Az Book Library qizilgüLÜn adi
Yüklə 2,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
72 Etiraf edim ki, Ubertinonun ifşaedici tərzi məni dini düşüncələrdən uzaqlaşdırırdı. Ustadım, görünür, mənim narahatlığımı hiss etdi və qocanın sözünü kəsdi. “Ubertino, sən coşğun bir ruha sahibsən, istər Məsihə olan sevgində, istərsə də şərə olan nifrətində. Mənim demək istədiyim budur: mələklərin coşqunluğu ilə şeytanın coşqunluğu arasında fərq azdır, zira hər ikisi ifrat istəyin alovunda yanarlar...” “Yox, fərq var və mən bunu hiss edirəm! - Ubertino ruh yüksəkliyi ilə dedi. - Sən deyirsən ki, xeyiri arzulamaqla şəri arzulamağın arasında bir addım var: hər ikisinin mahiyyəti arzulamaqdır. Bunu danmaq olmaz. Lakin arzuladığın nəsnələr arasında böyük fərq var, onları fərqləndirmək çox asandır. Bu Tanrıdır, o iblisdir”. “Qorxuram ki, mən fərqləndirməyi unutmuşam, Ubertino. Məsihin məzannda qaldığı zaman, ruhunun vəcdə gəldiyini deyən sənin Folinyolu Angelan deyildimi? Əvvəlcə onun sinəsindən necə öpdüyünü, onu gözləri qapalı halda uzanmış gördüyünü, sonra onun dodaqlarından öpdüyünü və o dodaqlardan anladılması mümkün olmayan çox dadlı bir qoxunun yayıldığını, bir az sonra yanağını Məsihin yanağına dayadığını və Məsihin əlini onun yanağına uzatdığını, onu özünə tərəf çəkdiyini və bu an sevincinin - deyəsən, belə demişdi - zirvəyə çatdığını söyləməmişdimi?” “Ehtiraslı hisslərlə bunun nə əlaqəsi var? - Ubertino dedi. - Bu mistik imtahan idi, bədən də İsa Məsihin cismi idi”. “Görünür, mən Oksforda çox alışmışam, -Vilhelm dedi. - Orada mistik yaşantılar başqa cür olur”. “Yenə də hər şey beyninin içindənmi gəlir?” - deyə, Ubertino gülümsədi. “Yox, gözlərimdən. Tanrı nur şəklində görünür. Onu günəş şüalarında, aynaların inikasında, düzgün maddənin hissələri üstündəki rənglərin yayılmasında, nəm yarpaqların üzərinə düşən gün işığının parıltısında görmək olar. Məgər belə sevgi Tanrını Onun yaratdıqlarında, çiçəklərində, bitkilərində, suyunda, havasında sevən Fransiskin sevgisinə yaxın deyilmi? Düşünmü- 73 rəm ki, belə hisslər təhlükəli nəticələrə gətirib çıxarsın. Amma Uca Tannya həyəcanlı bədənin titrəyişlərindən yaranan sevgini xoşlamıram...” “Günaha batırsan, Vilhelm! Mən belə demədim! Çarmıxa çəkilmiş Məsihə olan ali eşqlə Montefalkolu saxta həvarilərin pozğun vəcdləri arasında dərin bir uçurum var...” “Saxta həvarilər yox, Azad Ruh qardaşları. Sən özün belə dedin”. “Nə fərqi var! Son onlar haqqında hər şeyi bilmirsən. Məhkəmə işində mən özüm onların bəzi etiraflarını açıqlamağa cürət etmədim - Klaranın orada yaratmış olduğu müqəddəs havaya bir an da olsa, şeytanın kölgəsini salmaqdan qorxduğum üçün. Amma elə şeylər öyrəndim ki, Vilhelm!.. Onlar gecələr zirzəmidə toplanarmışlar; yeni doğulmuş körpəni bir-birinə atıb-tuturmuşlar, ta ki aldığı zədələrdən ölüncəyədək... ya da ki, başqa bir şeydən... kim ki onu son dəfə canlı olaraq tutardısa və körpə onun əllərində ölərdüsə, fırqənin başçısı seçilirdi... Körpənin cəsədini parçalayaraq xəmirə qarışdırır və ondan lənətəgəlmiş ibadət fətiri hazırlayırdılar!” “Ubertino, - Vilhelm qətiyyətlə onun sözünü kəsdi. - Bütün bunları yüz illər öncə erməni yepiskoplar və pavlikian fırqəsi haqqında da demişdilər... boqomillər haqqında da həmçinin...” “Nə olsun? Şeytan inadkardır, min illər sonra eyni cür şirnikləndirər, eyni cür quyu qazar, eyni fitnə, eyni fəsad törədər; həmişə eynidir, buna görə də hər yerdə, hamı tərəfindən düşmən kimi tanmır! And içirəm, onlar pasxa gecəsi şamları yandırır və zirzəmiyə qız uşaqları gətirirdilər. Sonra şamları söndürüb, qızların üstünə atılırdılar, hətta onlar öz qanlarından olsa belə... Əgər bu birləşmədən körpə dünyaya gəlsəydi, yenidən cəhənnəm ayini düzəldirdilər; “içalat” adlandırdıqları şərabla dolu bir camın çevrəsində dayanıb sərxoş olurdular. Körpəni tikə-tikə parçalayır, qanını cama tökürdülər; başqa uşaqları diri-diri oda atıb yandırırdılar; sonra onların külünü uşaq qanına qarışdırıb içirdilər”. 74 “Amma bunlar üç yüz il əvvəl Mikele Psell 67 tərəfindən şeytanların hiyləgərliyi haqqında əsərdə təsvir edilib! Bəs sənə bunları kim danışıb?” “Onlar özləri, Bentivenqa və başqaları; işgəncə altında!” “Dünyada heyvanları ləzzətdən daha çox həyəcanlandıran bir şey vardır: ağrı. İşgəncə altında məstedici otların təsirindəymiş kimi olursan. Oxuduğun və eşitdiyin hər şey yaddaşında canlanır və ruhun səni tərk edib gedir, amma cənnətə deyil, cəhənnəmə. İşgəncə altında inkvizitorun nəinki istədiklərini, hətta onun xoşuna gələ biləcəyini zənn etdiyin hər şeyi deyirsən. Zira aranızda bir əlaqə yaranır və düşünürəm ki, bu, doğrudan da, şeytani əlaqədir... Mən bütün bunları yaxşı bilirəm, Ubertino, axı mən də həqiqəti közərmiş dəmirlə əldə etmək istəyənlərdən biriydim. Amma unutma, həqiqətin közərtisi - başqa alovdandır. Bentivenqa işgəncə altında ağlına gələn hər şeyi söyləyə bilərdi; çünki o anda danışan özü deyildi, onun ehtirasıydı, ruhundakı ifritlər idi...” “Ehtiras?” “Bəli, ağrının da ehtirası vardır, iman ehtirası və hətta itaət ehtirası kimi. Üsyan edən mələklərin pərəstiş və itaət coşqusunun qürur və üsyan alovuna çevrilməsi üçün bu qədər az şey kifayət edirsə, insan deyilən zəif məxluqdan nə gözləyə bilərik? Budur, mən təhqiqat apararkən hansı düşüncələrdən iztirab çəkdiyimi sənə danışdım. Bunlara görə vəzifəmdən imtina etdim. Müqəssirlərin zəifliyini təhqiq etməyə gücüm çatmadı; çünki onların zəifliyi müqəddəslərin zəifliyi ilə eynidir “. Ubertino Vilhelmin son sözlərini, sanki eşitmədən dinləyirdi. Səmimi canıyananlıq və şəfqət ifadə edən üzündən anladım ki, o, Vilhelmi ən təhlükəli yanlışlıqların qurbanı hesab edir, lakin onu çox sevdiyindən bağışlayır. O, həmsöhbətinin sözünü kəsərək, məyus-məyus dedi: “Mühüm deyil. Belə fikir- lərin vardısa, yaxşı ki, atmısan. Nəfslə mübarizə etmək lazım- 67 Mikele Psell (1018-1096/97) - məşhur bizanslı yazıçı, “Xronoqrafıya” adlı tarixi-memuarların müəllifi Yüklə 2,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|