Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları

AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 

132 

 

olduğunu qəbul edir, bu iddia ilə razılaşmayanların  da  varlığını diqqətə çatdırır. 

“Koroğlu” dastanı ilə bağlı araşdırmaların əksəriyyətini süzgəcdən keçirir. 

1969-cu ild

ə  Nora Kershaw Chadwick  və  Victor Zhirmunsky/Vladimir 

Jirmunskiy “Oral Epics of Central Asia” 

adlı kitab yazmışlar (Nora K.Chadwick 

v

ə Victor Zhirmunsky.Oral Epics of Central Asia, Publisher: Cambridge University 

Press; Reissue edition (3 Jun 2010), 

376  pages).  Kitabı    Kembric  Universiteti 

N

əşriyyatı  2010-cu ildə yenidən yayımlamışdır. 

Kitabda dig

ər türk dastanları ilə birlikdə “Koroğlu” haqqında da məlumat veri-

lir.V.Zhirmunsky t

ərəfindən  hazırlanan  ikinci  bölümdə  (Part II. Epic Songs and 

Singers in Central Asia , pp.269-291) türkm

ən dastançılıq ənənələrindən danışılır. 

Ko

roğlunun mənşəyi, yayılma coğrafiyası ilə bağlı mühüm məlumatlar da diqqətə 

çat

dırılır, “Koroğlu” dastanının Qafqazdan Orta Asiyaya yayıldığı da göstərilir. 

1969-cu ild

ə Moskvada “Azerbaijanian poetry” antologiyası çap olunur. Bu 

antologiya

da Koroğlu haqqında da qısaca məlumat verilir. Kitaba Dorian Rotten-

bergin  

“Koroğlu”nun  “Durna  tеli”  qolunun      ingilis dilinə  tərcüməsi  (Körog-

lu.Grane Feathers. A Chapter from Köroglu. –Translated by Dorian Rottenberg) 

d

ə daxil edilmişdir

1

. 

1979-cu ild

ə fransız tədqiqatçısı Laure Mеlikoff – Sayar fransız dilində yazdığı  

“De la légende épique à l’opéra : Évolution du thème de Köroglu en Azerbaïdjan 

soviétique” (

Əfsanədən operaya. Sovet Azərbaycanında  Koroğlu  mövzusunun 

inkişafı) adlı monoqrafiyasını Parisdə çap etdirir

2

  . Mü

əllif  Koroğlunu ingilis Robin 

Hoodla  müqayis

ə еdir, onlar arasında  oхşarlıq və bənzəyişlər aхtarır, Koroğlunun 

soykökü, m

əmləkəti və tayfası haqqında məlumat vеrir. O, Koroğlunun 1584-1585-

ci ill

ərdə  Osman  paşanın  başçılığı  altında  Qafqazdakı  hərbi  yürüşlərdə  iştirak 

etdiyini d

ə diqqətə çatdırır

3

. Bu n

əşr 1985-ci ildə Bakıda rusca “От легенды к опе-

ре.  Еволюция  темы  Кероглу  в  Советском  Азербайджане”  adı  ilə  yayım-

lanmışdır. 

1970–

ci ildə Barbara K.Walker-in “Korolu, the Singing Bandit” adlı əsəri  

New  Yorkda  çap  olunur.  Uşaqlar  üçün  hazırlanmış  bu  kitaba  illüstrasiyaları 

Nickzad Nodjoumi 

çəkmişdir

4

. 

1980-ci ild

ə  Walter  R.Feldman “The Uzbek Oral Epic: Documantation of 

Late Nineteenth and Early Twentieth Century Bards” (New York: Columbia Unv., 

1980)  doktorluq  dissertasiyası  yazmışdır.  Bu  yazıda    özbək və  türk dastan 

ənənəsinin  ən gözəl örnəyi kimi “Koroğlu” dastanı təhlil olunur, dastanın yayılma 

coğrafiyası və yaranma tarixi  haqqında danışılır. 

Türk  ədəbiyyatından  slovakçaya  ilk  tərcümələri  1949-cu  ildən  bəri  Josef 

Blaskovic et

mişdir. Sonradan onun işini türkoloqlar –  Vojtech Kopcan və Xenia 

Celnarova da

vam etdirdilər. 

                                                           

1

  Azerbaijanian  Poetry (classic, modern, tradit

ional).  Edited by M.İbrahimov. –  Мoscow : Progress 

Publishers, 1969 . –  PP. 580-603. 

2

   Laure Mélikoff-Sayar, De la légende épique à l’opéra : Évolution du thème de Köroglu en Azerbaï-

djan soviétique, Paris, 1979, INALCO, thèse de 3e cycle dactylographiée . 

3

  

Лор Меликова- Saйяр. От легенды к опере.  Эволюция темы Кероглу в Советском Азербай-

джане. – Баку: Язычы, 1985. –  Стр. 9, 31. – Ş.Xəlilli. Azərbaycan-ingilis ədəbi əlaqələri. –  Bakı: 

“Az

ərbaycan Milli Ensiklopediyası” NPB, 2002. – S.176, 177. 

4

 

Barbara K. Walker

. Korolu, the singing bandit Illustrated by Nickzad Nodjoumi).– 

. New York, 

Thomas Y.Growell Company

, 1970. – 159 pages.

 

---

AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 

133 

 

Vojtech Kopcan  (1940-2000)  

dünya  xalqlarının    dastan  ve  əfsanələri  ilə 

maraqlanaraq  onlardan  bəzilərini,  eyni  zamanda  Molla  Nəsrəddin  lətifələrindən 

235-ni slovakcaya çevir

miş  və bu tərcümələri “Pradavni pribehy” (Keçmiş zaman 

hadisələri)    adlandırdığı  seriyada  bir  neçə  il  ərzində    “Mlade  leta”  (Gənclik) 

nəşriyyatında  çap etdirmişdir. Eyni zamanda,  bu seriyaya tərcüməsi ilə Koroğlu 

dastanı da qatılmışdır

1

. 

1981-

ci ildə Bratislavda “Slachetny zbojnik Köroğlu” (Mərd quldur Koroğlu) 

adlı  kitab çap olunur. Kitabdakı mətnləri   Xénia Celnarova tərcümə etmişdir

2

.

 

1982-ci ild

ə Remy Dor-un fransız dilində yazdığı “Chants du toit du monde: 

textes d`orature kirghize suivis d`un lexique kirghiz-français” 

kitabının

3

  23-31-ci 

s

əhifələrində  Əfqanıstan  qırğızlarından  toplanmış  bir  Koroğlu  hekayəsindən 

danışılır. 

1986-

cı  ildə  çap  olunmuş  “Encyclopaedia of Islam”  kitabında  Bolu  Ko-

roğlunun məkanı kimi vurğulanır

4

. Bu kita

bın bеşinci cildində Koroğlu haqqında 

danışılır

5

.

 

Fikret Türkmenin  “Les Variantes Anatoliennes et Turkmenes des Rectis de 

Kö

roğlu” adlı məqaləsi 1988-ci ildə Almaniyada çap olunur. Bu məqalədə dastanın 

iki va

riantı    –  Anadolu və  Türkmən  variantları  müqayisəli  şəkildə  təhlil 

süzg

əcindən keçirilir. Müəllif  qeyd  edir  ki,  “Koroğlu”  dastanı  yüzillər boyunca 

Balkanlardan Orta Asiyaya, Sibird

ən Şimali Afrikaya qədər geniş  bir coğrafiyaya 

yayılmış  çoxvariantlı  bir  hekayələr zənciridir. F.Türkmen  “Koroğlu”nun  Türk 

boyları  ilə  iç-içə  qonşu  olan  xalqların  həyatında  da  önəmli bir iz buraxdığını  və 

dastanının iki versiyasını  – Qərb və Şərq versiyalarını da diqqətə çatdırır və bu 

versiyalara daxil olan variantları göstərir. 

1991-ci ildə 

Jean Calmard 

 Encyclopaedia 

  I

ranica  kitabına  A.Chodzko ilə 

bağlı “Chodzko, Aleksander Borejko” adlı məqalə yazmışdır

6

. Məqalədə A.Chodzko 

haqqında  hərtərəfli məlumat  verilir,    onun  “Koroğlu”su    nəzərdən  keçirilir,  bu 

dastanın  Avropaya  yayılmasından, 

George Sand v

ə  A. Breulier tərəfindən 

fransızcaya tərcüməsindən də  söz açılır. 

Yen

ə həmin ildə Remy Dor-un

   

“Nourali, ou,  Les adventures lyriques d'un 

héros épique: orature d'Asie Intérieure : episodes du cycle de Goroghli dans la 

                                                           

1

 

http://www.turkceogretimi.com/yabancilara-turkce-ogretimi/slovakya-turkce-nin-ogretilmesinin-

saglanmasi

 

2

  

Šľachetny zbojnik Koroglu. Turecky epos (Koroğlu Destanı, Noble brigand Koroglu. Turkish 

epic).– Bratislava:  Mlade leta, 1981 (compiled and translated by Xenia Celnarova); 

http://www.turkcede.org/yabancilara-turkce-ogretimi/346-slovakya-turkcenin-ogretilmesinin-

saglanmas.html 

3

 R.Dor. Chants du Toit du Monde: textes d`orature kirghize suivis d`un lexique kirghiz-français  . – 

Paris: G.P.Maisonneuve & Larose, 1982. 

4

 Encyclopaedia of Islam, New Edition, vol.I, Leiden, 1986. –  P.1255. 

5

 Encyclopaedia of Islam, New Edition, vol.V, p.270, 1986. 

6

Jean Calmard. 

Chodzko, Aleksander Borejko. –  

Encyclopaedia Iranica , Originally 

Published: December 15, 1991; Last Updated: October 18, 2011; This article is available in print.  

Vol. V, Fasc. 5, pp. 502-504. – 

www. iranicaonline. org/ articles/chodzko-aleksander-borejko

. 

---