Apa-nın İranın ali dini liderinin rəsmi veb səhifəsinə istinadən verdiyi məlumata görə, İran

61

329

May 2014

və  7  arxeoloji,  292  ölkə,  330  yerli  əhəmiyyətli 

memarlıq, arxeoloji, bağ, park, monumental və xatirə 

abidələri,  15  dekorativ  sənət  nümunəsi  qalmışdır. 

Həmçinin  bu  ərazilərdə  40  mindən  artıq  əşyanın 

toplandığı  22  muzey,  yüzlərlə  mədəni-maarif 

müəssisələri də düşmən tapdağı altındadır.

Azərbaycan  Respublikası  Nazirlər  kabinetinin 

2011-ci  il  2  avqust  tarixli  Qərarı  ilə  təsdiq  edilmiş 

dövlət tərəfindən mühafizə olunan daşınmaz tarix və 

mədəniyyət  abidələrinin  siyahısında  Qobustan 

qoruğunda  1067  sayda  dünya  əhəmiyyətli, 

“İçərişəhər” Tarix-Memarlıq Qoruğunda 3 dünya, 93 

ölkə,  2568  yerli  əhəmiyyətli,  “Qala”  Tarix-

Etnoqrafiya Qoruğunda 7 ölkə, 234 yerli, “Nardaran” 

görüləcək  işlərin  istiqamətini  dəqiq  müəyyən  edən 

Tarix-Mədəniyyət Qoruğunda 1 dünya, 5 ölkə, 7 yerli, 

qiymətli  bir  sənəddir.  Bu  sənədə  daşınmaz  tarix-

“Atəşgah”  Tarix-Memarlıq  Qoruğunda  1  dünya 

mədəniyyət  abidələrinin  yeni  siyahısının  tərtibi, 

əhəmiyyətli  tarixi  abidə  qeydə  alınmışdır.  Son  illər 

bərpa-konservasiya işlərinə dair normativ sənədlərin 

ərazidə  1700-dək  yeni  abidə  aşkar  olunmuşdur. 

beynəlxalq  standartlara  uyğunlaşdırılması,  qoruq-

Tariximizin  təcəssümü  olan  bu  abidələr  turizm 

ların  maddi-texniki  bazasının  gücləndirilməsi, 

baxımından da böyük əhəmiyyət daşıyır.

yüksək  ixtisaslı  kadrların  hazırlanması,  beynəlxalq 

təşkilatlarla  əməkdaşlığın  inkişafı  kimi  vacib 

məsələlər daxil edilmişdir.

Tarixi  abidələrimizin  qorunması  və  gələcək 

nəsillərə çatdırılması sahəsində dövlətimizin başçısı 

İlham Əliyevin, Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər 

Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO və İSESCO-

nun  xoşməramlı  səfiri,  Milli  Məclisin  deputatı 

Mehriban  Əliyevanın  ölkə  daxilində  və  xaricində 

həyata keçirdikləri böyük işlər hər kəs üçün ən gözəl 

örnəkdir.

İçərişəhər memarlıq kompleksi, Qobustan Dövlət 

Tarixi-Bədii  Qoruğu  UNESCO-nun  Dünya  İrsi 

Siyahısına daxil edilmişdir. Qobustandakı muzey isə 

Azərbaycan rəhbərliyinin böyük diqqət və qayğısı 

ötən il Avropanın ən yaxşı muzeyləri sırasında olmuş-

sayəsində  ölkəmizdə  tarixi  abidələrin  tədqiqi, 

dur. Hazırda digər tarixi yerlər və abidələrimizin də bu 

mühafizəsi  və  bərpası,  mədəniyyət  nümunələrinin 

siyahıya  daxil  edilməsi  istiqamətində  böyük  işlər 

beynəlxalq aləmdə təbliği istiqamətində böyük işlər 

aparılır.

görülür.  Bütün  bunlar  isə  Azərbaycanın  qlobal 

Milli  mədəni  irsin  qorunmasını  təmin  etmək, 

dünyaya öz maddi və mənəvi mədəniyyəti ilə birgə 

“Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsep-

inteqrasiyasını təmin edir.

siyasını  həyata  keçirmək  məqsədilə  Azərbaycan 

 

Respublikası  Prezidentinin  2013-cü  il  27  dekabr 

Gözəl Ağayeva,

tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Daşınmaz tarix 

və mədəniyyət abidələrinin bərpası, qorunması, tarix 

AzərTAc–ın müxbiri

və  mədəniyyət  qoruqlarının  fəaliyyətinin 

təkmilləşdirilməsi  və  inkişafına  dair  2014-2020-ci 

illər  üzrə  Dövlət  Proqramı”  isə  bundan  sonra 

---

62

TƏBABƏT

TƏBABƏT

329 May  2014

Qalmaqallı,  başqalarının  dərdlərindən  bəhs  edən 

televiziya verilişləri daha da populyar olur. Başqalarının 

dərdlərini  şouya  çevirməyi  bacaran  şoumenlər,  layihə 

rəhbərləri  isə  daha  da  uğurlu  olurlar.  Bəzi  insanlar 

karyera qurmaq və pul qazanmaq üçün bu cür layihələrə 

əl atırlar. Həmin televiziya verilişlərini izləyən tamaşaçı 

isə özünü necə ağır bir xəstəliyə yoluxdurduğunun fər-

qinə belə varmır. Hər gün mavi ekrandan stress dozaları 

insanların beyinlərinə axıdılır. 

Milli.Az Rusiya mətbuatına istinadən xəbər verir ki, 

televiziya  verilişlərinin  insan  sağlamlığına  ziyan 

vurduğu haqqında çox söz-söhətlər gedir. Ancaq bu dəfə 

alimlərin dəqiq araşdırmaları maraqlı məqamlar ortaya 

qoyub.  Anladığınız  qədər,  bu  dəfə  söhbət  stressdən 

gedir. 

Nə  qədər  xoşbəxt  olsanız  da,  başqalarının 

faciəsindən qaça bilməyəcəksiniz.Televizoru qoşmaq, internetə girmək və sadəcə, küçəyə çıxmaq kifayətdir ki, 

sizə aid olmayan insanların fəlakətləri ilə rastlaşasınız. 

Çox adam düşünür ki, başqasının fəlakəti elə başqasının olaraq qalır. Ancaq alimlərin araşdırması tamam 

fərqli məqamları ortaya çıxarır. Sən demə, stress yoluxucu imiş. 

Almaniyanın  Maks  Plank  adına  İnsan  beyni  və  koqnitiv  proseslər  institutu  bu  sahədə  araşdırma  aparıb. 

İnstitun  əməkdaşı  Veronika  Enqert  və  həmkarlarının  araşdırması  belə  olub:  bir  nəfər  riyaziyyat  testlərindən 

dərhal sonra iş müsahibəsinə gedib. Həmin vaxt adamda stress yaranıb. Stressi hormonal dəyişikliklərlə ölçüblər. 

Eyni zamnada, başqa bir adam isə onu müşahidə edib. Heç bir prosesdə iştirak etməyən və yalnız müşahidə edən 

adamda da stress müşahidə olunub.  Şəxsi ünsiyyətdə olan adamlarda isə stressin keçmə göstəricisi 46 %-dir. 

Stressin  keçmə  effektivliyi  isə  müşahidədən  asılıdır.  Televiziya  proqramına  baxmaq  kifayətdir  ki,  həmin 

verilişdəki stress tamaşaçıya keçsin. 

Heç ağlınıza da gəlməzdi, ancaq bu xəstəlikdir

STRESS  DƏ  YOLUXUCUDUR

Trend-in  məlumatına  görə,  Ə.Əhmədov  deyib  ki, 

icbari  tibbi  sığortanın  tətbiqi  üçün  çox  iş  görmək 

lazımdır.  Bunun  üçün  hüquqi  sənədlər  hazırlanmalı, 

səhiyyə müəssisələrində yeni maliyyələşdirmə model-

ləri seçilməli, səhiyyə müəssisələri bu modelə uyğun-

laşdırılmalı,  eləcə  də  əhali,  həkimlər  buna  hazırlan-

malıdırlar.

Baş  nazirin  müavini  qeyd  edib  ki,  bu  işlər  hamısı 

ardıcıl şəkildə həyata keçiriləcək.

Ә.Әhmədov  xatırladıb  ki,  Azərbaycanda  "İcbari 

tibbi  sığorta  haqqında"  qanun  1999-cu  ildə  qəbul 

olunub.  Lakin  müəyyən  obyektiv  səbəblərlə  əlaqədar 

qanun  tətbiq  edilməyib:  "Artıq  bu  məsələ  üzərində  iş 

aparılır.  Ümid  edirəm  ki,  zamanı  çatanda  icbari  tibbi 

sığortanın  tətbiqi  mümkün  olacaq.  Bu,  asan  məsələ 

deyil.  Çünki  bu,  9,5  milyon  əhalinin  hər  birinin 

mənafeyinə toxunan, düşündürən bir məsələdir. Prinsip 

etibarilə Azərbaycanda  səhiyyənin  maliyyələşdirilməsinin  yeni  mexanizminin  yaradılmasından  söhbət  gedir. 

Buna görə də bu istiqamətdə ciddi şəkildə işlər və araşdırmalar aparılır".

Baş nazirin müavini Əli Əhmədov ölkədə icbari tibbi sığortanın tətbiqi üçün həyata keçirilməsi vacib 

olan tədbirləri açıqlayıb

AZƏRBAYCANDA  İCBARİ  TİBBİ  SIĞORTANIN  TƏTBİQİ  ÜÇÜN  NƏ  GƏRƏKDİR?

---