Aşıq Şəmşirin anadan olmasının
Yüklə 3,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
99
Həmin günləri xatırlayan aşıq yazır:
Beş il oldum dağda pünhan, Ayağımı dəldi tikan. Qovdu məni qarı düşman, Məmurlar məni götürdülər. Ailəmi incitdilər
Dala durdu qohum-qardaş, Mənə məskən oldu dağ-daş, Atdı məni yar və yoldaş, Məni yaman sinsitdilər. Ailəmi incitdilər.
Aşıq Qəşəm Mişov dağa ithaf etdiyi bir şerində ötən günlərini belə xatırlayır:
“Mişov” sənə qurban olum, Məni mehman eylədin sən. Yaman gündə, bəd çağımda, Məni pünhan eylədin sən.
Aşıq Qəşəm ənənəvi aşıq şeir formalarından istifadə et- məklə yanaşı yeniliyə də can atan sənətkar olmuşdur. Onun şeir- ləri arasında qoşma, gəraylı, divani, müxəmməs, bayatı və başqa formalarla yanaşı təcnislərə, cığalı ölü təcnislərə, dodaqdəyməz təcnislərə, iki başlı zindani təcnislərə də rast gəlmək olur. Aşıq Qəşəmin yaradıcılığının öyrənilməsinə və təbliğinə ilk diqqət yetirən türkiyəli alim Əli Yavuz Akpınar hicri 1340-
100
ci ilin (miladi 1960) qışında çətin hava şəraitində Kündürkü kəndinə gəlmiş, aşıqdan “Abbas Tufarqanlı və Gülgəz xanım” dastanını toplamış və Türkiyədə çap etdirmişdir. Ön sözdə isə ürək ağrısı ilə yazmışdır: “Dünya şöhrətli Aşıq Qəşəm Kündür kəndində bir qapılı (yəni bir otaqlı-A.A.) evdə yaşayır. İran boyda bir ölkə bu şəxsiyyəti layiqincə saxlaya bilməyibdir. (Raşidi Hüseyin, hicri 1369-miladi 1991). 1357-ci il (1979) baş verən İran İslam İnqilabi Aşıq Qə- şəmdə böyük ruh yüksəkliyi yaratmışdır. Aşıq xalqlara azadlıq veriləcəyini, insan hüquqlarının qorunacağını düşünmüşdür. odur ki, Tehran və Təbriz Universitetlərində tələbələr qarşısın- da çalıb oxuyaraq onları mübarizəyə ruhlandırmışdır. Təbriz Radio və Televizyası aşığı əməkdaşlığa dəvət etmiş, ona efir- ekran saatları ayırmışdır (Raşidi Hüseyin, hicri 1369-miladi 1991). Çox təəssüf ki, bu inqilab da aşığın ümidlərini doğrult- mamışdır. Az sonra aşıq bədbinləşmiş və inqilabi təbliğatdan əl götürmüş, yenə də cəmiyyətdəki nöqsanları tənqid etməyə başlamışdır. Bu da yeni qurulan hökumətdə vəzifələr tutanların xoşlarına gəlməmişdir. Onlar aşığı gözdən salmağa çalışmışlar. Aşıq Qəşəm xəstəliklə uzun sürən mücadilədən sonra doğulduğu kənddə dünyasını dəyişmişdi Sonuc Göründüyü kimi həyatı çətinlikləri bu görkəmli aşıqdan heç yan keçməsə də, ancaq o bütün bu çətinliklərə sinə gərmiş, bu keçməkeşli həyatın məhsulu bir neçə kitabdan ibarətdir. “El məni atmaz” adı altında kitabı Təbrizdə çap olunmuşdur. 1995- ci ildə isə “Vətən bülbülüyəm – El aşiqiyəm ” kitabı Tehranda işıq üzü görmüşdür. Ölümündən bir neçə il sonra hörmətli tədqiqatçımız Hüseyn Məhəmmədxani Güneyli Aşıq Qəşəmin
101
həyat və yaradıcılığı haqqında 2005-ci ildə qiymətli bir kitab buraxmışdır. Aşıq Qəşəmin ölümü haqqında xəbəri xalqa Tehranda nəşr edilən “Varlıq” jurnalı belə çatdırmışdı: “Hörmətli “Varlıq”, salamımı qəbul edin. Təəssüflə sizə xəbər verməliyəm ki, bu gün yek şənbə (bazar ertəsi-A.A.) 48.07.02(90.09.25) (Bu aşığın ölüm tarixi jurnalda belə göstə- rilib-A.A.) səhər sübh çağında xalqımızın ən görkəmli aşıqla- rından sayılan ustad aşıq Qəşəm vəfat edib. Mən ustadın və- fatını sizə təslit (baş sağlığı-A.A.) edərək bu zayəni (itgini- A.A.) sizə xəbər verməyi bir vəzifə bilib sizə yazdım. Ta məc- lədə (qısaca-A.A.) olaraq oxucuların mütaliəsinə (nəzərinə- A.A) çatsın. Məhəmməd Qazi”. Azərbaycanın yazıçı və şairlərindən Yahya Şeyda, Mə- həmməd Qazi, Əbdüləli Mücazi, Aşıq İmran Heydəri, Aşıq Məzahir Cəfəri (oğlu) Həsən Raşıdı, Əhəd Məliki, Əbdülkərim Mənzuri Xamnə və Məhəmmədtağı Zehtabi Aşıq Qəşəmin həyatı və yaradıcılığı haqqında bir çox şeirlər və məqalələr yazmışlar. Məmmədtağı Zehtabi Bağdadda yaşayarkən Aşıq Qəşəmə ithaf etdiyi şerində yazırdı:
Salam Mişovumun alovlu səsi, Şaha baş əymədin heç zaman Qəşəm. Yaşa Güneyimin odlu nəfəsi, Pis gündə eliylə yaşayan Qəşəm.
Aşıq Qəşəm ixtiyar çağlarında yazdığı şeirlərindən birin- də deyirdi:
102
Qəşəməm həşdada çatıbdı yaşım, Gedib atam, anam, qalmır qardaşım, Qəbrimi qazmağa yoxdu sirdaşım, Əyilib qamətim, belim yad oldu (Xaminə Əbdül Kərim Mənzuri, 2005). Araşdırıcı Hüseyin Raşidiyə görə Aşıq Qəşəm hicri Gü- nəş təqvimilə 1368-cu ilin mehr ayının 2-də, yəni miladi təq- vimilə 1990-cı ilin sentiyabr ayının 25-də doğulduğu kənddə 88 yaşında dünyasını dəyişib. (Raşidi Hüseyin, hicri 1369- miladi 1991).Bu da aşığın 1902-ci ildə doğulduğu fikri ilə üst- üstə düşür.
1.
dərgisi, Tehran. (Aşıq Qəşəmin yaşayış və yaradıcılığı, hicri 1383-miladi 2005). 2.
yəm, el aşığıyam, Tehran. 3.
Aşıq Qəşəmin yaşayış və yaradıcılığı. (Hicri 1383- miladi 2005). Toplayanlar Aşıq Məzahir Cəfəri, Hüseyn Güneyli, Orxan yayın evi, Kərəc. 4.
Bizi yaşadan tarix. (hicri 1377-miladi 1999). “Mişov” nəşriyyatı, Təbriz. 5.
miladi 1994), Tehran. 6.
Hüseyin Raşidi. (hicri 1369-miladi 1991). Saz ustadı, söz üstadı (Rəhmətlik Aşıq Qəşəmin vəfatının ildönümü münasibətilə), “Keyhan həvayi” qəzeti, sayı 899, mehr ayının 11-də, yəni miladi 1990-cı ilin oktyabr ayının 3-ü, Tehran. Yüklə 3,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|