Асиф Ъялил оьлу Кянэярли (Мяммядли) 1954-ъц илдя Нахчыван шящяриндя анадан олуб вя 1971-ъи илдя 1№-ли орта мяктяби битириб
Yüklə 5,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
93 olur. Axırda da qan işləmədiyinə görə, qanqrena əmələ gəlir. Sən bir gün bizim xəstəxanaya gəl. Mənim beş-altı belə xəstəm var, birinin adı Nüsrətdi, otuz dörd yaşı var – keçən ay onun sol ayağını diz oynağından amputasiya etdik. İndi yazıq şikəst olub, heç yerə gedə bilmir. Səbəbi də ki, siqaretdi, bildin? – Doktor, deyirsiz, deməyinə, amma o qədər də ağlıma batmır. Bu yerdə professor söhbətə qarışdı: – İndi qulaq as, oğul, deyim. Mən institutu təzə qurtaranda Respublika xəstəxanasının cərrahiyyə şöbəsinə bir kişi gətirdilər. Onun sağ ayağında qanqrena gedirdi. O vaxt xəstənin sağ ayağını dizdən amputasiya etdik, dedik ki, siqareti atsın. Atmadı. Bir üç- dörd ildən sonra onu yenə gətirdilər. Bu dəfə bud-çanaq oynağından götürdük. Yenə dedik ki, siqareti mütləq atsın. Yenə atmadı. Beş- altı ildən sonra onu təzədən gətirdilər – bu dəfə sol ayağını dizdən kəsdik. Yenə dedik, izah elədik ki, əgər siqareti atmasa, daha pis olacaq. Elə də oldu: onu iki-üç ildən sonra dördüncü dəfə gətirdilər. Axırıncı dəfə onun sol ayağını məcbur olduq ki, dibdən götürək. Yalnız bundan sonra o, siqareti atdı, amma artıq çox gec idi! İndi çuval kimi evin bir küncündə qalıb! Təsəvvür edirsinizmi bu nə deməkdi? Siz siqaretin zərərini bir dərindən düşünün. Özünüzü bir anlığa həmin adamın yerində hesab edin, – deyə professor həyəcanla izahat verdi və əlavə etdi – on beş-on altı ilə həmin kişini dörd dəfə amputasiya etmişik. Hətta innən belə siqareti atmasa idi, yəqin ki, daha pis ola bilərdi. Özü də çox qoca da deyil – cəmi əlli yeddi yaşı var. Professor söhbətini bitirib cavanlara tərəf baxdı. Hamı sus- muşdu. Teymur yenə öskürdü o, bir qurtum çay içib dedi: – Balam, qoyun görək bu radio nə deyir da? Hamı həkim söhbətinə qulaq asmağa başladı: «Siqaret çəkməyin sizin ailə büdcənizə vurduğu zərəri heç hesablamısınız? Siqaretə xərclənən pulu aya, ilə vursaq, çox böyük bir rəqəm alınar. Sizin çətinliklə qazandığınız pullar gözünüz görə- görə yanıb kül olur. Axı, bu israfçılıqdır! Müqəddəs kitabımızda 94 deyilir: «Yeyin, için, israf etməyin. Çünki Allah israf edənləri sevməz». Teymur kişi astadan dedi: – Ona qalsa, mən iki maşının pulunu yandırıb kül eləmişəm. «İndi isə gəlin, siqaretin ətrafımıza və ekologiyaya vurduğu zərəri araşdıraq. Ata evdə siqaret çəkir: görəsən, bu onun ailə üzvlərinə, qadın və uşaqlara necə təsir edir? Bayaq deyilənləri siqaret çəkənlə bir yerdə olan «zərərdidələrə» də aid etmək olar. Özü də belə zərər uşaq və yeniyetmə orqanizmi üçün daha çox ziyanlıdır! Üstəlik, atanın öz övladı üçün pis örnək olması da nəzərdən qaçırılmamalıdır. Vay o günə ki, evdə hamilə qadın olmuş ola! Daha pisi isə əgər hamilə qadın, ya da süd verən ana siqaret çəkirsə»… Mir Həsən asta-asta moizə elədi: «Qurani-Kərimdə deyilir ki, Allahın qulu qiyamət günündə dörd şeydən hesabat verməlidir. Birincisi, özünü nəyə həsr etməsi barədə, ikincisi, elmi ilə nə iş gördüyü barədə, üçüncüsü, malını nəyə sərf etməsi barədə və dördüncüsü isə canına necə baxması barədə hesabat». Necə bilirsiz, siqaret çəkən bu hesabatı verə biləcək? Ay verdi ha… Qurandan daha bir ayə: «Sağlamlıq qaydalarına riayət edərək qüvvətli olan mömin həmin qaydalara əməl etmədiyi üçün gücsüz və zəif düşən mömindən Allah qarşısında daha xeyirli və sevimlidir». Fətulla yenə bir söz tapıb: – Bu Mir Həsən lap molla imiş ki? – deyə yenə rişxəndlə güldü. Narkoloq həkim isə deyirdi: «Dörd yüz il bundan qabaq Amerikadan Avropaya gətirilən tütün bitkisi indi bütün dünyaya yayılıb. Milyonlarla hektar münbit torpaqları «zəbt» edən tütünün əkilib becərilməsinə, zavod və fabriklərdə istehsalına, hazır məhsulun dünyanın hər yerinə daşınıb aparılmasına və satışına gö- rün nə qədər insan zəhməti, nə qədər xərc tələb olunur. İstifadə olunmuş siqaret isə öz «bəd əməlini» yerinə yetirdikdən: havamızı, suyumuzu, ekologiyanı korladıqdan, getdiyi hər yeri zibillədikdən sonra öz «missiyasını» başa vurmuş olur. İstirahətə gedən siqaret 95 həvəskarlarının ildə minlərlə hektar ağac və bitki örtüyünü puça çıxardıqlarını hesablamaq mümkündürmü?» Teymur kişi çənəsini stola dayayaraq, yerə baxa-baxa günahkar adamlar kimi həkim söhbətinə qulaq asır, qulaq asdıqca da xəstə- liyin xofu onu daha da basırdı… Məhəmməd kişi təsbehini çevirə- çevirə belə bir əhvalat danışdı: – Mən özüm buralara Keçili kəndindən gəlmişəm. O vaxtı bizim kənddə bir kişi var idi. Adı Hüseynqulu idi, amma hamı ona Pəhləvan Hüseynqulu deyərdi. Ucaboy, zəbərdəst bir kişi idi, bir oturuma dörd adamın yeməyini yeyərdi. Müharibəyə gedib gələndən sonra başladı tənbəki çəkməyə. O vaxtlar belə siqaretlər hələ yox idi, hamı tənbəki çəkərdi. Hüseynqulu əmi hara getsə idi, tütün torbası da yanında olardı. Sovetin vaxtı «Kommunist» qəzeti çıxardı. Götürərdi o qəzeti hər səhifəni on yerə bölər, tənbəkini ovub içinə doldurar, eşmə hazırlayardı. Çəkdiyi də elə eşmə olardı. O vaxtı ən yaxşı tənbəki Qarabağlar, Şahtaxtı tənbəkisi hesab olunardı. Şahtaxtıda da onun Mir Ələsgər adlı bir seyid dostu vardı. Payızda gedib ondan illik tənbəki payını alardı. Əvəzində də ona ya iki-üç toğlu, ya da pul verərdi. Nə isə, sözüm onda deyil… Hüseynqulu kişi bir gün başladı öskürməyə. Hara apardılar dərdinə əlac eləyən olmadı. O vaxtı heç həkimlər də xərçəngin nə olduğunu bilmirdilər. Əlqərəz, kişi düşdü ölüm yatağına. O boyda kişi əridi oldu bir ovuc, paltarının biri də əynində durmadı. Onun dörd oğlu, iki qızı var idi. Oğlanlarının hamısı da siqaret çəkirdilər. Dədələ- rinin yanında çəkməsələr də o, bunu bilirdi. Ona görə də, Hüseyn- qulu əmi oğlanlarını yanına çağırıb belə dedi: «Bizim tayfamıza Pəhləvanlar tayfası deyərlər. Özüm dörd adama dov gəlmişəm, hələ indiyə qədər bir adam mənim dizimi yerə vura bilməyib. Mühari- bədə qurşağa kimi qarın, suyun içində yatmışam, xəstələnməmişəm. Amma bu tütün görün nə «köpəyoğlu» şeydisə, məni yıxdı, mənim kimi pəhləvanı ikiqat elədi! Sizə vəsiyyətim budu: qırxımı verən kimi dördünüz də siqareti atın! Bilirəm, hamınız çəkirsiz, o zəhri- marı atmayan məndən deyil, heç qəbrimin üstünə də gəlməyin», – deyə sözlərini bitirdi. Rəhmətliyin o sözləri hələ də qulaqlarımdadı. Yüklə 5,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|