Ağa Musa Nağıyev haqqında əlavə məlumatlar
Yüklə 257,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
86 Sonralar proletar dünyasında nəinki Ağa Musanın sərvət- lərinin “qırmızılaşdırılmasına”, talan edilməsinə, hətta ruhuna rahatlıq verilməmişdi. Azərbaycan müstəqillik əldə etdiyi za- mandan bütün sahələrdə özünü dərk, özünə qayıdış hissləri güc- ləndiyi kimi, bu böyük insanın adına münasibətdə də diqqət və ehtiram hiss olunur. Ona hüsn rəğbət artır. Əminəm ki, zaman keçdikcə xeyriyyəçi Bakı milyonçularının xatirəsi daha əziz tutulacaq. Azərbaycan hələ qədim zamandan zəngin tarixi ilə və bu tarixi bu günə kimi yaşadan şəxsiyyətləri ilə seçilib. Onlar vətən üçün yaşamış, yaratmışlar. Çalışmışlar ki, özlərindən sonra qala- caq izlər millətin yaddaşında vətənin abidəsi kimi qalsın. Tariximizi yaşatmaq baxımından belə şəxsiyyətlərin əməl- lərini yaddaşlara köçürüb qorumağı bacarmaq və milli sahibkar- larımızın adlarını uca tutmaq borcumuzdur. Tarix unutqanlığı heç vaxt bağışlamır. Ağa Musa kimi millətin yolunda var-dövlətini xərcləməkdən çəkinməyən sahibkarların itirilən haqlarını qaytarmasaq da, heç olmasa onların adlarını uca tutmaqla ruhlarını şad etməyi bacar- malıyıq. “Unutmadığımız keçmiş tarixə dönür” – deyiblər. Tarix isə şəxsiyyətlər yetişdirir. Amma bizlər bir qədər unutqanlığa qapılaraq bunu dəyərlən- dirməyi bacarmamışıq. Əksinə əlimizdə olana təbii məqam kimi baxıb, hətta olduğu dəyəri də verməkdə xəsislik etmişik. Sadəcə düşünmək lazımdır ki, neftxudalar varidatlarını xalqın yolunda məsrəf ediblər. Keçmişimizi qurub-yaradanın kimlər olduğunu düşünməyi bacarmalıyıq. 87 Milyonçularımız barədə şərh etməyə hər zaman ehtiyac duyulur: Ağa Musanın adı ötən əsrlərin Hacı Zeynalabdin Tağıyev timsalında olan milyonçuları arasında birinci olaraq çəkilir. Əməllərilə bunu doğrultduğuna görə. Söhbət kimliyini hələ sağlığında ikən təsdiqləyən, amma nə qədər qəribə olsa da, müasir zəmanənin tanındığı qədər dəyər verilməyən Ağa Musa Nağıyev haqqındadır. Ağa Musa Nağıyevi o dövrdə fərqləndirən əsas cəhət onun elmə, təhsilə yönəltdiyi maraq, eyni zamanda qız uşaqlarının mövhumatdan uzaqlaşdırılmasına qarşı çıxmaq olub. İnkar olunması mümkün olmayan bir həyat qanunu var. İnsan yarandığı gündən ölümünə doğru uzun, ya da qısa bir məsafə qət edir. Tanrı tərəfindən ona bəxş olunan bu zaman kəsiyində həyatda necə iz buraxacağı isə yalnız onun özünə hə- valə olunur. Bəlkə də dünyanın yükünü çiyinlərində daşımaq da Tanrı tərəfindən “Seçilmiş” insanlara tapşırılır. O dövrdə H.Z.Tağıyev deyirdi: “Tanrı mənə var-dövlət verib və bu biçarələri tapşırıb. Məni onlar üçün yaradıb”. İnsanlar bu “seçilənlər”i “xeyriyyəçi” adlandırıblar. Hacı Zeynalabdin Tağıyev, Ağa Musa Nağıyev, Şəmsi Əsədullayev kimi xeyriyyəçilər. Son illər respublikamızda sabitliyin möhkəmlənməsi, iqtisa- diyyatın güclənməsi, sahibkarlığın genişləndirilməsi nəticəsində Bakıda geniş abadlıq işləri həyata keçirilir. Yeni tikilən binaların sayı artdıqca, bu büsatı gördükcə Ağa Musa Nağıyev ehtiramla yad edilir. Çünki bu müdrik insanın Bakının gözəlləşməsində, möhtəşəmlənməsində əvəzsiz rolu olub. 88 Azərbaycan müstəqillik əldə etdiyi zamandan milli qayıdışa nail olan xalqımız öz keçmişinə daha ehtiramla yanaşır. Bu ehti- ramdan Ağa Musa Nağıyevə də bir pay düşür. Nağıyev irsinə və varislərinə hörmətlə yanaşan ölkə rəhbər- liyinə, bir çox vəzifəli şəxslərə, qədirbilən xalqımıza minnətdar- lığımı bildirib, Allahdan arzu edirəm ki, əski milyonçularımızın adları və xeyriyyəçi əməlləri ləyaqətlə yad edilsin. Ağa Musa Nağıyev kimi tiksinlər ki, özlərindən sonra izləri qalsın. Oxutsunlar ki, dövlətimizə xeyir gətirən, savadlı və ağıllı insanların sayı artsın. Ağa Musa Nağıyevin millət qarşısında xidmətləri təkcə tik- dirdiyi binalarla məhdudlaşmır... 89 AЬA MUSA ONUNLA QUDA OLUB H əmin dövrdə yaşayıb, yaradan neft xudalardan biri olan Şəmsi Əsədullayev böyük hörmət və nüfuz sahibi olub. Təbiət etibarilə qeyri-adi insan olan Şəmsi Əsədullayev, eyni zamanda bir neçə ixtiraların müəllifi idi. Kasıb ailələrdən olan azərbay- canlı gənclər onun hesabına Fransa, Almaniya, Polşa kimi döv- lətlərdə təhsil almış, ixtisasa yiyələnmişlər. Var-dövləti və xeyriyyəçiliyi ilə sayılıb-seçilənlərdən olan nüfuzlu Şəmsi Əsədullayev “maliyyə fırıldağı”nın qurbanına çevrilir. Belə ki, onun tərəfindən sifarişçiyə göndərilən böyük miq- darda kerosin vaxtında ünvanına çatdırılmadığından geri qayta- rılır. Nəticədə bütün müəssisələri iflasa uğrayır. Şəmsi Əsədul- layevin bütün əmlakı girov qoyulur. Banklar ona mənsub vek- sellərin qəbulundan imtina edir. Ticarətin öz qanunları var. Şəmsi Əsədullayevin ümidi hər yerdən üzülür. Məhz belə çətin bir anda Ağa Musa Nağıyevin atdığı addım hamının hey- rətinə səbəb olur. Ona yardım əlini uzadır. Borclarını ödəyir. Ağa Musa Nağıyev inanırdı ki, yüksək ağıl sahibi olan Şəm- si Əsədullayev qısa müddət zamanında ayağa qalxacaq. Həqiqə- tən tez bir zamanda belə də olur. Tarixdən bəllidir ki, bu iki milyonçunun dostluğunun qo- humluq telləri ilə övladları daha da bərkitmişdi. P.S. Şəmsi Əsədullayevin oğlu Mirzə, Ağa Musa Nağıyevin qızı Ümmül Banu ilə ailə hayatı qurmuşdu. Qızı Xədicə xanım isə Ağa Musanın qardaşı Yusifin həyat yoldaşı olub. Yusif həyatını erkən dəyişdiyindən, Xədicəni Ağa Musanın qardaşı Ağa Əlinin oğlu Ağa Tağıya ərə veriblər. Xədicə xanımın birinci nikahdan iki övladı – Sadıx və Ruqiyə; ikinci nikahdan isə bir övladı – Murad olub. Muradın və həyat yoldaşı Dursun xanımın yadigarı Ofelya xanım hal-hazırda Akademiyanın Ədəbiyyat İnstitutunun elmi işçisidir. Yüklə 257,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|