2 xəstəxana, 30 çarpayılıq zöhrəvi dispanser, ambulatoriya, malyariya stansiyası, uşaq məsləhətxanası (süd mətbəxi ilə), kimyəvi – bakterioloji laboratoriya, Respublika Xalq Səhiyyə Komissarlığında sanitar – epidemiologiya ş.bəsi, Qırmızı Ayparanın həkim sanitar dəstəsi 4 həkim və 4 feldşer məntəqəsi, 4 aptek (onlardan biri xəstəxanada) fəaliyyət göstərirdi. Bu müəssisələrdə cəmi 22 həkim (onlardan biri diş həkimi), 36 orta tibb işçiləri və 10 əczaçı işləyirdi. 3 1920-25-ci illərdə respublikada səhiyyə müəssisələrinin və kadrlarının sayı haqqında məlumat əyani olaraq 8-ci cədvəldə göstərilib. 1923-cü ildə xəstəxanaların sayının 3-dən 1-ə enməsi ___________________ 1 Naxçıvan MSSR. M.D.A. fond 17, siyahı 1-2, qovluq 155, səh.8. 2 Naxçıvan MSSR. M.D.A.fond 17, siyahı 1-2, qovluq 155, səh.1-10. 3 Yenə orada, siyahı 2, qovluq 10, səh.1. Şərurda xəstəxana üçün münasib bina olmadığına görə xəstəxana əvəzinə malyariya stansiyası açılır, Naxçıvan
49 şəhərində olan uşaq xəstəxanası isə şəhər xəstəxanasına uşaq şöbəsi kimi birləşdirilir. 1924-cü ildə (avqust ayı) Naxçıvan şəhər malyariya komitəsi yaradılır ki, onun da nəzdində 2 «uçan» malyariya dəstəsi: biri Şərurda, o biri Naxçıvan qəzasında fəaliyyət göstərir. Bundan başqa malyariya xəstəliyinə qarşı mübarizəni gücləndirmək məqsədilə Azərbaycan SSR-i Qırmızı Aypara Cəmiyyəti tərəfindən həkim-sanitar dəstəsi 1925-ci ildə (1 həkim, 1 feldşer və 1 sanitarka) kənd əhalisinə kömək etmək üçün Şərura göndərilir. Sanitar müfəttişliyi (komitə) Səhiyyə Komissarlığının aparatında təşkil edilir. 1926-cı ilin fevral ayında Naxçıvan Mərkəzi Icrayyə Komitəsinin qərarına əsasən respublikanın Xalq Səhiyyə Komissarlığında aşağıdakı tərkibdə kollegiya yaradılır: I.A.Qədimov – Xalq Səhiyyə komissarı, Mudrıx V. – Xalq Səhiyyə komissarının müavini, Marqulis Y. – X.S.K-nın nəzdində sanitar epidemioloji şöbənin müdiri, M.Məhərrəmov – yerli komitənin sədri, R.Əhmədov – Naxçıvan M.I.K. nümayəndəsi (kəndlilər tərəfindən). 1
1926-cı ilin şəbəkəsinə əlavə olaraq Şahbuz kəndində feldşer məntəqəsi açılır və Vənənd feldşer məntəqəsi həkim məntəqəsinə çevrilir. Naxçıvan şəhər ambulatoriyası genişlənir və mərkəzi ambulatoriyaya çevrilir. Onun nəzdində: göz, cərrahi, terapevtik, dəri-zöhrəvi, ginekoloji, diş kabinələri, diş texniki laboratoriya təşkil edilir. Bu kabinələr mütəxəssis həkimlərlə təmin edilir. Ölkə xəstəxanasında çarpayıların sayı 100-ə çatdırılır. Burada – terapevtik, cərrahi, mama – ginekoloji, göz və burun- qulaq-boğaz şöbələri yaradılır. 1927-ci ildə respublikada səhiyyə şəbəkəsinin vəziyyəti belə idi: - 115 çarpayılıq 2 xəstəxana, 30 çarpayılıq ________________ 1 Naxçıvan MSSR – M.D.A. fond 17, siyahı 2, qovluq 10, səh.26. 8-ci cədvəl
50
1920-1925-ci illərdə Naxçıvan respublikasında səhiyyə müəssisələrinin və kadrlarının sayı haqqında məlumat
I l l ə r Müəssisələrin adı 1920 1921 1922 1923 1924 1925 Şəhər xəstəxanası 1 (20ç)
1 3 1 1 2 (60ç) Ambulatoriya 1 1 2 3 4 8 Uşaq evi 1 (20ç) - - - - - Dəri-zöhrəvi dispanseri - - - - - 1 (30ç)
Malyariya ambulatoriyası - - - 1 1 1 Malyariya stansiyası - - - 1 1 1 Uşaq xəstəxanası - 1 1 - - - Uşaq məsləhət- xanası - - - - - 1 Həkim məntəqəsi - - - 1 1 4 Feldşer məntəqəsi - 2 3 4 7 4 Sanitar müvəkkilliyi (komitə (1925-ci il- dən sanit. epid şöbə) 1 1 1 1 1 1 Bakterioloji laboratoriya - - - - - 1 Aptek
1 1 2 2 3 4 Həkimlər
1 4 6 4 8 21 Diş həkimi - - - 1 2 1 Orta tibb işçiləri 3 4 8 11 17
36 Əczaçılar 2 4 2 3 3 10
zöhrəvi dispanser, 10 çarpayılıq malyariya stansiyası, 7 ambulatoriya (onlardan biri mərkəzi ambulatoriya bütün ixtisaslı kabinələrlə), uşaq məsləhətxanası, bakterioloji laboratoriya, 4 həkim məntəqəsi, 2 səhiyyə məntəqəsi, 4
Yüklə 1,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|