Ağa Musa Nağıyev haqqında əlavə məlumatlar
Yüklə 257,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
90 GЮRDЦYЦ XEYİRXAH İШLЯRİN KİЧİK SİYAHISI Ağa Musa Nağıyev: - 4 hamam sahibi olub; - 35 yoxsul ailə başçının vəsiyyətinə əməl edib, onların dəfnini Kərbəlada keçirib; - Fəhlələrinə öz hesabına toy edib, istehsalatda fərqlənən işçi- lərinin təhsil haqqını ödəyib; - “Kaspi” qəzetinin nəşrinə xeyli vəsait xərcləyib; - M.A.Əliyev küçəsi 246-da məscid tikdirib; - Kislovodskidə “Xram vozduxa” ona məxsus olub; - 1879-1880-cı illərdə Qara şəhərdə “Kerosin istehsalı zavodu”- nu tikdirib; - 1879-cu ildə əmlakının dəyəri 30.000 manat təşkil edib; - 1887-ci ildə kapitalın və istehsalın görkəmli konsentrasiyası və sahibkarlığın aksioner firmasının ən çox yayıldığı bir şəraitdə adını daşıdığı “Neft Firması” yaradıb və bu firma milli sahib- karlıq müəssisələri arasında birinci olub; - 1887-ci ildə Sabunçu, Ramana və Balaxanıda iri neft mədən- lərindəki çənlərin sayı 65, buxar qazanları 91, buxar maşınları 35-ə çatmışdı. 512 fəhlə işləyən “Neft istehsalı” zavodu 8.060.027 pud neft istehsal edib. Ramanadakı buruqlarında 26 fəhlə, 6 qulluqçu çalışıb; - 1890-cı ildə Ramanadakı neftlə zəngin olan 6 desyatin yeri, daha sonra qonşu sahəni alaraq, şəxsi istehsalını açıb; 91 - 1890-cı ildə neftin ticarət dövriyyəsi 700.000 manat təşkil edib; - 1890-cı ildə əmlakının dövriyyəsi 1,3 mln. manat təşkil edib; - 1891-1892-ci illərdə Qara şəhərdəki zavodunda 31 buxar ma- şını, 12 dəmir yol rezervuarı olub. Zavodun istehsal etdiyi ağ neftin (kerosin) miqdarı 2,3 mln. pud təşkil edib. Müxtəlif isti- qamətlərə 15 mln. pud mazut və yüksək keyfiyyətli neft məh- sullarını ixrac edib; - XIX əsrin axırlarında Balaxanı, Sabunçu, Əmircan və Ra- manada yeni neft sahələrini icarəyə götürüb; - 1900-cü ildə neftin istehsalı 7,5 mln. puda çatmışdı; - 1900-cü ildə Ramana sahəsindəki buruqları 1,1 mln. pud., Sabunçuda 2 mln. pud neft fontan vurub; - 1901-ci ildə əldə edilən neftin miqdarı Bakının neft paytaxtına çevrilməsində böyük rol oynayıb; - 1901-ci ildə Bakıya Şollar suyunun çəkilişində vəsaitin 75%- ni ödəyib; - 1901-ci ildə Sabunçu sahəsindəki buruqlarından 10 mln. puddan artıq fontan vuran neft, bütövlükdə istehsalın 70%-ni təşkil edib; - 1901-ci ildə mədənlərində əldə edilən ağ neftin miqdarı 15 mln. pud təşkil edib; - 1893-cü ildə I Gildiya tacir tituluna layiq görülüb; - 1893-cü ildə Sorlivo şəhərində iki göyərtəli “Qara şəhər ” adı ilə sifariş etdiyi barkas, başqa sahibkarların barkaslarından həcmcə fərqlənərək, 38,7 mln. kuba bərabər olub; - Sabunçu, Suraxanı və Ramanadakı neft mədənlərində 65 buruğu, “Neftayırma” zavodu və “Mexaniki emalatxana”sı olub; 92 - Onun təşəbbüsü ilə keçirilən “Dilin bəlası” və “Qırt-qırt” tamaşalarının ilk nümayişindən sonra Nəriman Nərimanova ba- ğışladığı almaz qaşlı üzüyün və Ağası Zeynalova bağışladığı qızıl qol saatının bütövlükdə dəyəri 200 rubl olub (Kor.1896. nömrə 49); - 1893-cü ildə “Neftçıxarma” firmasının gəliri nəzərdə tutul- duğundan 10 mln. manatdan çox olub; - 1893-1900-cü illərdə neftçıxarma sahələrini artırmaq məq- sədilə neftlə zəngin torpaqlar alıb; - 1891-ci ildə satış üçün bütün istiqamətlərdə 2.109.619 pud ağ neft, 536 pud sürtkü yağı, 3.719.837 pud mazut (neft qalığı) göndərmiş; bu kerosinin xaricə eksportu və satışı haqda bir sıra razılaşmaların imzalanmasına böyük köməklik göstərmişdir; - 1891-ci ildə “Qara şəhərə” Şollar suyu çəkdirib; - 1890-1895-ci illərdə Ağa Musa Nağıyev Azərbaycanda, Ru- siyada və xaricdə iri neft sahibkarı kimi başqalarından fərqlənib; - 1891-ci ildə Ramanada bir buruqdan 31000 pud neft əldə edib; - 1891-ci ildə neft sənayeçiləri Qurultay Şurasının Bakı “Ağ Neft Zavodları” Cəmiyyətinin və Sərəncam Komitəsinin üzvü olub; - 1892-1897-ci illərdə onun qazma buruqlarının sayı 8-ə çatıb; - 1898-ci ildə 5 şəxsi rezervuarı olub; - 1898-ci ildə daşınan və daşınmaz əmlakının dəyəri 334.560 rubl təşkil edib (Muradəliyev səh.142); - 1898-ci ildə Bakı Politexnikumunun tikintisinə 100.000 rubl ianə verib (Kor 1898 nömrə 87); - 1898-ci ildə dəmir yolu ilə Batuma 2.405.118, Rusiya və Qafqaza 273.604; digər şəhərlərə 509, ümumi - 2.554.937, Xəzər dəniz yolu ilə Həştərxana 1.258.55; Petrovski Xəzər dəniz 93 Kirxasına 52.503, İrana 24.738; cəmi 4.785.598 ton neft göndərib; - XIX əsrin axırlarında, XX əsrin əvvəllərində “Neftçıxarma” firmasında istehsal olunan neftin miqdarı çox yüksək olub. Burada 20 neft buruğu, 14 neft saxlayan anbarları olub; - 1902-ci ildə Bakıda neft istehlakçılarının iştirakı ilə keçirilən Tacirlərin müşavirəsində “Əl üsulunun domna ilə əvəz edilməsi” ideyasını irəli sürüb (Rüstəmbəyov “Neft işi”1902 N1); - Zavod yə Ticarət müəssisələrinin illik ticarət dövriyyəsi 1mln., təmiz gəlir isə 200.000 rubl təşkil edib; - 1904-1913-cü illərdə Azərbaycanda ən iri neft sahibkarları sırasına qatılır; - 1904-cü ildə əldə etdiyi Qara Qızılın istehsalı 12,3 mln.puda çatıb; - 1905-ci ildə Tiflisdə yaradılacaq Mədrəsənin tikintisinə külli miqdarda ianə verib (Kor.1905 N29); - 1905-ci ildə buruqların sayı 83-ə, buxar qazanlarının 31-ə, buxar maşınlarının sayı 35-ə çatıb. 6 qaz motoru olub; - 1906-cı ildə Balıq sənayesinin inkişafında rolu böyük olub. Balıq vətəgələri üzrə hərracda külli miqdarda kapital sərmayə qoymaqla ən iri vətəgələri ələ keçirib. ”Kür - Balıq” sənayesində çoxluq təşkil edən balıq vətəgələri ona məxsus olub; - 1906-cı ildə 600 fəhlə çalışdığı zavodunda 3mln.741.000 pud təmizlənmiş kerosin, 7 mln. 494.000 pud neft qalığı istehsal edilib; - 1906-cı ildə “Aksioner Cəmiyyəti”nin müəssisələrində 242 işçi qüvvəsi olub. 1915-ci ildə bu rəqəm 713-ə çatıb. 672 fəhlə- nin və 41 qulluqçunun orta əmək haqqı 173.000 manat təşkil edib. Müvəqqəti işə götürülənlərlə birlikdə isə ümumi əmək haqqı 280.000 manatdan yüksək olub; Yüklə 257,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|