Azərbaycan diLİ VƏ Nİtq məDƏNİYYƏTİ FƏNNİ ÜZRƏ kollokvium suallarinin cavablari

Əsl Azərbayjan sözlərində vurğu, əsasən, sözün son hejası üzərinə düşür. Əgər 
söz şəkilçi qəbul edirsə, vurğu şəkilçinin üzərinə keçir. 
Məsələn: 
oxu - oxuyur, ana – ananın 
Vurğu qəbul etməyən bəzi şəkilçilər, məsələn, xəbərlik (
-dır,
-dir, -dur, -dür
),
 
inkarlıq (
-ma, -mə
), bəzı feli bağlama şəkilçiləri (
-madan, -mədən, -kən
) istisna təşkil 
edir. 
Rus dili vasitəsilə Azərbayjan dilinə keçən sözlərin əksəriyyətində vurğu həmin 
dildəki mövqedə saxlanır. 
Məsələn: 
kafedra, opera, gitara. 
Azərbayjan dilində vurğu geniş planda məna fərqləndiriji səjiyyəyə malik deyildir, 
lakin bəzən vurğunun yerinin dəyişdirilməsi sözün mənasının da dəyişməsinə səbəb olur. 
Məsələn: 
alın - alın, gəlin - gəlin, çəkmə 
- 
çəkmə, süzmə- - süzmə. 
Azərbaycan dilində vurğunun üç növü var:
l.Heca vurğusu 2.Məntiqi vurğu 3.Həyəcanlı vurğu 
 
 
 
Mövzu 3
Sual 11- cavab
Leksika. Söz, sözün leksik və qrammatik mənaları haqqında danışın. 
Söz dilin əsas vahididir. Dildəki sözlərin hamısı birlikdə dilin lüğət tərkibini, yəni 
leksikasmı təşkil edir. Dilin lüğət tərkibini öyrənən elm 
leksikologiya 
adlanır. 
Leksikologiya yunanca iki 
sözdən-lexikos 
(söz) və 
loqosdan 
(təlim) ibarətdir. 
Leksikologiya dilçiliyin bir bölməsi olub, dildəki bütün sözləri öyrənir. 
Sözlər əşyaları, hərəkəti, əlaməti, miqdarı və s. ifadə etməyə xidmət göstərir. Hər bir 
sözün birbaşa ifadə etdiyi mənaya onun 
leksik mənası 
deyilir. Sözlərin leksik mənası 

---

8 
izahlı lüğətlərdə öz ifadəsini tapır. Məs.: