_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
13
– Niyə? – deyə soruşdum.
– Çünki o, Türkiyəni atıb getmişdi.
– Axı o, məcbur olmuşdu, – dedim.
Bu son cümləmin qarşısında şofer yenə susdu, sonra əlavə etdi:
- Bir şair kimi də xoşuma gəlmir. Ancaq kommunist şeirləri yazıb.
Mən ona Nazim Hikmətin “Məmləkətim” şeirini birnəfəsə əzbər
dedim, Nazim Hikmətin taleyindən danışdım. Bir az dəyişdi elə bil şofer.
Amma əvvəlki fikrindən dönməmişdi. Söhbəti dəyişmək üçün bir az da
Türkiyəni iflasa uğradan dövlət məmurlarını söydü.
Səhərisi gün bir dükanda qəribə görüşümüz oldu. Cavan bir oğlan
Nazim Hikmətin yubileyi münasibəti ilə İstanbula gəldiyimizi bilib çox
sevindi. Ayrılarkən məndən xahiş etdi ki, Nazim Hikmətə aid yazdığım
kitablardan ona göndərim. (Bakıya qayıtdıqdan sonra türk səfirliyinin bir
işçisi ilə ona “100 yaşlı Nazim Hikmət” kitabımı göndərdim.)
Aprel ayının 5-də otelin birinci mərtəbəsində həmyerlim, görkəmli
rejissor, uzun illər Türkiyədə dərs deyən və bizi Nazim Hikmət yubileyinə
dəvət edən Tofiq İsmayılovu gördüm. Rəngi ağappaq idi.
- Nə olub? – deyə maraqla soruşdum.
- Nazim Hikmətin yubileyi təxirə salındı, başqa vaxta keçirdilər.
Gəldim sizi xəbərdar edim.
Beləliklə, ikinci dəfə də mənə İstanbulda Nazim Hikmətin yubileyində
söz demək qismət olmadı. Geriyə döndük. “Təxirə salındı” sözü də bəhanə
imiş. Amma, ədalət naminə, deyim ki, ümumiyyətlə, Türkiyə Nazim
Hikmət yubileyini qeyd etdi desəm, səhv etmərəm. Nazim Hikmət Kültür
və Sənət Vakfı bir çox tədbirlər həyata keçirdi, şairin kitabları çap olundu,
haqqında məqalələr yazıldı, televiziya proqramları təşkil edildi (xüsusən
Aqşin Babayev_______________________________________________
14
Kanal-D Nazim Hikmət haqqında maraqlı bir verilişlə ekrana çıxdı.) Bir
sözlə, Nazim Hikmət yenidən yaşadı.
Azərbaycanda da Nazim Hikmətin yubileyi layiqincə qeyd olundu. Bu
işdə Yazıçılar Birliyinin sədri Anarın fəaliyyətini xüsusilə qeyd etmək
istəyirəm. O, Nazim Hikmətin “Günəşi içənlərin türküsü” adlı kitabını nəşr
etdirdi, yubiley tədbirləri keçirdi. Sevinirəm ki, mən yubiley tədbirlərində
fəal iştirak etdim, yuxarıda adı çəkilən kitabda iki məqaləm verildi,
Nazimlə bağlı televiziya ilə çıxışlarım da oldu. Amma könül istərdi ki, bu
tədbirlər daha çox olaydı...
“Günəşi içənlərin türküsü” nəşr olunanda mən özümdə olan Nazim
Hikmətlə əlaqədar 220 ədəd fotoşəkli Anar müəllimə təqdim etdim.
Şəkillər mənə bir az gec qaytarıldığı üçün həyəcanlanmışdım. Qorxdum ki,
nəşriyyatda itirərlər. Lakin belə olmadı. Anar müəllim mənə 220 şəkil
yerinə 245 şəkil qaytardı. Özündə olan fotoları da mənə verdi. Mənim çox
istədiyim gözəl yazıçımız Anar çox səxavətli insandır. Hər dəfə
İstanbuldan geri dönəndə mənə kitab, buklet və s. hədiyyə edir. Ona həm
bir dost kimi, həm də Nazim Hikmət yaradıcılığının tədqiqatçısı kimi
həmişə minnətdaram. Bir qrup cızmaqaraçı Nazim Hikmətə, Rəsul Rzaya,
Anara və yazdığım “Nazim Hikmət və Rəsul Rza” məqaləsinə görə mənə
hücumlar edəndə, Anarın necə qəzəbləndiyini, bənizinin necə ağardığını
görmüşəm. Amma, nə eybi, Rəsul Rza demişkən, “ədəbi mığmığalar” olub
və həmişə də olacaqdır. Nə yaxşı ki, bu “ədəbi mığmığalar”a cavab verən
ziyalılarımız var. Yeri gəlmişkən, tanınmış qələm sahibi Kərbəlayi
Müzəffərin
“Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Katibliyinə” adlı
məqaləsindən aşağıdakı cümlələri misal gətirmək istəyirəm.
“Bu gün Anar da, Elçin də, Vaqif Səmədoğlu da müasir Azərbaycan
ədəbiyyatı sarayının ən ağır sütunlarından biridirlər. Həmin sütunları
_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
15
“alatorançılar” (“Ədalət” qəzetinin “Alatoran” əlavəsindən söhbət gedir)
kimi səssiz əsən küləklər çökdürə bilməz. Əgər onlarda Əli Kərim
təvazökarlığı, Vaqif İbrahim utancaqlığı, Məmməd Araz qüruru, Aqşin
Babayev abırı, Mədinə Gülgün həyası yoxdursa, onlara baş qoşmağa
dəyərmi?”
Mən
Kərbəlayi
Müzəffər
qardaşıma
bu
cümlələrə
görə
minnətdarlığımı bildirirəm. Amma burda bir məsələ də var. Nadana cavab
verməyəndə, o, öz cahilliyini davam etdirir. Onları yerində oturtmaq hər
birimizin vəzifəsidir. Biz onlara baş qoşmasaq, onlar “baş yeməkdə” öz
üzdəniraq fəaliyyətlərini davam etdirəcəklər. Bu, əlbəttə, mənim nöqteyi-
nəzərimdir.
Ona görə də bu yazımda mən Nazim Hikmət haqqında bədxahlıq edən,
onun yaradıcılığını pisləyən, şəxsiyyətini bəyənməyən birhüceyrəli
“tədqiqatçılara” cavab verəcək, öz münasibətimi bildirəcəyəm.
İndi isə 2002-ci ilin aprel ayında Nazim Hikmətin 100 illiyi
münasibəti ilə İstanbulda edə bilmədiyim məruzəmin mətnini sizə təqdim
edirəm.
Aqşin Babayev_______________________________________________
16
NAZĠM HĠKMƏTDƏ AZƏRBAYCAN, AZƏRBAYCANDA NAZĠM
HĠKMƏT
Hörmətli Kültür işləri dairə başkanı Şenol Demiröz!
Hörmətli xanımlar və cənablar!
Böyük Nazimin Vətənində Türk dünyasının ulu sənətkarının 100
illiyinə həsr olunmuş təntənələrdə iştirak etdiyim üçün sonsuz qürur hissi
duyuram. Nazim Hikmətin son günlərinə qədər onunla üzbə-üz oturub
söhbət edəndə, Moskvadakı evində görüşəndə ağlıma da gətirə bilməzdim
ki, Nazimin 100 illiyində onun “Sevgili İstanbul”unda “Nazim Hikmətdə
Azərbaycan, Azərbaycanda Nazim Hikmət” mövzusunda məruzə
edəcəyəm. Bu mənim üçün böyük səadətdir.
Mən ruha inanıram. İnanıram ki, bu gün Nazim bizimlədir, bax bu
salondadır, bizi dinləyir, ancaq danışa bilmir. Danışa bilsəydi, “saçının
ağında, ürəyinin infarktında, alnının cizgilərində” yaşayan məmləkətinin
daşını, torpağını öpərdi, bizləri bağrına basardı, Türkiyə-Azərbaycan
qardaşlığına sevinərdi. Sevinərdi ki, on yaşlı müstəqil Azərbaycanla səksən
yaşına çatmaqda olan Türkiyənin dostluğuna, qardaşlığına daha heç bir
qüvvə mane ola bilməz. Bu dostluq sarsılmazdır, əbədidir və ölməzdir.
“Nazim Hikmətdə Azərbaycan, Azərbaycanda Nazim Hikmət” mövzusuna
toxunmazdan əvvəl, mən bu ölməz sənətkarla görüşlərimdən qısaca söz
açmaq istəyirəm. İlk görüşüm 1961-ci ilin payızında oldu. Həmin görüşdən
dörd il əvvəl Universitet tələbəsi ikən mən Nazim Hikməti görmüşdüm. O
vaxt, yəni 1957-ci ildə Nazim Hikmətin Azərbaycana gəlişi, sözün həqiqi
mənasında, bayram təntənəsinə çevrildi. Bu təntənələrdən biri də
Azərbaycan Dövlət Universitetinin akt salonunda oldu. Salon ağzına qədər
adamla dolu idi. Mən lap arxada ayaq üstə dayanıb uzaqdan-uzağa şairi
məftunluqla seyr edir, onun ilk dəfə eşitdiyim "Yanmamış cığara" adlı
Dostları ilə paylaş: |