Azərbaycan Mədəniyyətində Ata Babalar Sözləri
Yüklə 1,1 Mb.
|
Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 142 Qız anadan olanda gözünü açar, deyǝr: - Bu bizim ev deyil! Qız anadan öyüd alar. Qız anası elçi gözlǝr. (qız qapısı elçi gözlǝr). Qız badamdır, balası – badam içi. Qız qaldıqca qızıla dönǝr. Qız qapısı – şah qapısı, mini gǝlǝr, biri razı gedǝr. Qız – qızıl alma, qızı gözdǝn salma. Qız qızıldır, qǝdrini bilsin gǝrǝk. Qız qundaqda, cehizi sandıqda. Qız dediyin ağacdakı almadır, kim salar, o da aparar! Qız deyǝr: - Qırxım çıxmayınca mǝni atmasalar, daha atmazlar. Qız evi – naz evi. Qız evin qonağıdır, vaxt gǝlǝr, gedǝr. Qız evindǝ toydur, oğlan evinin xǝbǝri yox. Qız evindǝn oğul bucağı yaxşıdır. Qız evlǝrdǝ tanınar, ipǝk – dǝzgahda. Qız köçǝri quşdur. Qız gedǝridir, oğlan ürǝk başıdır. Qız gözǝl gǝrǝk, oğlan – igid. Qız güldür, oğlan bülbül. Qız nǝvǝsi şirin olar. Qız özgǝ ǝmanǝtidir. Qız özgǝ çırağını yandırar. Qız sevǝndǝ tez sevǝr, vay o günǝ dul sevǝ! Qız uşağı evin yaraşığıdır. Qız ürǝyi – çiçǝk lǝçǝyi. Qıza dedilǝr: - Gözǝlsǝn! edi: - Hǝlǝ dayanın, ǝl-üzümü yuyum. Qızdı – nazdı, min tümǝn azdı. Qızdır, qızıldır, oğlan nǝ çoxdur, Qızı anası öyrǝdǝr. Qızı vermirsǝn, özünǝ oğul qazanmısan. Qızı otaqlıya yox, papaqlıya ver. Qızı öz xoşuna qoysan ya mütrübǝ gedǝr, ya zurnaçıya.
Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 143 Qızı saldın beşiyǝ, cehizini çǝk eşiyǝ. Qızıl arvadın, qılınc ǝrindir. Qızıl gül olmayaydı, saralıb solmayaydı, bir ayrılıq, bir ölüm, heç biri olmayaydı. Qızıl palçıqda da parıldar. Qızıl taxtım olunca, qızıl bǝxtim olsun. Qılınc yarası sağalar, dil yarası sağalmaz. Qılınc kǝsmǝyǝni çörǝk kǝsǝr. Qılınc gücü ilǝ müsǝlman olub. Qılıncının dalı da kǝsir, qabağı da. Qır-saqqız olub yapışıb yaxama. Qızım sǝnǝ deyirǝm, gǝlinim, sǝn eşit. Qızın ismǝti – atanın dövlǝti. Qızın oldu, qırmızı donunu çıxart. Qızınmadıq istisindǝn, kor olduq tüstüsündǝn. Qoduq böyüyǝr – eşşǝk olar. Qoz, qabığından çıxdı, qabığını bǝyǝnmǝdi. Qozbeli qǝbir düzǝldǝr. Qoyunu qurda tapşırıb. Qonaq bǝrǝkǝt gǝtirǝr. Qonaq bir gün olar. Qonaq qonağı istǝmǝz, ev yiyǝsi – heç birini. Qonaq, dur altını süpürüm. Qonaq sevǝnin süfrǝsi boş qalmaz. Qonaq süfrǝnin yaraşığıdır, uşaq – evin. Qonağa «Çörǝk yeyirsǝn?» demǝzlǝr. Qonağa «get» demǝzlǝr, palazı altından çǝkǝrlǝr. Qonağı evǝ qoyan yoxdur, soruşur: - Paltarımı haradan asım? Qonağı olmayan evlǝr yıxılsa yaxşıdır. Qonağın ruzisi özündǝn qabaq gǝlǝr. Qonaqlıq yaxşı şeydir, bir gün bizdǝ, bir gün sizdǝ. Qonaqsan – xoş gǝlmisǝn, niyǝ ǝliboş gǝlmisǝn? Qonaqsız ev – susuz dǝyirman. Qonaqsız ev uğursuz olar. Qonşu aşı (payı) dadlı olar. Qonşu qonşu olsa, kor qız ǝrǝ gedǝr. Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 144 Qonşu pisdir – köç qurtar, dişin ağrıyır çǝk qurtar. Qorxaq kölgǝsindǝn ürkǝr. Qorxaq gündǝ yüz yol ölǝr, igid ömründǝ bir yol. Qorxan gözǝ çöp düşǝr. Qorxu olmayan yerdǝ nizam-intizam olmaz Qorxursan pişikdǝn, niyǝ çıxırsan deşikdǝn? Qohum gǝlmǝyǝ-gǝlmǝyǝ yad olar, yad gǝlǝ-gǝlǝ qohum olar. Qohum qohumun ǝtini yesǝ, sümüyün çölǝ atmaz. Qohumun pisinǝ dǝ, yaxşısına da qurban olum. Qohumun kimdir? Yaxın qonşum. Qocaya gedǝn quyruq yeyǝr, cavana gedǝn – yumruq. Qocaya hörmǝt elǝ, sǝn dǝ qocalacaqsan. Qocalar uşaq tǝbiǝtli olar. Qocalıq gǝldi getmǝzdir, cavanlıq getdi gǝlmǝzdir. Qocalıq soruşmaz – gǝlǝr. Qocalmasan qoca qǝdri bilmǝzsǝn. Qudurasan, ay qurbağa, gǝlib bizi vurmağa! Quyruğundan ilişib. Qulaq ardına salıb. Qulaq gündǝ tǝzǝ söz eşitmǝsǝ kar olar. Qulaq günahkarıyam. Qulağı cingildǝyir. Qulağı doldurublar. Qulluqçudan borc elǝmǝ, ya toyda istǝr, ya yasda. Qurd ürǝyi yeyib! Qurda qoyun tapşırmaq olmaz. Qurddur, qoyun dǝrisinǝ girib. Qurdu evdǝ saxlamaqla, ev heyvanı olmaz. Qurunun oduna yaş da yanar. Quşa qızıl qǝfǝs zindandır.. Qüvvǝ hǝr şeyi sındırar, ağıl – qüvvǝni. Qüvvǝt birlikdǝdir. Qürbǝt yerdǝn vǝtǝn olmaz. Qürbǝt görmǝyǝn adam vǝtǝn qǝdri bilmǝz. Qürbǝt cǝnnǝt olsa, yenǝ vǝtǝn yaxşıdır. Qürbǝtdǝ keçǝn ömür – ömür sayılmaz. Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 145 Qürbǝtdǝn vǝtǝnǝ qayıdanda sevinmǝk olmasaydı, qürbǝt sǝfǝri haram olardı.
Rast gǝlmǝyǝn işǝ peşiman olma. Rahat durmayan, narahat olar. Rahat oturana nǝ vali gǝlǝr, nǝ hakim. Rahatlıq istǝyǝn adam: - kar, kor, lal gǝrǝk. Rǝmmaldır, peyğǝmbǝrlik iddiası elǝyir. Rǝndǝ görmǝyib. Rǝnjbǝrin ümidi ǝkinǝdir. Rişxǝnd etmǝ qonşuna gǝlǝr bir gün başına. Rişxǝndlik ağlın zǝifliyindǝn doğar. Ruzi (yemǝk) olsun, ojaqda olsun. Ruzi hǝllajbazarda gǝzir. Ruzimiz düşüb kor Mǝliyin ǝlinǝ. Ruzi ki, dedin, qazıya mǝlum. Rüşvǝt jǝhǝnnǝmin açarıdır. Rüşvǝt haramdır. Rüşvǝt qapıdan girǝrsǝ, iman bajadan çıxar. Rüşvǝtxorun aqibǝti yoxdur.
Sabaha kim ölǝ, kim qala. Sabahın da sabahı var. Sabahın naharı bǝdǝnin mismarıdır. Sabahın şǝri axşamın xeyrindǝn yaxşıdır. Sabahın şirin yuxusu yolçunun yoldan eylǝr. Sabah-sabaha salma. Sabun qara palazı ağartmaz. Sabun ilǝ üz yuyan, bir gün göyçǝk olar. Savab tökülüb, yığan yoxdur. Savab gör, hǝr zaman yaxşılıq eylǝ.
Yüklə 1,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|