Almaz Əliyeva Məcid qızı nato da həRBİ-Sİyasi İslahatlar və
Yüklə 1,82 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 11-ci fəsil Azərbaycan-NATO: üzvlük yoxsa tərəfdaşlıq
11-ci fəsil Azərbaycan-NATO: üzvlük yoxsa tərəfdaşlıq? Belə ki, artıq NATO-ya üzv olmaq üçün əməli fəaliyyətə keçməyin vaxtı çatıb. NATO dövlətlərinin də regionda ciddi maraqlan var. Bu alyansın apancı dövləti olan ABŞ da Azərbaycanın həm geopolitik, həm də iqtisadi mövqeyinə görə
Avroatlantik məkana
inteqrasiyasının tərəfdandır. NATO-nun müxtəlif rəsmi nümayəndələri isə dəfələrlə səsləndiriblər ki, Azərbaycan açıq qapı siyasətindən istifadə edə və Alyansa üzvlüklə bağlı rəsmi müraciət ünvanlaya bilər. Azərbaycan isə indiyə kimi bu çağırışlara cavab verməyib. Bunun səbəblərindən biri Rusiya
ilə münasibətlərin kəskinləşməsi və Qarabağ probleminin həlli ilə bağlı ölkəmiz üçün ciddi problemin yaranması ehtimalıdır. Ermənistanda isə başa düşmək istəmirlər ki, bu ölkənin bütövlükdə taleyi Qarabağın işğalçı dövlətə
birləşdirilməsindən asılı deyil. Dövlətlərin milli maraqlan daha geniş sahəni əhatə edir. Bu gün Cənubi Osetiya və Abxaziyanın Gürcüstandan aynlması təhlükəsi yaranıb. Buna baxmayaraq, Gürcüstan hökuməti birmənalı olaraq NATO-ya inteqrasiya siyasəti həyata keçirir. Azərbaycanın bu inteqrasiyadan imtina etməsi, yaxud Rusiya ilə münasibətlərin indiki qədər istiləşməsi heç nəyi dəyişmir. Rusiyanın Qarabağla bağlı siyasəti bundan ibarətdir ki, mümkün qədər münaqişənin həlli ləngidilsin. Ona görə də artıq Azərbaycanın seçim etmək vaxtı çatıb. Azərbaycanın NATO-ya üzvlüklə bağlı rəsmi
müraciətinin olacağı halda regionun siyasi durumunda 156
ciddi dəyişikliklərin baş verməsi labüddür. Hər şeydən əvvəl unutmamalıyıq ki, Rusiya Dağlıq Qarabağ və digər məsələlərdə indiyə kimi nə edibsə, gələcəkdə də onu həyata keçirəcək. Yəni bu ölkənin verdiyi vədlərə inanmaq və bu vədlərin arxasınca getmək illüziyadır. Ona görə də Azərbaycanın ardıcıl qərbyönümlü siyasi xətt tutması və NATO-ya daha dərin inteqrasiya istiqamətində səylər göstərməsi daha məqsədəuyğundur. Bu bölgədə Rusiyanın təsirinin zəiflədilməsi üçün atılan addımlara qoşulmaq Azərbaycanın strateji maraqlanna tamamilə uyğundur. Artıq Qərb, Avropa Birliyi Rusiyanın bölgəyə zərərli təsirlərini zəiflətmək üçün konkret addımlar atmağa başlamışdır. Azərbaycanın da bu reallıqlar kontekstində özünün siyasi xəttinə bu və ya digər düzəlişlər etməsi istisna deyildir. Alyansda belə hesab edirlər ki, Azərbaycan enerji təhlükəsizliyi baxımından vacib bir ölkədir və NATO-nun çox dəyərli tərəfdaşıdır. NATO-nun Cənubi Qafqaza dair siyasəti yeni Baş katib Anders Foq Rasmussenin gəlişi ilə əsaslı şəkildə dəyişilməyəcək. Bunu NATO-nun rəsmi nümayəndəsi Ceyms
Appaturay bildirib: “Cənab Rasmussen hər hansı ciddi bir dəyişiklik haqqında bəyanat verməyib. Düşünürəm ki, hər hansı mühüm dəyişikliklər gözlənilmir. Onun sözlərinə görə, yeni Baş katib Cənubi Qafqaz ölkələri də daxil olmaqla öz tərəfdaşlarına dair NATO-nun başlıca prinsiplərinə sədaqətli olduğunu bildirib. Appaturay qeyd edib ki, Rasmussen Cənubi Qafqazda əməkdaşlığa, istiqlaliyyət və suveren
dövlətlərin müstəqilliyinə sədaqətini nümayiş etdirib. NATO-nun Cənubi Qafqaz dövlətləri - Azərbaycan, Gürcüstan və 157
Ermənistanla əməkdaşlığı əsasən «Sülh
Naminə Tərəfdaşlıq», «Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı», həmçinin «Planlaşdırma və Analiz Prosesi Proqramı» çərçivəsində həyata keçirilir. Bu sənədlərdə tərəfdaş Ölkələrin Şimali
Atlantika Alyansı
ilə müdafiə, təhlükəsizlik və hərbi siyasət sahələrində islahatlara dair məsləhətləşmələrin keçirilməsi üzrə məqsədləri və niyyətləri müəyyən edilib. Cənubi Qafqaz ölkələrinin NATO ilə əməkdaşlığı Avropaya inteqrasiya, həmçinin, regionda təhlükəsizlik və stabilliyin təmin olunması yolunda addım kimi qiymətləndirilir. Beləliklə, bu açıqlama NATO-nun yeni dönəmdə hansı addımlar atacağma dair sualın Cənubi Qafqazla bağlı hissəsinə cavab kimi də dəyərləndirilə bilər. Deməli, bir sıra sahələrdə yeniliklərə imza atmaq niyyətində olan NATO Cənubi Qafqaz siyasətini dəyişməyəcək. Əksər ekspertlərin də qeyd etdikləri kimi, əslində bu açıqlama Azərbaycanın xarici siyasətinin düzgün və düşünülmüş əsaslar üzərində qurulduğunu bir daha təsdiqlədi. Daha doğrusu, bəlli oldu ki, bu gün «NATO-ya üzv olmaq istəyirik» şəklində bəyanat verməklə Alyansa üzv olmaq mümkün deyildir. Nümunə olaraq qonşu Gürcüstanın timsalında bunu açıq şəkildə görmək mümkündür. Təsadüfi deyil ki, Gürcüstan tərəfinin birmənalı olaraq NATO-ya üzvlüklə bağlı bəyanatı bu ölkəni Rusiyanın təzyiqləri ilə başbaşa qoydu. Sonda isə məlum oldu ki, NATO hələlik bu ölkəni öz sıralanna qəbul etməyə tələsmir. İşğalçı Ermənistana gəlincə, bu ölkənin, sadəcə, Rusiyanın forpostu olduğunu hər kəs yaxşı bilir. Məhz buna görə də hazırda Sərkisyan rejiminin nəzarəti altında 158 olan Ermənistanın NATO ilə əlaqələri o qədər də ürəkaçan səviyyədə deyil. Çünki işğalçı ölkə bütün sahələrdə olduğu kimi hərbi sahədə də tam şəkildə Rusiyaya meyillənib. Maraqlıdır ki, bütün bunlara baxmayaraq Azərbaycan dövlətinin Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli və ən optinal
variantda- dövlətlərin ərazi bütövlüyünün toxunulmamazlığı prinsipinə uyğun həlli istiqamətində göstərdiyi səylər beynəlxalq ictimayyət tərəfindən də təqdir olunur. Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən düşünülmüş praqmatik xarici siyasət kusu bu münaqişənin daha geniş beynəlxalq müstəvidə müzakirəsinə stimul verir və bununla bağlı müxtəlif beynəlxalq təşkilatlr səviyyəsində rəsmi Bakının maraqlarına uyğun qərarlar qəbul olunur və bu sənədlərdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunması konfliktin həllində əsas tələb kimi öz əksini tapır. Son olaraq, NATO-nun 2010-cu il noyabnn 19-20-də Lissabonda keçirilən Zirvə toplantısının Bəyannaməsində bu məqam növbəti dəfə öz hüquqi təsdiqini tapmışdir. Daha dəqiq desək, sammitin yekun Bəyannaməsinin 35- ci bəndində qeyd olunmuşdur ki, Cənubi Qafqazda və Moldava
Respublikasında uzadılmış regional münaqişələrin indiyədək davam etməsi alyans üçün narahatlıq doğuran məsələ
olaraq qalır:
«...Biz Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan və Moldavanm ərazi bütövlüyünə, müstəqilliyinə və suverenliyinə dəstəyimizə sadiq qalırıq, həmşinin bu regional münaqişələrin həmin prinsiplər nəzərə alınmaqla sülh yolu ilə həll edilməsi naminə səyləri dəstəkləməyə davam edəcəyik». 159
Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|