Azərbaycan döVLƏt aqrar universiteti müHƏNDİSLİk fakultəSİ KƏnd təSƏRRÜfati texnikasi kafedrası

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNIVERSITETI

MÜHƏNDİSLİK FAKULTƏSİ

KƏND TƏSƏRRÜFATI TEXNİKASI
kаfedrası

MÜHAZİRƏCİ: DOSENT İSAYEV AYDIN YUNİS OĞLU
Fənn: Tarktor və avtomobillər (mod -2)

Mühazirə 2

MÖVZU: SORMA VƏ SIXMA PARAMETRLƏRİNİN TƏYİNİ.

Mühazirənin planı:

1. 
   Sorma prosesi.
   
2. 
   Sıxma dərəcəsi və onun seçilməsi.
   
3. 
   Sorma prosesinin sonundaki təyziq və temperaturun təyini.
   
4. 
   Sıxma prosesinin sonundaki təyziq və temperaturun təyini.
   

ƏDƏBIYYAT SIYAHISI

1. Болтинскй В.Н. Теория, конструкция и расчет тракторных и автомобильных дивигаталей. Изд.

2. F.Ə.NAMAZOV. TRAKTOR VƏ AVTOMOBİL MÜHƏRRİKLƏRİNİN NƏZƏRİYYƏSİ

GƏNCƏ 2017


SORMA PROSESİ.

Sorma prosesi şərti olaraq a¹ nöqtəsindən (şəkil 1.), yəni hələ porşen y.ö.n.-nə çatmamış sorma klapanının açılma momentindən başlayır və a² nöqtəsində, yəni porşen a.ö.n.-dən keçdikdən sonra sorma klapanının bağlama momentində qurtarır. Faktiki olaraq isə silindrlərin yeni yüklə doldurulması porşenin y.ö.n.-ə doğru hə-rəkəti zamanı baş verə bilər. Lakin başlanğıc momentdə (r nöqtəsi) və nöqtəsində , sorma prosesində qəbul edilir, nəhayət porşen a.ö.n.-ə çatdıqda (a nöqtəsi) silindrin dolması zamanı təqyiq itkisi aşağıdakı kimi xarakteri-zə edilə bilər.

(2.1)

Şəkil 1. Dördtaktlı mühərriklərdə qaz mübadiləsi
Klapanların keçid sahəsinin, porşenin sürətinin və s. dəyişməsi nəticəsində sorma prosesində silindrdəki təzyiq mütəmadi dəyişir və faktiki olaraq indikator diaqramında sorma xətti dalğavari olur, bu da yeni sorulan yükün qeyri-müntəzəm hərəkət etdiyini göstərir. Yeni mühərrik layihələndirilərkən sorma sisteminin dal-ğavari ətalətindən səmərəli istifadə edilməsi nəzərə alınır. Sorma sistemi parametr-ləri düzgün seçildikdə mühərrikin nominal iş rejimində ətalət və dalğavari proses-lərin nəticəsində silindrlərin 10...15 faiz əlavə doldurulmasına nail olmaq müm-kündür.

Silindrlərin yeni yüklə doldurulmasına və ümumiyyətlə sorma prosesində qaz mübadiləsinə bir sıra faktorlar ciddi təsir göstərir. Bu faktorların təsirini ayrı –ayrı-lıqda nəzərdən keçirək.

Sıxma dərəcəsi və onun seçilməsi.
Termodinamikadan məlumdur ki, daxili yanma mühərriklərinin termodinami-ki f.i.ə. sıxma dərəcəsindən əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır. Silindrin tam həcminin yanma kamerasının həcminə olan nisbəti sıxma dərəcəsi adlanır və dördtaktlı mühərriklər üçün aşağıdakı ifadədən təyin edilə bilər:

(2.2)

İkitaktlı mühərriklər üçün isə

(2.3)

Sıxma dərəcəsini seçərkən onun qiymətinin mühərrikdə istilikdən səmərəli is-tifadə olunmasına, dizellərdə isə əlavə olaraq yanacağın mühərrikin bütün rejimlə-rində etibarlı alışdırılmasına təsiri nəzərə alınmalıdır.

Sıxma dərəcəsinin artırılması bir tərəfdən termodinamiki f.i.ə.-nın artmasını təmin edirsə, digər tərəfdən isə mühərrikdə sürtünmə (mexaniki) itkilərin artmasına, müvafiq surətdə isə mexaniki f.i.ə.-nın azalmasına səbəb olur. Nəticədə termodinamiki nöqteyi nəzərdən karbüratorlu mühərriklər üçün sıxma dərəcəsinin ən əlverişli (optimal) qiyməti mühərrikin konkret parametrlərindən asılı olaraq arasında olmalıdır. Lakin sıxma dərəcəsi artdıqca sıxma prosesinin sonunda qazların təzyiq və temperaturu əhəmiyyətli dərəcədə artır ki, bu da karbüratorlu mühərrikdə normal yanma prosesini pozur və yanma detonasiyalı xarakter alır.

Buna görə də karbüratorlu mühərriklərdə sıxma dərəcəsi hüdudunda götürülür.

Eyni gücə malik karbüratorlu mühərriklərdə eyni növ yanacaqdan istifadə edildikdə mühərrikin konstruksiyasından asılı olaraq sıxma dərəcəsi müxtəlif qiy-mətlər ala bilər. Bu onunla izah edilir ki, təzyiq və temperaturun işçi qatışığına tə-sir müddəti bir sıra konstruktiv faktorlardan asılıdır. Bu faktorlardan yanma kame-rasının parametrləri –forması, kamera səthinin onun həcminə olan nisbəti, klapan-ların və alışdırma şamlarının yerləşmə vəziyyəti daha çox təsir göstərir.

Sıxma dərəcəsinin seçilməsinə silindrin diametri və mühərrikin fırlanma tezli-yinin qiymətləri də əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir. Belə ki, silindrin diametri kiçik, fırlanma tezliyi isə yüksək olduqca alovun yayılma yolu azalır, qatışığın burul-ğanvari hərəkəti isə artır. Nəticədə sıxma və yanma proseslərinin davamı azalır. Bütün bunlar isə mühərrik üçün sıxma dərəcəsinin nisbətən yüksək qiymətini seç-məyə imkan verir.

Dizellərdə sıxma dərəcəsini seçərkən mühərrikin bütün mümkün olan iş rejim-lərində, o cümlədən işə salma zamanı püskürülən yanacağın daha etibarlı alışdırıl-ması üçün onun qiyməti tələb olunandan həmişə bir qədər artıq götürülür. Basqısız dizellərdə , basqılı dizellərdə isə arasında qəbul edilir.

Sıxma dərəcəsini seçərkən mühərrikin vəzifəsi də nəzərə alınmalıdır. Silindrin diametrləri və yanma kamerasının parametrləri eyni olduqda və mühərriklər eyni növ yanacaqla işlədikdə traktor mühərriki üçün sıxma dərəcəsinin qiyməti avtomo-bil mühərrikinə nəzərən az götürülür. Bu onunla izah olunur ki, qeyd edilən mühər-riklərin yük və sürət rejimləri əhəmiyyətli dərəcədə bir – birindən fərqlənir.

Minik avtomobillərinin orta istismar yüklənmə dərəcəsi 30...40%, orta tonnaj-lı yük avtomobillərinki 50...60% olduğu halda, əsas kənd təsərrüfatı əməliyyatla-rında traktor mühərrikinin yüklənmə dərəcəsi 90...95 faizə qədər çata bilir. Avto-mobil dizellərinin yüklənmə az olduğundan sıxma dərəcəsinin kiçik qiymətində onun qənaətçillik göstəriciləri də pisləşəcək. Dizellərdə isə yüksək sıxma dərəcə-sində mühərrikin işi daha da gərginləşəcək və hissələrin yeyilmə intensivliyi də müvafiq surətdə artacaqdır.


Sorma prosesinin sonundakı təzyiq

və temperaturun təyini.
Sorma prosesi zamanı silindrdə qazların təzyiqi mütəmadi dəyişir və indikator diaqramında sorma əyrisi dalğavari xarakter daşıyır.

Bunun başlıca səbəbi mühərrik işləyərkən klapanların en kəsik sahəsinin və porşenin surətinin səyişməsidir. Bu dəyişmə də öz növbəsində silindrə sorulan yeni yükün axma sürətinə və sorma yolunda qazodinamiki müqavimətə (təzyiqə) ciddi təsir göstərir.

Mühərrikin yük və sürət rejiminin dəyişməsi nəticəsində sorma yolunda və həm də silindrdə dalğavari sorma prosesinin xarakteri dəyişir. Qazpaylama fazası da sorma prosesinə ciddi təsir göstərir. Bütün yuxarıda deyilənlər anoloji olaraq çı-xarma prosesinə də aid edilə bilər.

Sorma və çıxarma proseslərində təzyiqin tərəddüd edən qiymətlərini ancaq yüksək hissiyatlı vericilər (datçiklər) vasitəsilə mühərrikin indikator diaqramını yazmaqla (çıxarmaqla) əldə etmək mümkündür.

Buna görə də sorma prosesinin sonundakı təzyiq dedikdə sorma prosesi ərzin-də təzyiqin orta qiyməti nəzərdə tutulur.

, (2.4)

burada qalıq qazların kütləsi, kq;

yeni sorulan yükün kütləsi, kq.

Bu ifadədən istifadə edərək, sorma prosesi göstəricilərini təyin edək. Qazların xarakteristika tənliyindən (Mendeleyev-Klayperon tənliyindən) istifadə edərək aşa-ğıdakıları yaza bilərik.

və

burada qalıq qazların təzyiqi və temperaturundakı həcmidir.

qaz sabitdir.

Yeni sorulan yükün kütləsini tapmaq üçün dolma əmsalı ifadəsindən istifadə edirik.

Yeni sorulan yükün kütləsinin ətraf mühitin təzyiqi və temperaturu şəraitində silindrin işçi həcmini doldura biləcək yükün kütləsinə olan nisbəti-nə dolma əmsalı deyilir:

(2.5)

Yenə xarakteristika tənliyinə görə yazsaq, onda

;



və qiymətlərini (2.5) ifadəsində yerinə yazsaq, ifadəni sadələşdirmək məqsədilə tənliyin hər iki tərəfini yə bölsək ; ; olduğunu nəzərə alsaq, sormanın sonundakı temperaturu təyin edə bilə-rik.

. (2.6)

Bu ifadədən dolma əmsalını azad etmək məqsədi ilə istilik balansı tənliyindən istifadə edirik.

, (2.7)

burada və müvafiq surətdə sormanın sonunda (a nöqtəsində), qalıq qazların və yeni sorulan yükün 1kq-nın istilik tutumudur;

yeni sorulan yükün sorma borusu, klapan, silindrin divarı və s.ilə toxun-ması nəticəsində qızdıqdan sonrakı temperaturudur.

və qiymətlərini istilik balansı tənliyində (2.7) yerinə yazsaq, tənli-yin hər iki tərəfini yə bölsək və şərtini qəbul edərək ifadəni sa-dələşdirsək, sorma prosesinin sonundakı təzyiqi təyin edə bilərik:

(2.8)

Əgər sorma prosesinin sonundakı təzyiq P_a verilərsə, onda bu ifadədən mühər-rikin dolma əmsalını da tapa bilərik:

(2.9)

Dolma əmsalının bu ifadəsini (2.9) düsturunda nəzərə alsaq, sormanın sonun-dakı temperaturu təyin edə bilərik:

(2.10)

(2.10) ifadəsindən göründüyü kimi sorma prosesinin sonundakı temperatur ət-raf mühit şəraitindən (P₀ və T₀), sorulan qazların qızma intensivliyindən (), sor-ma və çıxarma yollarının müqavimətindən (P_a və P_r), deməli həm də mühərrikin yükündən də fırlanma tezliyindən və s. asılı olaraq dəyişə bilər. Dördtaktlı basqısız dizellərdə ; karbüratorlu mühərriklərdə , dördtaktlı basqılı dizellər və birbaşa üfləməli ikitaktlı dizellərdə isə arasında dəyişir.

Sorma prosesinin sonundakı təzyiq isə dördtaktlı karbüratorlu mühərriklər üçün hüdudunda dəyişir. Dizellərdə karbürator olmadığı üçün sorma yolunda hidravliki müqavimət karbüratorlu mühərriklərdəkinə nisbətən az olur və da nisbətən yüksək olur. Turbobasqılı dizellərdə , ikitaktlı birbaşa üfləməli dizellərdə , ikitaktlı çarxqolu kameralı karbüratorlu mühərriklərdə isə qəbul edilə bilər.

Yeni sorulan yükün temperaturu

Basqılı mühərriklət üçün

burada yeni sorulan yükün mühərrik hissələri ilə toxunması nəticəsində aldığı istilik artımı olub, basqısız dizellərdə basqılı dizellərdə birbaşa üfləməli ikitaktlı dizellərdə isə qəbul edilə bilər.

Sıxma prosesinin sonundakı təzyiq

və temperaturun təyini
DYM –lərində sıxma prosesi sorulan yükün temperaturunun mütəmadi dəyiş-məsi, yüklə silindr və yanma kamerası divarları arasında istilik mübadiləsi, həmçi-nin araboşluqlarından yük itkisi şəraitində baş verir. Buna görə də indikator diaqra-mında sıxma əyrisi dəyişən xətt olmalıdır. Lakin hesablama işlərini sadələşdirmək məqsədilə prosesin göstəricisini sabit qəbul edirik. Onda sıxma prosesini politropik proses kimi qəbul edərək a və s nöqtələri üçün bu xəttin tənliyini aşağıdakı kimi yaza bilərik:

(2.11)

(2.12)

və ya

Bu ifadədən sıxma prosesinin sonundakı təzyiqi təyin edə bilərik.

(2.13)

burada politropik sıxma prosesinin göstəricisidir.

Sıxma prosesinin sonundakı təzyiq basqısız dizellərdə basqı-lı dizellərdə və karbüratorlu mühərriklərdə isə hüdudunda dəyişir.

Sorma prosesinin sonundakı (s nöqtəsi) temperaturu təyin etmək məqsədilə qazların xarakteristika (Mendeleyev-Klayperon) tənliyindən istifadə edilir:

nöqtəsi üçün;

nöqtəsi üçün.

Şərti olaraq qəbul etsək ki, və , ikinci tənliyi birinciyə bölsək, sıxma prosesinin sonundakı temperaturu təyin edə bilərik:

(2.14)

Karbüratorlu mühərriklərdə basqısız dizellərdə basqılı () dizellərdə isə hüdudunda dəyişir.

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNIVERSITETI

MÜHƏNDİSLİK FAKULTƏSİ
“KƏND TƏSƏRRÜFATI TEXNİKASI”
kаfedrası
MÜHAZİRƏCİ: DOSENT İSAYEV AYDIN YUNİS OĞLU

Fənn: Traktor və avtomobillər (mod-2)
Mühazirə 3
MÖVZU: 3. MÜHƏRRİK ÜÇÜN

YANACAQLAR VƏ ONLARIN KEYFİYYƏT

GÖSTƏRİCİLƏRİ

1. Dizel yanacaqları və onların əsas keyfiyyət göstəriciləri.

2. Məcburi alışdırmalı mühərriklərin yanacaqları.

ƏDƏBIYYAT SIYAHISI

1. Болтинскй В.Н. Теория, конструкция и расчет тракторных и

автомобильных дивигаталей. Изд.

2. F.Ə.Namazov. Traktor və avtomobil mühərriklərinin nəzəriyyəsi.

GƏNCƏ - 2017

Dizel yanacaqları və onların əsas keyfiyyət göstəriciləri
Avtotraktor dizellərində istifadə edilən yanacaqlar mühərrikin tipindən və konstruktiv xüsusiyyətlərindən, işçi prosesi parametrlərindən və istismar şəraitin-dən asılı olaraq müəyyən tələbatlara cavab verməlidir. Dizel yanacağın keyfiyyəti onların kimyəvi tərkibi, yanma istiliyi, özlülüyü, sıxılması, özüalışma temperaturu, fraksiya tərkibi və s. göstəricilərlə xarakterizə edilir.

Dizel yanacağının orta elementar kimyəvi tərkibi 86...87% karbondan S, 12,5...13,0% hidrogendən H₂, 0,4...1,0% oksigen O₂, azot N₂ və kükürddən S₂ iba-rətdir.

Yanma istiliyi dedikdə vahid həcmdə və ya çəkidə yanacağın tam yanması nə-ticəsində ayrılan istiliyin miqdarı nəzərdə tutulur. Yanacağın yuxarı və aşağı yan-ma istiliyini – istilik törətmə qabiliyyətini fərqləndirmək lazımdır. Əgər yanacaq tam yandırıldıqda su buxarlarının kondensasiyasından ayrılan istilik də yanacağın yanma istiliyinə əlavə edilirsə - yuxarı istilik törətmə qabiliyyəti, əlavə edilmirsə - aşağı istilik törətmə qabiliyyəti adlanır. Dizel yanacağının aşağı istilik törətmə qa-biliyyətinin təqribi qiyməti Q_H=42,5Mcoul/kq qəbul edilir.

Dizel yanacağının özlülüyü – daxili sürtünməsi onun yanacaq borusunda hərə-kətini, tozlanmasını, buxarlanmasını və s. keyfiyyətlərini xarakterizə edir. DÜİST 305-73 və DÜİST 4749-73 -ə görə buraxılan avtotraktor dizel yanacaqlarının 20^o S temperaturda (sıxlığı 0,85...0,95 qr/sm³) özlülüyü 2,5...10,0 sSt olur. Temperatur artdıqca yanacağın özlülüyü azalır və beləliklə yanacağın yaxşı buxarlanması, onun hava ilə yaxşı qarışması üçün şərait yaranır. Temperatur azaldıqca, əksinə öz-lülük artır, nəticədə borularda yanacağın hərəkəti, süzgəclərdə onun təmizlənməsi, yanacağın silindrlərə fasiləsiz verilməsi, mühərrikin işə düşməsi və s. çətinləşir. Buna görə də dizel yanacağı fəsillərə görə növləşdirilir:

DA –arktik dizel yanacağı; mühitin temperaturu – 50^oS –dən aşağı olduqda;

DZ –qış dizel yanacağı; -30^oS-yə qədər soyuq olan şəraitdə;

DL-yay dizel yanacağı; 0^o S və daha yüksək temperatur şəraitində;

DS –xüsusi təyinatlı dizel yanacağı.

Dizel mühərriklərində yanacaq yüksək təzyiqlə püskürüldüyündən sıxılmaya da məruz qalır. Yanacağın sıxılması əmsalı ilə xarakterizə olunur və təzyiqdən asılı olaraq yanacağın əvvəlki həcminin dəyişməsini göstərir:

(1)

burada həcmin elementar dəyişməsi;

təzyiqin elementar dəyişməsi;

ətraf mühitin təzyiqində yanacağın həcmidir.

İfadənin qarşısında mənfi işarəsi təzyiqli artması ilə yanacağın həcminin kiçil-diyini göstərir. Təcrübə göstərir ki, təzyiq dan a qədər dəyişdik-də yanacağın həcmi 40 faizə qədər azala bilir.

Yanacaq sıxılmaya meyilli olduqda onun silindrə püskürülməsi bir qədər geci-kir. Bu da yanacağın öz-özünə alışmasına və deməli mühərrikin güc və qənaətcillik göstəricilərinə ciddi təsir göstərir. Qida sisteminin hesabatı ilə bağlı bütün məsələlərin həllindən yanacağın sıxlığı mütləq nəzərə alınmalıdır.

Yanacağın özüalışma temperaturu onun əsas keyfiyyət göstəricilərindəndir. Yanacaq qızdırıldıqda onun səthində əmələ gələn buxarın hava ilə qatışığı kənar-dan alov vasitəsilə yandırıldıqda buna yanacağın alışma temperaturu deyilir, əgər yanacaq müəyyən temperatura qədər qızdırılaraq kənar (məcburi) alov olmadan öz-özünə alışaraq yanırsa, bu özüalışma temperaturu adlanır.

Yanacağın özüalışma temperaturu mürəkkəb fiziki-kimyəvi proses olmaqla, yanacağın kimyəvi tərkibindən və alışma şəraitindən asılıdır. Məlumdur ki, dizel yanacağının kimyəvi tərkibi müxtəlif karbohidrogenlərdən (C_nH_m) ibarətdir. Dizel yanacağının özüalışma xassəsi setan ədədi ilə müəyyən olunur. Setan ədədi sınanan yanacağın tərkibinə uyğun gələn etalon qatışığın (setanla – C₁₆H₃₄ metilnaftalin – C₁₁H₁₀) tərkibində setanın faizlə miqdarını göstərir. Müasir dizel mühərriklərində istifadə edilən yanacaqların setan ədədi 40...60 arasında dəyişir.

Məlumdur ki, dizellərdə yanacaq püskürülən kimi yanmır. Silindr daxilindəki təzyiq və temperaturdan asılı olaraq yanacaq əvvəlcə buxarlanır, sonra müəyyən temperatura qədər qızdıqdan sonra özü alışır. Yanacağın püskürülməsindən özüa-lışmasına qədər olan müddət özüalışmanın gecikmə periodu adlanır. Gecikmə peri-odunun kiçik olması həmin şəraitdə yanacağın özüalışma temperaturunun aşağı ol-duğunu göstərir. Bu zaman mühərrikin işə salınması asanlaşır və dizel “yumşaq” işləyir.

Yanacağın özüalışma temperaturu artdıqca gecikmə periodu böyüyür, mühər-rik çətin işə düşür və “sərt” işləyir.

Maye yanacaqların özüalışma temperaturu 250...650^oS hüdudunda dəyişir. Mühitin temperaturu t=15^oS və təzyiqi P₀=760mm civə sütunu olduqda dizel yana-cağının özüalışma temperaturu 250...360^oS olur. Havanın təzyiqi və sıxlığı yanaca-ğın özüalışma temperaturuna çox böyük təsir göstərir. Təcrübə ilə sübut edilmişdir ki, oksigen mühitində özüalışma temperaturu hava mühitinə nisbətən kiçik alınır.

Yanacağın fraksiya tərkibi mühüm keyfiyyət göstəricisi olmaqla mühərrikin iş prosesi göstəricilərinə ciddi təsir göstərir. Fraksiya tərkibi yanacağın müxtəlif tem-peraturda buxarlanma keyfiyyəti ilə xarakterizə edilir. Yanacağın 10% və 50% bu-xarlanma temperaturları aşağı olduqda mühərrikin işə düşməsi asanlaşır. 50% və 90% buxarlanma temperaturları isə orta və böyük güclərdə mühərrikin işi zamanı yanacağın buxarlanma keyfiyyətini səciyyələndirir.

Buxarlanma temperaturları yüksək olduqca yanacaq pis buxarlanır, qatışığın keyfiyyəti pisləşir, yanacaq tam yana bilmir. Nəticədə mühərrikin gücü azalır, ya-nacaq sərfi isə artır. Buna görə də yüksək sürətli dizellərdə işlədilən yanacaqların buxarlanıb qurtarması fraksiya tərkibinə görə 240...350^oS –dən yuxarı olmamalıdır. Soyuq şəraitdə işlədilən yanacaqlar fraksiya tərkibinə görə yüngül olmalıdır, yəni onların buxarlanıb qurtarma temperaturları nisbətən aşağıdır.

Məcburi alışdırmalı mühərriklərin yanacaqları
Məlumdur ki, məcburi alışdırmalı mühərriklərdə benzin, liqroin, ağ neft və s. yüngül yanacaqlar işlədilir. Hal – hazırda karbüratorlu traktor və avtomobil mühər-riklərində ancaq benzindən istifadə edilir.

Benzinlərin keyfiyyəti buxarlanma qabiliyyəti, sıxlıq, qurum, qatran və korro-ziya törətmə, səthi gərilmə, doymuş buxarların təzyiqi, detonasiyaya davamlılıq və s. göstəricilərlə xarakterizə olunur.

Buxarlanma qabiliyyəti benzinin fraksiya tərkibinə görə araşdırılır. Yanacaq-ların fraksiya tərkibi müxtəlif olduğundan onların buxarlanma qabiliyyətləri də müxtəlif olur. Standart benzinlərdə buxarlanmanın başlanğıc temperaturu 30...50^oS, son temperaturu isə 170...205^oS hüdudunda dəyişə bilir. Ümumiyyətlə, maye yanacaqların buxarlanma qabiliyyəti fraksiya tərkibinə görə aşağıdakı kimi qiymətləndirilir (cədvəl 2.1).

Yüngül yanacaqların fraksiya distillə temperaturları, ^oS

Cədvəl 1.

№	Buxarlanma temperaturu	benzin	Liqroin	Ağ neft
1	Başlanğıc	30...50	80...110	120...180
2	10% buxarlanma	60...80	130...150	180...200
3	50% buxarlanma	125...145	150...270	190...250
4	90% buxarlanma	175...195	180...200	240...275
5	Son	190...205	210...230	290...300