Aydın Dadaşov
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ədəbiyyat siyahısı
- Rus dilində
- Qəzetlər
- Arxiv materialları və ensiklopedik mənbələr
- Mündəricat
- Günel ƏLİYEVA Bədii tərtibatçı: Xaqani HÜSEYNZADƏ Texniki redaktor: Cəsarət QASIMOV Korrektor: Kəmalə XANMƏMMƏDOVA
130 “Peşəkar memar və ictimai xadim” fəslində M.Hacınskinin siyasi fəaliyyətdə ilk addımları işıqlandırılmaqla yanaşı, həmin dövrdə “Müsavat” partiyasının altı illik gizli işini açıq şəkildə davam etdirməyə başlaması, 1917-ci ilin fevral inqilabı, 24-26 noyabr 1917-ci ildə Müəssislər Məclisinə keçirilən seçkilər, 28 may 1918-ci ildə Azərbaycan Milli Şurasında birləşmiş müsəlman nümayəndələri tərəfindən elan olunan İstiqlal Bəyannaməsi ilə Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin yaranması və digər tarixi hadisələr barədə ətraflı məlumat verilir. Tədqiqat işinin “Cümhuriyyət dövrü” fəslində Azərbaycanda Demokratik Cümhuriyyətin qurulmasından onun süqutuna qədər baş verən bütün tarixi-siyasi hadisələr və bu proseslərdə M.Hacınskinin ictimai-siyasi xadim kimi müstəsna xidmətləri dəqiq faktlara istinad edilərək öz əksini tapmışdır. Monoqrafiyanın “Keçməkeşli sovet dövrü” hissəsində 1920-ci ildə XI Qızıl Ordunun Azərbaycana soxularaq hakimiyyəti ələ almasından sonra Mikoyanın fitvası ilə törədilən talanlar, həmçinin ictimai xadimlərə, ziyalılara qarşı başlanan repressiyalar dəqiq faktlara əsaslanaraq işıqlandırılır. Siyasi mövqeyinə görə bu təqiblərin qurbanına çevrilən M.Hacınski və ailəsinin həyatlarının ən dramatik anları, nəhayət, özünün faciəli ölümü əks olunur. “Difai” adlanan sonuncu fəsildə 1905-ci ildə Ə.Ağaoğlunun milli qırğına qarşı mübarizə üçün yaratdığı “Difai” təşkilatı haqqında məlumat verilməklə yanaşı, onun ən fəal üzvləri: Q.Qarabəyov, B.Cavanşir, L.Behbudov, İ.Aşurbəylinin həyat və ictimai-siyasi fəaliyyətləri də araşdırılmışdır. Azərbaycan xalqının demokratik dəyərlər üzərində qurulacaq gələcəyinə inanan M.F.Axundov azadlıq, vətənpərvərlik, xalqlar dostluğu ideyalarını bərqərar etdi. Bu ideyaların həyata keçməsi uğrunda canından keçən M.Hacınski kimi vətən oğulları isə öz əməllərilə xalqın xatirəsində əbədi yer tutdular. Dünyanın düzələcəyi məqamda bəlkə də bu mövzuya yenidən qayıdıb yazdığım kitab əsasında tammetrajlı film çəkə bildim. 131 Ədəbiyyat siyahısı 1. Ağaoğlu Ə. Kaspi q. 30 mart 1905-ci il, № 57. 2. Ağaoğlu Ə. Kaspi q. 1 aprel 1905-ci il, № 59. 3. Ağaoğlu Ə. İrşad q. 29 aprel 1907-ci il, № 79. 4. Ağayev İ. Əliabbas Müznib. Həyatı, yaradıcılığı, əsərlərindən seçmələr. B., 2003. 5. Axundov M.F. Əsərləri. III cild, B., 1988. 6. Axundov M.F. Bədii və fəlsəfi əsərləri. B., 1987. 7. Axundov N.F. Sənədlərin dili ilə. B., 1980. 8. Axundov S.S. Seçilmiş əsərləri. II cild, B., 1968. 9. Axundzadə T.Ə.A. İslamın təfriqə səbəbləri. B., 1993. 10. Aslanov M.S. Üzeyir Hacıbəyov – jurnalist. B., 1985. 11. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920) Parlament (Stenoqrafik hesabatlar) I-II cild. B., 1998. 12. Baykara H. Azərbaycan istiqlal mübarizəsi tarixi. B., 1992. 13. Bəydəmirova B.S. İmperializm dövründə Azərbaycan mətbuatında iqtisadi fikrin inikası. B., 1981. 14. Bünyadov Z. Qırmızı terror. B., 1993. 15. Çəmənzəminli Y.V. Əsərləri. III cild, B., 1977. 16. Çəmənzəminli Y.V. Xarici siyasətimiz. B., 1993. 17. Çəmənzəminli Y.V. Müstəqilliyimizi istəyiriksə. B., 1994. 18. Düma A. Qafqaz səfəri. B., 1985. 19. Əhmədova F. Nəriman Nərimanov – ideal və gerçəklik. B., 1998. 20. Əhədov A.F. Azərbaycanda islamın modernləşdirilməsi. B., 1995. 21. Əhmədov T. Nəriman Nərimanov. B., 1982. 22. Əhmədov T. Nəriman Nərimanovun yaradıcılıq yolu. B., 1991. 23. Göyüşov A.R. Azərbaycanda İttihadçılıq. B., 1997. 24. Hacıbəyov Ü.Ə. Seçilmiş əsərləri. B., 1985. 25. Hacıbəyov Ü.Ə. Fitnələr qarşısında. B., 1995. 26. Hacıbəyov Ü.Ə. Aazərbaycan q. 2 iyun 1919-cu il, № 193. 27. Haqverdiyev Ə. Seçilmiş əsərləri. B., 1971 28. Həsənov C.P. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində. 1918-1920. B., 1993. 29. Hüseynov A. Kommunist q. 7 avqust 1991. 30. Hüseynov R. Rəfibəylilər. B., 1996. 31. Hüseynov R. Millətin zərrəsi. B., 2001. 32. Hüseynov Ş. Müstəqilliyin çətin yolu. B., 1996. 33. Hüseynzadə Ə. Türklər kimdir və kimlərdən ibarətdir. B., 1997. 34. Hüseynzadə Ə. Qırmızı qaranlıqlar içində yaşıl işıqlar. B., 1996. 35. Hüseynzadə Ə. Həyat q. 27 aprel 1906-cı il, № 91. 36. Xoyski F. Həyat və fəaliyyəti (sənəd və materiallar) B., 1996. 37. İbrahimli X.C. Azərbaycan siyasi mühacirəti. B., 1996. 38. İbrahimov M.Ə. Böyük demokrat. B., 1957. 39. İlkin Q. Sən köhnə Bakını tanıyırsanmı? B., 1997. 132 40. Kəngərli A. Azərbaycan romantiklərinin yaradıcılığında türkçülük. B., 2002. 41. Qarabəyov Q. Kaspi q. 21 aprel 1900-cü il, № 87. 42. Qarabəyov Q. Haqq yolu q. 14 oktyabr 1912-ci il, № 19. 43. Qarabəyov Q. İttixad q. 7 mart 1919-cu il, № 2. 44. Qasımov C. Əksinqilab ilə mübarizə təşkilatı və siyasi repressiya. B., 1997. 45. Qasımov C. Resressiyadan deportasiyaya doğru. B., 1998. 46. Qasımzadə F. M.F.Axundovun həyat və yaradıcılığı. B., 1962. 47. Quliyev V. Ağaoğlular. B., 1998. 48. Qurbanov Ş. Ömrün fikir dünyası. B., 1991. 49. Qurbanov Ş. Nəriman Nərimanov dünyası. B., 2001. 50. Mehdizadə M. Beynəlxalq siyasətdə petrol. B., 1994. 51. Məhəmməd Əsəd bəy. Şərqdə neft və qan. B., 2003. 52. Məmmədquluzadə C. Əsərləri. I cild. B., 1966. 53. Məmmədquluzadə C. Əsərləri. II cild. B., 1984. 54. Məmmədquluzadə C. Əsərləri. VI cild. B., 1985. 55. Məmmədli Q. Molla Nəsrəddin. B., 1984. 56. Məmmədov V. N.Nərimanov. B., 1957. 57. Məmmədzadə M. Milli Azərbaycan hərəkatı. B., 1992. 58. Mir Cəfər Bağırovun məhkəməsi. B., 1993. 59. Mirəhmədov Ə. Azərbaycan Molla Nəsrəddini. B., 1980. 60. Mirzə R. Türkçülüyün babası. B., 2000. 61. Rasim Mirzə. Türkçülüyün babası. B., 2000. 62. Nemanzadə Ö.F. Seçilmiş əsərləri. B., 1982. 63. Nərimanov N. Əsərləri. B., 1956. 64. Nərimanov N. Seçilmiş əsərləri. B., 1973. 65. Nərimanov N.N. Məqalə və məktubları. M., 1925. 66. Nərimanov N.N. Ucqarlarda inqilabımızın tarixinə dair. B., 1992. 67. Nəzərli Ş. Cümhuriyyət generalları. B., 1995. 68. Novruzov Ş.H. Şərqi-Rusun çağırışı. B., 1988. 69. Ordubadi M.S. “Qanlı illər” B., 1991. 70. Rəsulzadə M.Ə. Əsərləri. B., 1992. 71. Rəsulzadə M.Ə. Seçilmiş əsərləri. II cild. B., 2001. 72. Rəsulzadə M.Ə. Stalinlə ixtilal xatirələri. B., 1991. 73. Rəsulzadə M.Ə. Əsrimizin Səyavuşu, Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı, Çağdaş Azərbaycan tarixi. B., 1991. 74. Rəsulzadə M.Ə. Azərbaycan cümhuriyyəti. B., 1990. 75. Rəsulzadə M.Ə. Açıq söz q. 02.10.1915. № 1 76. Sabir M.Ə. Hophopnamə. B., 1980. 77. Seyidzadə D. Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: müstəqilliyə aparan yollar. B., 1998. 78. Süleymanov M.F. Eşitdiklərim, oxuduqlarım, gördüklərim… B., 1989. 79. Süleymanov M. Nuru paşa. B., 1999. 80. Süleymanov M. Mehmandarov. B., 2000. 81. Süleymanov M. Müsəlman dünyasında ilk Xalq Cümhuriyyəti. B., 1999. 133 82. Svyatoxovski T. Rusiya Azərbaycanı. 1905-20-ci illər. Azərbaycan j. 11-1989. 83. Şeyxzamanlı N. Azərbaycan istiqlal mücadiləsi xatirələri. B., 1997. 84. Topçubaşov Ə. Kaspi q. 9 iyul 1905-ci il, № 132. 85. Topçubaşov Ə. Kaspi q. 1 dekabr 1905-ci il, № 233. 86. Vəzirov H. Kefim gələndə. B., 2001. 87. Vəzirov N.F. Əsərləri. B., 1977. 88. Yaqublu N.Q. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə. B., 1991. 89. Zeynalov A. 525-ci qəzet, 31 oktyabr 2001-ci il, № 227. 90. Zərdabi H. Əkinçi. B., 1979. 91. Zərdabi H. Seçilmiş əsərləri. B., 1960. 92. Zərdabi H. Şəxsi arxivi. İnv. 5671. 93. Ziyadxanov A. Azərbaycan. B., 1999. 94. Ziyadxanov A. Azərbaycan. B., 1999. Rus dilində 95. Багирова И.С. "Политические партии и организации Азербайджана в начале ХХ века" 1900-1917) Б., 1997 96. Балаeв А. Азербайджанское национальное движение в 1917-1918 г. Б.,1998. 97. Балаев А. Азербайджанское национальное движение: От "Мусават" до народного фронта. Б. 1992. 98. Бахтин М.М. Эстетика словесного творчества. М., 1986. 99. Величко В.Л. Кавказ. Б., 1995. 100. Гаджибейли Дж. Избранные. Б., 1993. 101. Гулийев Дж.Б. Борьба коммунистической партии за осуществление Ленинской национальной политики в Азербайджане. Б., 1970. 102. Добренко Е. Падал. Вопросы летературы. № 8-1980. 103. Документы по Русской политики в Закавказии. Б., 1920. 104. Ежегодник Баку и его районы. Б., 1911. 105. Исмаилзаде Д.И. Русское крестьянство в Закавказье. М., 1928. 106. Казыев М.А. Нариман Нариманов. Б., 1970. 107. Минасазов Г. Избранные произведения. Б., 1982. 108. М. Асад-бек. Сталин. Карьера фанатика. Б., 2003. 109. Нариманов Н. Статьи и письма. М., 1925. 110. Нариманов Н. Избранные произведения. Том - 1, Б., 1988 111. Нариманов Н. Избранные произведения. Том - 2. Б., 1989. 112. Олъгденбург С.С. Царствование императора Николая II. М.,1992 113. Сейидзаде Д.Б. "Азербайджанские депутаты в Государственной Думе России" Б., 1991. 114. Топчубашов А.М. "Меморандум" Б., 1993. 115. Топчубашов А.М. "Дипломатические беседы" Б., 1994 116. Топчубашов А.М. "Письма из Парижа" Б., 1998. 117. Толстой Л.Н. Соченение. XVIII том. М, 1984. 134 118. Фатуллаев Ш.С. Градостроительство и Архитектура Азербайджана IХ-начала XX века. Б., 1986. Qəzetlər 119. Baku, 18.03.1912. № 64. 120. Baku, 09.09.1912. № 56. 121. Baku, 26.04.1909. 122. Bak raboçiy, 18.03.1923. № 60. 123. Dəvət-Qoç, 19.07.1906. № 19. 124. Həyat, 27.04.1906. № 91. 125. Hümmət, 03.05.1918. 126. İrşad, 13.10.1906. № 241. 127. Kavkaz, 1868-ci il, № 5. 128. Kaspi, 06.07.1893. № 144 129. Kaspi, 29.10.1900. № 227. 130. Kaspi, 07.10.1901. № 218 131. Kaspi, 09.10.1901. № 219 132. Kaspi, 22.03.1903. № 57 133. Kaspi, 26.04.1903. № 91 134. Kaspi, 09.04.1909. № 77. 135. Kaspi, 12.04.1911. № 273. 136. Kavkaz, 1868-ci il, № 5. 137. Kavkaz, 1896-cı il, № 262. 138. Molla Nəsrəddin, 23.09.1917. № 25 139. Vışka, 21.04.1931. № 110 140. Zakavkazye, 17.07.1909. № 107. 141. Zakavkazski vestnik, 01.06.1851. 142. Ziyayi-Qafqaziyyə. 06.05.1879. № 14. Arxiv materialları və ensiklopedik mənbələr 143. A.R.D.A. f. 389, siyahı 8, iş 121, v.64 144. A.R.D.A. f. 389, siyahı 6, iş 443. 145. A.R.D.A. f. 389, siyahı 6, iş 37, v.154. 146. A.R.D.A. f. 970, siyahı 1, iş 32, 33. 147. A.R.D.A. f. 970, siyahı 1, iş 1, v.47. 148. A.R.D.A. f. 970, siyahı 1, iş 7, v.45 149. A.R.D.A. f. 894, siyahı 10, iş 154, v.31. 150. A.R.D.A. f. 970, siyahı 1, iş 16, v.2. 151. A.R.D.A. f. 894, siyahı 10, iş 154, v.16. 152. A.R.D.A. f. 389, siyahı 6, iş 447, v.9,10. 153. A.R.D.A. f. 312, siyahı 1, iş 138, v. 17. 135 154. A.R.D.A. f. 312, siyahı 1, iş 7, v.23. 155. A.R.D.A. f. 46, siyahı 1, iş 346, v.18. 156. A.R.D.A. f. 46, siyahı 4, iş 66, v.3-4. 157. ADTN-nın arxivi, M.H. Hacınskinin cinayət işi. T. 330. 158. AR. MDTA. f. 46, op.4. sax. va. 82, v.1. 159. AR. MDTA. f.389, siyahı 6, iş 37. v.23. 160. AR. MTİ-nin arxivi, PS. 7525 saylı iş. 161. Gürcüstan MDTA f.422 iş 546 162. MEA-nın Azərbaycan tarixi muzeyi, ən yeni tarix dövrü. İnv. № 443. 163. Hacınskilərin ailə arxivi. 164. ASE. IV cild. B., 1980 165. ADTN-nın arxivi, t.330, s. 4. 136 Mündəricat Müəllifdən Azərbaycan maarifçi-demokratik hərəkatı Gənc maarifçi-demokrat Vicdanlı məmur Peşəkar memar və ictimai xadim Diplomatik fəaliyyət Cümhuriyyət dövrü Keşməkeşli sovet dövrü “Difai” Nəticə İstifadə olunmuş ədəbiyyat 137 Redaktor: Günel ƏLİYEVA Bədii tərtibatçı: Xaqani HÜSEYNZADƏ Texniki redaktor: Cəsarət QASIMOV Korrektor: Kəmalə XANMƏMMƏDOVA Operator: Günay ƏSƏDOVA Aydın Ərşad oğlu Dadaşov MƏHƏMMƏD HƏSƏN HACINSKİ Yığılmağa verilib 10.06.2004 Çapa imzalanıb 19.07.1004 Kağız formatı 60x84 1 / 16 Şərti çap vəqəqi 15, 5. Tirajı 1000. Sifariş № 199 CBC polygraphic production Tel/Fax: 47 75 04. Tel.: 47 75 25 mətbəəsində çap olunub 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|