Anar İsayev Ramil Rəhimov

 
196 
 
Bilmək maraqlıdır 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Amerikada hindulara qarşı soyqırım. Qan üzərində qurulan 
demokratiya  
 
XV  əsrin  sonlarında  Xristofor  Kolubmb  ilk  olaraq  kəşf  etdiyi 
Amerikanı  Hindistan  zənn  etdiyindən  yerli  əhalini  də  hindli  hesab 
etmişdi.  Avropalı  kolonistlərin  Amerikanın  şimalını  tutmağa 
başladıqları dövrdə bu ərazilərdə çoxsaylı hindu tayfaları yaşayırdı. 
Astek,  mayya,  ink  kimi  sivilizasiyaların  varisləri  olan  bu  toplum 
Qərbin  mənəvi  və  fiziki  soyqırımına  məruz  qalmışdır.  İşğalçılar  ilk 
gündən  onlarla  müharibələrə  başlamışdılar.  Əlbəttə,  ox  və  nizəylə 
silahlanmış  hindular  işğalçılara  layiqli  müqavimət  göstərə 
bilmirdilər. ABŞ-da hindu soyqırımına dair faktlar məşhur  alim  M. 
Stinqlin «Tomoqavksız hindular» əsərində faktlara şərh edilmişdi. 
 Faktlardan  aydın  olur  ki,  işğalçılar  silah  gücünə  məhv  edə 
bilmədikləri  hindu  tayfalarını  hiylə  yolu  ilə  qırırdılar.  Bu  yolda  ən 
geniş  yayılmış  üsullardan  biri    hindulara  qara  çiçək  xəstəliyinə 
yoluxmuş və bundan ölmüş insanların yorğançalardan istifadə etmək 
idi.     İngilislər  həmin  yorğanları  hindu  məskənlərinin  yaxınlığına 
qoyurdular. Heç nədən şübhələnməyən hindular isə bu yorğanlardan 
istifadə edərək, kütləvi şəkildə qırılırdılar. 
Bartolome Də Las Casas (1474-1566), «Qırmızıdərili qırğını» adlı 
kitabında  şəxsən  şahid  olduğu  hindu  qırğınını  belə  izah  edir:”Sırf 
əyləncə  olsun  deyə,  qadın-kişi  demədən  qitənin  yerli  əhalisi  olan 
hinduların əllərini, burunlarını və qulaqlarını kəsib qopardıqlarını və 
bunun  hinduların  hər  rast  gəlindiyi  yerdə  təkrarlandığını  öz 
gözlərimlə gördüm. Gəlmələr süddən kəsilməmiş körpələri onları ən 
uzağa  atma  mövzusunda  bir-birləriylə  yarışarkən  bunu  bir  əyləncə 
üçün edirdilər‖. 
     ABŞ dövləti yarandıqdan sonar da soyqırım davam etdirildi. Bu 
məqsədlə  ABŞ  hərbi  nazirliyi  nəzdində  hinduların  işləri  üzrə  idarə 
yaradılmışdı. 1924-cü ilədək qüvvədə olan qanuna görə əcnəbi elan 
edilmiş  hindular  bu  ölkənin  vətəndaşları  sayılmırdılar  və  heç  bir 
hüquqa malik deyildilər. 
 
Amerikaya ilk qulların gətirilməsi 
 
…Gəlmələr hinduları məhv etdikdən sonar Amerikada işci qüvvəsinə 
ehtiyac  yarandı.    Odur  ki,  onlar  işci  qüvvəsini  Afrikadan  zorla 
tutaraq  Amerikaya  gətirilən  zənci-qullar  hesabına  ödəməyə 
çalışırdılar.  1619-cu  ildə  Amerikaya  Hollandiya  gəmisi  ilk 
qaradərili  afrikalıları  gətirdi.  Gəlmələr  qaradərililəri  satın  alıb  qul 
etdilər.  Artıq  XVIII  əsrdə  ABŞ-ın  şərq  ştatlarının  hər  səkkizinci 
sakini qul-zəncidən ibarət idi.  Qul alverçiləri zəncilərin o dövr üçün 
çox  yüksək    qiymətə,  hətda  2000  dollara  satırdılar.  Zəncilərin 
yüksək  qiymətə  satılmasını  Afrikadan  ABŞ-a gəlib  çatanadək  yolda 
onların  çoxunun  qırılmaları  ilə  əsaslandırırdılar.  Həqiqətən  də, 
tarixi  mənbələrin  məlumatlarına  görə,  hər  on  zəncidən  ABŞ 
sahillərinə  yalnız  bir  nəfər  sağ  gəlib  çıxırdı.  Bu  dövr  ərzində 
amerikaya 10 milyon qul gətirilmişdisə, onlardan 9 milyonu yoldaca 
ölmüşdü.  
XVI  əsrdə  başlayan  kölə  ticarəti    XIX  əsrin  əvvəllərinə  qədər 
davam  etdi.  «Tumberio»,  yəni  «ölü  daşıyan»  adı  verilən  bu 
gəmilərdə  aparılan  qeydlərə  əsasən  Afrikadan  kölə  vəziyətinə 
salınaraq  Amerikaya    gətirilən  qulların  sayı  10  milyondan  çox 
olmuşdur. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
197 
 
 
 
 
ABŞ. Konstitusiya müzakirələri və qəbul olunması prosesi 
 
 
ABŞ-ın «İstiqlaliyyət bəyannaməsi».  ABŞ konstitusiyasının birinci səhifəsi (orjinal nüxsə) 
 
 
İnqilabın  qələbə  ilə başa çatmasından sonra     «Konfederasiya maddələrinə» yenidən baxmaq və yeni qurulan 
dövləti daha da möhkəmlətmək  məqsədi ilə  1787-ci ildə Corc Vaşinqtonun sədrliyi ilə 13  ştatın nümayəndələrinin 
iştirakı  ilə  Filadelfiyada  konstitusiya  konventinin  yığıncağı  çağırıldı.  Bu  konvent  plantasiya  sahiblərinin  və 
burjuaziyanın iştirakı ilə may-sentyabr ayları ərzində  xalqdan gizli keçirildi. Konvent bu gün də qüvvədə olan ABŞ-
ın  konstitusiyasını  işləyib  hazırladı.  ABŞ  Konstitusiyasının  işlənib  hazırlanması  zamanı  gedən  mübahisəli 
məsələlərdən  ən  başlıcası  -  bir  çoxlarının    ABŞ-da  monarxiyanın  bərpa  olunması,    senatın  ömürlük  seçilmiş 
nümayəndələrdən ibarət olması fikirləri idi. Monarxiya tərəfdarları  fikirlərini belə əsaslandırırdılar ki, “ABŞ kiçik 
Roma  deyil,  əgər  burada  demokratiya  yaradılarsa  özbaşınalıq  olacaqdır”.    Lakin  Corc  Vaşinqton  konstitusiya  
müzakirələri zamanı öz nüfuzundan istifadə edərək debatların gedişində hər ştatın nümayəndələri ilə apardığı fərdi 
söhbətləri  ilə  mövcud  narazılıqları  aradan  qaldırdı  və  ştatların  kompromisə  getməsinə  nail  oldu.   Xeyli 
mübahisələrdən sonra böyük güzəştlər hesabına nəhayyət ki  ABŞ-da Respublika quruluşu saxlanıldı,  iki palatdan 
ibarət  Konqres  və  böyük  səlahiyyətlərə  malik  olan  prezident  hakimiyyəti  qəbul  edildi.  Beləliklə,  1787-ci  ildə 
«İstiqlaliyyət bəyannaməsi» əsasında dünyada ABŞ-da ilk konstitusiya qəbul edildi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---