Akademikin Son eseri
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
Çaylarını içdilər. Ziyad bəy: – Siz arxayın olun, inşallah, heç kimə ziyan dəyməz! – deyib qalxanda Abram qolundan tutub onu sobaya yaxın qoyulmuş jurnal stoluna doğru çəkdi. – Ziyad, yadına sal, gör heç burdan nərd oynamamış getdiyin vaxt olub? Ziyad bəy gülümsədi: – Yox! – Onda gəl otur. Üz-üzə oturdular. Zər atır və uzun illərin vərdişi ilə daşları xanalarla qovalayırdılar. Kim udar, kim uduzar; hələ bəlli deyildi. “Bəs bizim zərimizi atan kimdir, ilahi!” Bu fikir akademikin əlini havada dondurdu. Zərləri taxtaya qoyub: – Bu oyunu ikimiz də uduzmuşuq, Abram! – dedi və qalxdı. Qucaqlaşdılar. Bir- birinin üzünə baxmadan ayrıldılar. *** Sovet ordusunun qurudan, havadan, sudan, ən çağdaş silahlardan istifadəylə, dinc əhalini qıra-qıra Bakıya girişinin 1945-də Berlinə girməsi arasında heç bir fərq yox idi. Amma yox, Berlinə Sovet ordusu, içindəki qəzəbi boğaraq, xilaskar sifətiylə girmişdi. Bakıya girənlərsə nifrət və intiqam hissini gizlətmir və bunu qışqıra-qışqıra deməkdən ləzzət alırdılar. Nə baş vermişdi? Türklər neyləmişdi? “Mənim ordum öz şəhərinə hücum etməli deyil!” – söyləmək yasaqmı sayılır? Yox, biz Berlində bu qələti eləməmişdik. Əksinə, aclıqdan bizə müraciət edən, bizə sığınan alman uşaqlarını doyuzdurmuş, diri-diri metroya doldurulub məhvə məhkum olunmuş insanları xilas etmişdik. Ancaq Bakıda böyüyə-kiçiyə baxmadılar... Ömrü boyu özünü Sovet ordusunun əsgəri saymış alimin deməyə sözü qalmamışdı. Əsgərlik bitmişdi. İndi yalnız şübhələr qalırdı... İllərlə içində gəzdirdiyi və inanmaq istəmədiyi şübhələr... Qara siyahı! Nə qara siyahı? Budur sənə al qanına boyanmış şəhərin küçələri boyu sıralanmış şəhid cənazələri... Say. Öyrən, gör Azərbaycanın başqa şəhərlərində bu gün nə qədər şəhid var, nə qədər itkin, nə qədər yaralı var! Və yalnız azərbaycanlı olduqlarına görə güllələnən uşaqlar, qocalar... evinin balkonunda paltar asan gəlinlər, körpələrinə süd almağa çıxmış valideynlər... “Ordunun bu dinc şəhərdə nə işi var?” deyirdi yollara çıxan əhali. Sumqayıt yoluyla evinə dönən, hamısını yaxşı tanıdığı dörd alim... Biri də sağ qurtara bilməyib. Tank düz yolla gedən avtomobili altına alıb fətirə döndərib. Yenə iyirminci illərdə olduğu kimi adamları gəmiyə doldurub dənizə tökürlər. İz itirmək üçün. Başqa nə axtarırsan, dostum? Nə gizli siyahı, qardaş? Budur açıq siyahı, orda ayrı-ayrı ad axtarma! Onları ad az maraqlandırır. Ölüm hökmü verilənlərin bir adı var: Türk, azəri, müsəlman!.. *** Həmin gün anladı ki, sevdiyi və uğrunda vuruşduğu dövlətin sonu çatıb! Bir daha nə Moskvaya, nə Peterburqa, nə də İrəvana əvvəlki kimi gedəcək. Normal insanlıq körpüləri yandırılmışdı, yeni diplomatik körpülər qurulsa da, əvvəlkiləri əvəz edə bilməz. Dünyanın altıda birini əhatə edən nəhəng bir dövlət qabığına sığmaq istəməyən cırtdan Ermənistana qurban verilmişdi. Haqq sözün, əsl tarixlərin, həqiqəti anlatmaq cəhdlərinin xeyri olmamışdı. İllər uzunu atom sınaqlarının, Aral gölünün qurudulmasının, ekoloji fəlakətə çevrilən meşə yanğınlarının, kimya şəhərlərindən axıdılan zəhərin qarşısını almaq uğrunda SSRİ-nin tanınmış ziyalılarıyla birgə apardığı mübarizələrin heç bir nəticə vermədiyi kimi... Vəzirov getdi, yerinə Mütəllibov gəldi... Oyundur. Xalqın əl-ayağını bağladılar və Dağlıq Qarabağı Azərbaycandan qoparmaq xəyanəti başlandı. Sovet ordusu Bakıya buna görə yeridilmiş, sakitcə öz işində-gücündə olan əhalinin qanı buna görə axıdılmışdır... Akademikin gözündə həyat mənasını itirmişdi, lakin ən böyük sarsıntının irəlidə olduğunu bilmirdi... ATA VƏ OĞUL Xalqın qəzəbi qarşısında geri çəkilərək, Birinci katibi gizli yolla Bakıdan çıxartmışdılar. Daha doğrusu, hərbi helikopterə – dikuçana minib qaçmışdı şəhərdən. Budur, xalqa verilən yalan vədlərin sonu: “Arxayın olun, yoldaş Qorbaçovla danışmışam, o bizim tərəfimizdədir. Hər şey onun nəzarətindədir. Tezliklə Qarabağ məsələsi həll olunacaq...” Bambılı ki, bambılı! Adamı neçə il və neçə dəfə aldadarlar? Necə rəhbərsən ki, ordunun şəhərə yeridiləcəyindən xəbərin olmayıb? Hamınız yalan deyirsiniz! Birinci katib də, Nazirlər Kabinetinin və Ali Sovetin sədrləri də bilirmiş ordunun Bakıya girəcəyini! Çünki sizin razılığınız olmasa, yaxud siz dirənib “yox!” desəydiniz, bu boyda hərbi güc Bakıya göndərilməzdi. Siz istəməsəydiniz, Moskvanın bütün güc nazirləri Bakıya toplaşmazdı. Gündə televizorda bir-birini əvəz edə-edə, “ordu şəhərə girməyəcək!” sözünü təkrarladıqlarında siz onların ayın neçəsində, saat neçədə şəhərə girəcəyini dəqiq bilirdiniz. Tələsirdiniz əsgərin gəlişinə. Çünki bu yolla meydanların səsini batırmaq, rəqib gördüyünüz, qabağında əsdiyiniz Xalq Hərəkatını beşiyində boğmaq, hakimiyyətinizin ömrünü uzatmaq istəyirdiniz. Ola bilsin ordudan bu boyda amansızlıq və bu qədər insanın şəhid olacağını gözləmirdiniz, yəqin xalqın ürəyindəki qəzəbi, yəni sizə olan qəzəbi hiss eləmirdiniz. Gördünüz, xalq tankların tırtılları altından çıxan kimi sizin oturduğunuz binaların qarşısına toplaşdı: “İstefa!” dedi! Siz bunu “Mustafa” kimi anladınız. Bəlkə də doğru olan elə budur. Sözün mustafası: rədd olub gedin! Televiziya proqramlarında Moskvadan gələn böyüklərlə eyni yalanı üyüdürsünüz. Bu boyda millətdən həqiqəti gizlətmək nə boyda şərəfsizlikdir, bilirsiniz? Bunu qəbul elədiniz siz razumovskilər, daşdəmirovlar, siz rəsmi Bakı, rəsmi Moskva. SSRİ-nin bütün güc qurumlarından zərli-zibalı böyüklərin hiyləgər bir ovqatla Bakıya yığışması, xəstəxanaların boşaldılması, şəhər ətrafındakı hərbi bazaların canlanması, televiziya oyunları, Azərbaycan üçün Çexoslovakiya, Macarıstan, Qazaxıstan basqınlarından daha ağır bir faciə hazırlandığının işarəsi idi. Ölkənin bütün hava, dəniz, quru qüvvələri Bakını qamarlamışdı. Ziyad bəy tələbə yoldaşı və evdə yemək masasında zarafatyana özünü “SSRİ-nin Qorbaçovdan sonrakı böyüyü» kimi təqdim etmiş Primakovdan tutmuş müdafiə naziri Yazova qədər görüşdüyü bütün adamlara bu əməliyyatın Bakıya qarşı bağışlanmaz bir günah olduğunu desə də xalq meydanlardan gecə-gündüz bağıraraq, ordunun durdurulmasını tələb etsə də, xeyri olmamışdı. Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|