167
verdiyi) sirri, artıq onun üçün əhəmiyyətini itirmiş bir müəmmanı Venansio ilə bölüşür; zira indi özünün
daha qorxunc və yandırıcı sirri vardır. Bəs Venansionun başına nə gəlir? Çox güman ki, o da bizim
Bensionu bu gün çulğamış yandırıcı marağa qapılaraq Adelmonu peşmanlığıyla baş-başa qoyub, tərk edir.
Hamı tərəfindən atıldığını və yalqız qaldığını görən Adelmo özünü öldürmək qərarına gəlir. Ümidsizlik
içində məzarlıqda gəzir və qəflətən Berenqarla rastlaşır. Və tutduqları əməlin məsuliyyətini onun üzərinə
qoyaraq, onu “əxlaqsızlıq ustadı” adlandıraraq, bildiyi ən dəhşətli sözləri onun üzünə çırpır. Düşünürəm
ki, Berenqarm söhbəti yuxuya oxşasa da, tam həqiqətdir. Görünür Adelmo, Xorxedən eşitdiyi ümidsiz
sözləri eynilə ona təkrarlqyır. Bunları eşidən Berenqar başını götürüb qaçır, Adelmo isə həyatla
vidalaşmaq üçün əks tərəfə gedir. Sonra isə, demək olar ki, bizim də şahidi olduğumuz hadisələr baş
verir... Hamı Adelmonun öldürüldüyünü düşünür. Kitabxananın sirrinin sanıldığından daha mühüm
olduğunu qərara alan Venansio öz gücü ilə təhqiqata başlayır. Lakin bu zaman onu öldürürlər - istədiyini
ortaya çıxarmazdan öncə, ya da sonra...”
“Bəs onu kim öldürür? Berenqar?”
“Ola bilər. Ya da Binanı qoruyan Malaxia. Bəlkə də bir başqası. Əlbəttə ki, Berenqar şübhə altındadır.
O qorxmuşdu və üstəlik, sirrinin Venansioya da məlum olduğunu bilirdi. Malaxiadan da şübhələnmək
olar: o, kitabxana sirlərinin qorunmasına cavabdehdir və bu sirrin kimə agah olduğunu öyrənib - onu
öldürür... Xorxe hamı haqqında hər şeyi bilir; sirrin faş edilməsini Adelmodan öyrənir və bəlkə də
Venansionun aşkar etdiyi şeyi bizim də öyrənməyimizi istəmir... Bir çox səbəbə görə Xorxedən də
şübhələnmək mümkün idi. Amma lütfən, de, kor qoca sağlam bir gənci necə öldürə bilər? Sonra da onun
meyitini sürüyüb, çəlləyin içinə necə soxa bilər? Və nəhayət, Bensionun özü nə üçün qatil olmasın? O,
gizli məqsədlərinə çatmaq üçün bizə yalan deyə bilər. Həm də, şübhələrimizi nə üçün gülüş haqqında
mübahisədə iştirak edənlərlə məhdudlaşdırmalıyıq? Bəlkə də qətlin kitabxana ilə əlaqəsi olmayan
168
başqa səbəbləri vardır. Nə olursa olsun, indi bizim üçün iki şey mühümdür: kitabxanaya gecə girməyin
yolunu tapmaq və çıraq əldə etmək. Çırağı sən tapacaqsan. Yemək zamanı mətbəxdə girələnib, birini
götürərsən”.
“Oğurlamaqmı?”
“Tanrının uca adı ilə, borc götürmək”.
“Bu halda mənə güvənə bilərsiniz”.
“Afərin. Binaya girməyə gəlincə, dünən gecə Malaxianın haradan çıxdığını gördük. Mən bu gün
kilsəni, xüsusən də həmin yeri araşdıracağam. Bir saatdan sonra günorta yeməyinə gedəcəyik. Sonra
abbatla söhbətimiz olacaq. Sən də iştirak edəcəksən, çünki deyilənləri yazmaq üçün bir. katibə ehtiyac
duyduğumu dedim”.
169
İ K İ N C İ G Ü N
İ K İ N D İ V A X T I ,
Abbat monastırın sərvəti ilə öyilnür və bidətçilərin
şərindən təşvişə düşür; nəhayət, Adso dünyanı
gəzib-dolaşmağı qərara aldığı üçün təəssüflənir
Abbat kilsədə, baş mehrabın qarşısında dayanmışdı. O, gizli bir yerdən müqəddəs qablar, piyalələr,
vəftiz camları, sandıqçalar və sübh duası zamanı görmədiyim böyük bir xaç gətirən yeniyetmə rahiblərin
işinə göz qoyurdu. Bu müqəddəs və gözqamaşdırıcı əşyaları gördükdə heyranlıqdan qışqırdım. Düz gü-
norta vaxtıydı və xor yerinin pəncərələrinin rəngli şüşələrindən içəri bol işıq düşürdü; xüsusən də ön
tərəfdən düşən daha gur işıq şüaları, görünməz ilahiliyin mistik dalğaları kimi mehrabı tamamilə
bürüyərək, kilsənin hər yerində kəsişirdi.
Camlar, güldanlar - hər şey öz qiymətli tərkibini göstərirdi. Qızılın sarısı, fil sümüyünün qüsursuz
bəyazlığı şənlik edir, ecazkar şəffaflığa malik olan büllur günəş şüalarının altında bərq vururdu. Hər cür
rəng və ölçüdə par-par parıldayan qiymətli daşlar gördüm: yəməndaşları, topazlar, yaqutlar, sapfırlər,
zümrüdlər, xrizolitlər, onikslər, karbunkullar, yəşəm daşları və əqiqlər. Eyni zamanda, sübh vaxtı əvvəlcə
duaların təsirinə, sonra da dəhşətə düşdüyüm üçün diqqətimdən qaçan bir şeyi aşkara çıxardım. Məlum
oldu ki, mehrab və onu əhatələyən üç pərdə xalis qızıldan olan təbəqə ilə üzlənmişdir; mehrab və onun
bütün hissələri haradan baxırsansa bax, sanki qızıldan tökülmüşdü.
Abbat üzümdəki heyranlıq ifadəsini görüb gülümsədi. “Bu gördüyünüz zənginlik, - mənə və ustadıma
tərəf çevrilib dedi - və daha sonra görəcəkləriniz çoxəsrlik dindarlıq və Tanrıya sədaqət irsidir, həmçinin
monastırımızın qüdrət və şöhrətinin sübutudur. Yer üzünün hakimləri və knyazlar, arxiyepiskoplar və
başqa keşişlər bizim mehrabın bəzodilməsi və müxəlləfatmın zənginləşdirilməsi üçün öz möhürlərini,
möhtəşəmliklərinə dayaq və mənsəblərinə xas olan qızıl və qiymətli daşları könüllü olaraq bağışladılar.
Və bütün bunlardan Tanrı adının uca tutulması və Onun evi olan bu monastırın çiçəklənməsi üçün imtina
etdilər. Siz də bilirsiniz, bu gün monastırımız yeni bir cansıxıcı vaqeədən ötrü qəmginlik içində olsa da,
hətta faniliyimizin qarşısında O Ən Ucanın qüdrətini və qüvvətini unutmamalıyıq. Müqəddəs Milad
bayramı yaxınlaşdığından ayinlər zamanı istifadə edilən əşyaları təmizləyirik ki, Məsihin mövludunu layi-
qincə və tələb edildiyi kimi təmtəraqla və ehtişamla bayram edək. Bütün əmlakımız gözəl və görkəmli
olmalıdır, - o, Vilhelmə diqqətlə baxaraq ucadan dedi; öz məşğuliyyətinin əhə- miyyətliliyində bu qədər
inadkarlıqla nə üçün israr etdiyini sonralar anladım, - zira inanırıq ki, Tanrının bizə bəxş etdiyi zənginliyi
gizlətmək yox, əksinə, onu dünyaya göstərmək daha uyğun və faydalıdır.