76
ki, biz belə gəlib belə də gedəsiyik. Ancaq indi görürəm ki, mənim
xalqımın sabahını düşünən insanlar, aydınlar var. Çox şad oldum.
Şəbnəm: Mənim üçün də yenilik, dəyişiklik oldu. Çox sağ olun.
“Ailə Günü” toplantısının “Qutsal Oxuma” hissəsində Atanın
“Təməl” ktabından hissələr oxundu.
Asif Atanın “Adam idraka çatmır, idraka çatmamaq günahdır”
fikrinə yönəlik Soylu Atalı fikirlərini bölüşdü:
Məsələn, toplumda deyirlər ki, oğurluq eləmək günahdır. Başqa-
sına qarşı yanlış davranmaq günahdır. Bu günahın təməli nədir? Ata
deyir ki, idraka yetməmək günahdır. Sən idraksız olduğun üçün
oğurluq edirsən. İdraksız olduğun üçün əyrilik edirsən. Mənəviy-
yatsız olduğun üçün oğruluq edirsən. Deməli, hər şeydə bir təməl
var. Təmələ yetmək gərəkdir. Hər kəs üzdə olanı görür, nədənini
görmür. Nədən (səbəb) böyük məsələdir. Necə ki, kainatın nizamının
nədəni Allah ideyasında görülür (Nədən, dediyimiz kimi yüksək
anlamdır), yaşamda da hər bir davranışın, gedişatın özünün bir
nədəni var. O nədəni dərk eləmədən yanlışları ortadan qaldırmaq ol-
mur. Mən yalan danışıram, niyə yalan danışıram? Niyə yalan danış-
mağımın fərqinə vara bilmirəmsə, dərk edə bilmirəmsə, yalanı yenə
danışacam. Gərək yalan danışmağımın nədənini dərk edim. İtirdiyim
nədir – mənəviyyat. Mənəviyyat nədir – filan şey. Nədən ayrılmışam
– idrakdan. İdrak nədir – filan şey. İdrak nəyi saxlayır, nəyi verir,
təməl məsələsi odur.
Ata saymır ki, oğurluq eləmək günahdır və b. Ata deyir Mənə-
viyyata çatmamaq günahdır. Mənəviyyata çatmırsansa oğrusan, həm
əyrisən, alçaqsan, satqınsan, hər şeysən. Çünkü mənəviyyatdan
arınan adam hər şey olur.
Ağşın Ağkəmərli: Bayaq siz dediyiniz ki, dur və düşün.
Atanın “Adam Kamilliklə Qeyri-Kamillik arasında qalır, günaha
batır” fikrinə yönəlik Soylu Atalı şərh verdi:Atanın bir çağırışı var –
“sən quruca bədən deyilsən”. İnsan dərk eləsə ki, o, quruca bədən
deyil, o, özündə ölməzlik həqiqəti daşıyır, bədəndən artıq olan hik-
mət daşıyır, onda o, dayanıb düşünər. Nə qədər ki, insan özünü
ölümlü bədənə tən görür, “bu gün varam, sabah yoxam” deyir, ondan
uğurlu bir şey gözləmə. Heç an ondan ədalət gözləmə, xeyir
77
gözləmə. Xalq olmaq gözləmə. Xalq ola bilməyən də xalqın başını
kəsir. Gərək mənaca xalq olmağı bacarasan. Xalq olmaq nə demək-
dir? Xalq olmaq özündən yüksəyə qalxmaq deməkdir. Xalqla sənin
aranda heç bir yadlıq olmur. Xalqın sənə verdiyi yüksək keyfiyyətləri
dərk eləmək deməkdir. Xalqın sənə verdiyi yüksək keyfiyyətləri dərk
edib xalqın özünə qaytarmaqdır. Onda ədalətli olursan, onda həqiqət-
çi olursan. Onda xalq olursan, xalqa gərək olursan. Yalnız özünü, öz
məişətini düşünürsənsə, onda sən xalq olmaqdan ayrılırsan. Xəlqi-
liyni itirən insan ədaləti itirir, vicdanı itirir, mənəviliyi itirir. Xalqın
sənə verdiyi nədir – mənəviyyat, vicdan. Sən ölürsən, xalqın sənə
verdiyi ölmür, xalqda qalır. Xalq onu yeni soylara (nəsillərə) verir,
davam edir. Sənin çatdığın ədalət, vicdan yeni biçimdə, yeni səpkidə,
yeni ahəngdə davam edir, yaşayır, var olur. Sənin araçılığınla ötürü-
lür gələcək soylara…
Atanın “Bir-birini əvəz edən tərəqqilər İnsanlığa çatmır” fikri-
nə Soylu Atalının şərhi: Hər şey insanlıqdan qıraqda baş verir. De-
yirlər ki, yeni texnologiyalar gəlişdi. Ancaq insan acından ölür. İnsan
bir tikə çörək tapa bilmir. İnsan xəstəliyin əlində əsir-yesir qalıb.
Yeni texnologiyanın gəlişməsi nə demək oldu? Sənin yeni texno-
logiyan, insan olaraq, məni məhv edir, heyvan səviyyəsinə salır. Ona
görə də tərəqqi insana çatmır, çünkü insanlıqdan qıraqda baş verir.
Tərəqqini yaradanlar öz içində insanlaşmır. Özüylə üz-üzə qalmır,
düşünmür, həqiqətə yetmir.
(“Ailə Günü” toplantısının sonunda Ulusəs Atalının “Sabahlı
İnamım” kitabı sunuldu – N.A.)
Nurtəkin Atalı: Bizim 37-ci ilimizin başlanğıcında Günev qarda-
şımızın kitabı çıxdı, sonradan Ulusəs bacımızın kitabı çıxdı. Atanın
belə bir sözü var idi: “Ata Fəlsəfəsi” sözündə inadkar bir niyyət də
yaşayır – Ata Fəlsəfəsinin Evladlar Fəlsəfəsinə çevrilməsi!”.
Evladların da kitablarının çıxmağı onu təsdiq edir ki, Evlad Amal
üstə yaşayır, fikirlərini yayır. Ata fəlsəfəsini davam edir.
Soylu Atalı: Baxın, Ata təsdiq edir ki, Atanın təfəkkür xəttində
onu davam edən insanlar onun kölgəsinə çevrilmir, onun işığına
çevrilir. Öz yaradıcılığıyla, öz artmasıyla, ömrüylə. Biz Atanın
kölgəsi, basqısı altında kiçik qalmırıq. Biz istəyirik ki, onun xalqının
78
içindən çıxan Evladları yüksəlsin, böyüsün, aydınlığa çıxsın, aydın-
laşsın (ziyalılaşsın).
Nurtəkin Atalı: Soylu Atalının bir neçə kitabı çıxıb. Sonra
mənim, Günevin və Ulusəsin. Bizim heç birimizin ağlımıza da
gəlməzdi ki, Ocağa gələndə bizim kitabımız çıxsın. Bu da onu təsdiq
edir ki, Ata bizim içimizdəki olanaqları aşkarlayıb. Bizim üçün
gözlənilməyən, inanılmaz bir olay Ocaqda yaşadıqca, illər keçdikcə
gerçəkləşdi.
Bu da yaşamın bəhrəsidir. Bu kitabda da Ulusəs bacımızın ayrı-
ayrı yazıları ilə ruhu ifadə olunub, fikirləri ifadə olunub. Qutlayırıq.
Soylu Atalı: Ən əsası Atanın dediklərinə söykənib, nələrsə deyə
bilərsən, çağıra bilərsən, orda bir özəllik var. Fərq ondadır ki, bu
kitabda Asif Atanın Evladlarını uğurla izləmə var. İzləyir və onu
doğru ifadə eləyir. Bu, Ocaq ortamına gələn, yenilənən bir çalardır.
Atadan sonra Evladı doğru görmək, dəyərləndirmək ayrı-ayrı hallar-
da, ayrı-ayrı fərdlər tərəfindən olub. Ancaq onun kitab səviyyəsinə
qalxması birincidir.
Nurtəkin Atalı: Bu münasibətə Azərabycan həsrətdir ki, bir insan
o biri insanın qədir-qiymətini bilsin, onu öysün, onun özəlliklərini
açsın.
Mən Ulusəsin ayrı-ayrı yazılarını topladım, istədim kitabça kimi
hazırlayam, Soylu Atalı dedi ki, mən ondan kitab hazırlayacam,
redaktə elədi, işlədi, beləliklə, kitab ərsəyə gəldi. Önəmlisi odur ki,
yaşayasan, yaradasan. Bir gün bu, toplu şəkildə bəhrəsini verəcək.
Davamlı olsun.
Ulusəs Atalı Ataya səcdə ilə sözünə başladı: Mənim həmişə söz
deməyə həsrətim olub, ancaq axır vaxtlar bu həsrət içimə girib, üzə
çıxmır. Kitab çıxandan hamı soruşur ki, hansı duyğuları keçirirsən.
Mənim duyğularım elə bil içimə axıb. İçi açıb deyə bilmirəm. Böyük
duyğular keçirsəm də ifadə eləyə bilmirəm. Kitab çap olandan sonra
özüm onu oxudum. Mənə elə gəldi ki, mən bu yazıları heç vaxt
düşünməmişəm, yazmamışam. Daha dərindən düşünəndə görürəm
ki, mənə tanışdır. Ancaq mənim özümü yeniləşdirir. Son illərdə bəlli
olaylarla bağlı durğunluq yaşayıram. Yazıları oxuyanda isə yazdığım
çağlar, Ocaqla bağlı dilə gətirdiyim duyğularımı paylaşdığım bir
Dostları ilə paylaş: |