11
Günümüz belədi. Milləti əli yalın qoyublar ermənilərin qabağında aciz. Heç kimdə hövsələ
qalmayıb. Xoş gəlmisən. Eşidirəm.
Yurnalistin qıvrığı bir az açıldı:
- Sizdən müsahibə almaq istəyirəm.
- Dostum, o gün bir qəhbə gəlibmiş. Qırılan oğullar qalıb bir tərəfdə, düşüb bu şəhərin
küçələrinə, axtarıb harda bağlı qapı var, onu çəkib. Dünən baxırdım, deyirdi camaat qaçıb.
Saçından tutub başını soxasan təzəyin içinə ki, bəs bu ermənilərin qabağını kim kəsib?
Hökumət? Yoxsa sənin dədən? Kim qaçıb, ay qəhbə, hara qaçıb?! O tində gördüyün məktəbdəki
uşaqları Amerikadan gətiriblər?! Olmadı də dostum, qoyun öldüyümüz yerdə ölək. Erməni bir
tərəfdən, hökumət bir tərəfdən, siz də bir tərəfdən. Ə, ordan Qeyrət Dağarcığını çağırın.
Hökumət yoxdu. Var ey, özləri üçündü. Hökumət hökumət olsaydı çoxdan arvad-uşağı burdan
köçürərdi ki, rahat vuruşa bilək. Adam qeyrətə nə qədər boğular?! Gecə səngərdəsən, səhər gəlib
görürsən qrad gəlib düşüb ev-eşiyini dağıdıb, ailəni parça-parça eləyib. Sizi ana doğub, bizi
inək?! Sizinkilər uşaqdı, bizimkilər əcinnə?! Mən özüm ha məcbur eləyirəm ki, uşaqlar arvad-
uşağı şəhərdən çıxarsınlar, çıxartmırlar, utanırlar. Deyirlər ayıbdı. Qrad ayıba baxmır ey! Gecə
burdaydın?
- Burdaydım.
- Qradı gördün?
- Gördüm.
- Şalvarını batırmadın?
Gecə Dolu başlayanda ilk zərbədən ev necə silkələndisə, elə bildi zəlzələ oldu. Yatdığı
yerdən dik atıldı, tumanpaça özünü pəncərədən bayıra tulladı. Ev sahibi isə heç nə olmamış kimi
sakitcə onun özünü pəncərədən necə atmasına baxıb güldü. Əvvəlcə uşaqlarını zirzəmiyə endirdi,
sonra qayıdıb onun şalvarını götürdü, düşdü həyətə və atdı üstünə:
- Ala geyin, ə! Ayıbdı. Ermənilər qəfil gələrlər, biabır olarıq!
O da titrəyə-titrəyə soruşdu:
- Bu nədi?
- Kanfetdi, ermənilər atır.
Ev sahibinin özünü belə sakit aparması da onun titrəməsini kəsə bilmədi. Ev sahibi gördü
ki, yox, qonağı çox pis qorxub, havalanmaq dərəcəsindədi. Gedib bir çabba stəkan araq gətirdi:
- Ala iç! Ala, utanma. Biz də əvvəllər belə olurduq.
Arağı birbaşa çəkdi başına, soğanı da alma kimi gəmirdi. Arağın havası onu bir az
toxtatdı. Amma Dolu kəsəndən sonra yenidən qayıdıb evə girməyə qorxdu, oturdu həyətdəki
kötüklərin birinin üstündə:
- Bəlkə bir stəkan da...
Ev sahibi gedib bir stəkan da araq gətirdi və gülə-gülə dedi:
- Köpəyoğlunun arağı qradın dərmanıdı.
İkinci stəkandan sonra özünə gəlib soruşdu:
- Bəs bu uşaqlardan qorxmursan?
- Niyə qorxmuram? Adam deyiləm? Arvada deyirəm get kəndə, getmir, deyir səni qoyum
hara gedim. Uşaqlar da deyir anamız getmirsə, biz də getmirik. İndi görürsən bu camaat nə
çəkir?!
Gecəni yenidən xatırlayan Yurnalist dedi:
- Sözün düzü, bərk qorxdum.
Bu vaxt hərbi formanın içində itib-batan, əlində tutduğu tüfəngdən iki-üç qarış böyük
qarayanız bir uşaq yaxınlaşıb əsgər salamı verdi:
- Yoldaş Komandir! Sıravi əsgər Qeyrət Dağarcığı sizin əmrinizlə gəlib!
- Yaxın gəl! Bilirsən bunun neçə yaşı var? On beş. Səngərdən çıxara bilmirəm. On dəfə
qovmuşam, gedib görmüşəm səngərdədi. Day indi qovmuram. Gedə bilərsən.
- Oldu!- deyə Qeyrət Dağarcığı yenə əsgər salamı verib çevrilib getdi.
Lit.az
12
- Bundan yazın dana! Yoxsa, axtarıb beş-altı bağlı qapı tapıb çəkirsiniz, sonra da
qəhbəşivən salırsınız ki, camaat qaçıb. Nə demək istəyirsiniz? Ermənilərə nakolka verirsiniz ki,
şəhər boşdu, qorxmayın?!
- Mən o xanımın çəkdiyinə cavabdeh deyiləm.
Komandir soyumuş çayını götürüb atdı yerə, yeni bir çay süzdü, bir qurtum içdi, sonra
sözünə davam elədi:
- Get də! Get o həkimi tap, o binamusdan yaz. Yaz ki, biri canını ver, biri də canını verən
oğulun anasından pul istəyir. Yox, bunları yazmassan. Bilirsən gedib nə yazacaqsan?! Oğullar
qalacaq qıraqda, bayaq gördüklərini yazacaqsan. Yazacaqsan ki, cəbhəçilər quldurluq edir,
vəzifəliləri soyur, bir-birini qırır, çünki sənin hökumətin bunu istəyir.
Yurnalist başını buladı:
- Komandir, mən hökumət jurnalisti deyiləm. Hökumət jurnalisti olsaydım, hökumətin
yanına gedərdim, bura gəlməzdim.
- Götür çayını iç. İncimə, həqiqət budu. Oturmusunuz Bakıda, burdan xəbəriniz yoxdu.
İnsanlar dəli kimidilər, hər sözdən havalanırlar. Qəzetdəki adi bir yalan adama erməni
gülləsindən pis dəyir. Dünən o verilişdən sonra bütün şəhər bir-birinə dəymişdi. Mən olmasam
uşaqlar gedib onu studiyanın qabağında sürüyəcəkdilər. Qaldı müsahibəyə... Bilirsən dostum,
müharibədə üç cürə adam var. Döyüşənlər, tank belində şəkil çəkdirənlər, bir də müsahibə
verənlər. Bu boyda rayonda iki tank var, birini camaat pul yığıb alıb, Qarağacıda
qəbristanlığında ermənilərin qabağın kəsib. O birini də Mütəllibov göndərib özününkülərə, guya
biz nemesik. Ağ Evin qabağındadı, ordakıları qoruyur. Şəkil çəkdirənlər üçündü, istəyirsən get
birini də sən çəkdir. Bizim batalyondakılar döyüşənlərdi, şəkil yerini də göstərdim. Müsahibə
verənlər də Ağ Evdədilər, bilyard oynayırlar. Gecə düşən kimi də qaçırlar Bərdəyə, hələ biri qrad
səsi eşitməyib. Elələri var heç Bərdədən bu tərəfə keçmir, sürücüləri gəlib ezamiyyət vərəqlərini
möhürləyib gedir.
- Bunlardan xəbərim var.
- Xəbərin var, get yaz də, niyə yazmırsan? Dostum, Nitşe deyir ki...
Nitsşenin adını eşidən Yurnalist - heç özü Nitsşeni oxumamışdı, sadəcə adını eşitmişdi və
bir də onu bilirdi ki, Hitlerin ən çox sevdiyi filosof olub - təəccübünü gizlədə bilmədi:
- Siz Nitşeni oxumusuz? Axı mənə dedilər sizin ali təhsiliniz yoxdu.
- Ali məktəblərdə Nitşe keçirlər ki?! Bir də sənə kim deyib ki, mənim ali təhsilim yoxdu?
Var. Özü də bilirsən müəllimim kim olub?! Bəy!
- Universitetdə oxumusuz?
- Hə! Altıncı kalonda, düz il yarım Bəy mənə dərs deyib. Sonra biri Bəyin xətrinə
dəydiyinə görə başını soxdum tualetə, qovdular, getdim diplomu Kalımada aldım. Nə deyirdim,
hə. Qulaq as, Nitşe deyir ki, öləcəm, məni bu torpağa basdıracaqsız, sonra bu torpağı mənə görə
daha çox sevəcəksiz. İndi biz nə qədər ölürük, sizlərə bu torpağı sevdirə bilmirik ki, bilmirik!
Gərək bu millətin yarısı qırıla ki, bu torpağı sevəsiniz. Hələ onu da Allah bilir sevəcəksiz, ya
yox! Nə isə... Bağışla, dostum, həm başım ağrıyır, həm də işim çoxdu.
Komandir soyuduğundan bir az da tündləşmiş qapqara çayı bu dəfə yerə atmadı, götürüb
su kimi çəkdi başına və qalxdı ayağa.
- İndi mənə müsahibə verməyəcəksiz?
- Niyə verməyəcəm, verəcəm, dostum.
- Bəs nə vaxt?
- İnşallah. Xankəndində!- dedi Komandir və üzünü tutdu çayçıya;- O Şairi tapın, səhər
buralarda sülənirdi. Qonağı təhvil verin ona.
Kənarda dayanmış Şair bir az irəli çıxdı:
- Burdayam, Komandir.
- Ayıqsan?
- Komandir, bir baş ki sərxoş deyil, kəs tulla dibindən. Zarafat eləyirəm, sənin qanununu
pozub bura sərxoş gəlmək olar?