Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
46 – Yaxşı. Duror tüfəngini götürör, torunu götürör, qatarını, yarağını- yasağını belinə bağleer. Deyir: – Ya Allah, əl mənim, ətək sənin, ya mənim əlimi kəs, ya ətəyini. Ovçu Pirim öydən çıxer. Deyir: – Arvad, ya sana bir qismət tapıf gətirəjəm, ya mənim ordan meyidim gələjək. Mənim meyidim gəlsə, sən qarda- şıyın canı, olmuyan uşağıyın canı, məni el adətinən götürüf basdırarsan. Nəyim var, onnan ehsan verərsən. Deyir: – Yaxşı. Bu geder, axşama kimi gəzer. Baxer ki, gün batdı, qava- ğına bir quş da çıxmeyif ki, bu quşu vura. Bir daşın başında oturor, başını əllərinin arasına aler, möhkəm burda ağleer. Ağ- lıyan mamentdə baxer ki, bunun gəlib başının üstündə bir quş dövrə vuror. İstiyir tufəngi ata munu vura, quş dilə gəlif deyir: – Öyün yıxılsın, sana ana ceyranı mənəm gətirən. Odu, sallanıf gəler, orda qismətin var, get götü. Belə baxanda örör ordan bəri bir ana ceyran gəler. Cey- ran, həqiqi də ceyran. Yelni paçasının arasına sığışmer. Deyir: “Allah, payına da qurvan olum, qismətinə də”. İstiyir tüfəngi götürə munu vura, ceyran gözünnən yaş tökör. Vurmor. Ceyran geder, bu geder, ceyran geder, bu geder. Tufəng də burda qaler, tor da burda qaler, qatar da, hər şey də. Amma bu qarışbaqarış, kolbakol, qəyabaqəya tanıyır buroyu ku, haradı bura. Ceyran geder, bu geder. Qəyanın yanınnan hərrəner geder, baxer ki, çayın qırağında bir kolun divində ceyranın dört dənə balası var. Munnan da aralı yuanın 17 içində bir uşax var. Uşax o qədər gözəldi, o qədər gözəldi, dünya gözəli. Amma uşağın bədəni 17 Yua – yuva 47 tük gətirif. Ceyran kimi, cüyür kimi, keçi kimi bədəni tük gətirif. Deyir: – Allah-taala, göndərdiyin paya, verdiyin nemətə şükür. Munu aparajam loğmana, bütün dünyanı gəzdirəjəm, bu tükü mən təmizdətdirif tökdöröjəm. Yəqin ki, bu uşağı yuyuf çimizdermiyiflər, onnan tük gətirif. Ana ceyran gəldi. Allahdan buyruxdu, birinci gəldi uşa- ğın yarasını yaladı, onnan hərrəndi məməsinin birini munun ağzına saldı. Bu uşax munu möhkəm əmdi, onnan sonra gözü- nü bu yaranın üstünə tutdu, gözünnən beş-altı damcı yaş tüşdü bu uşağın yarasının üstünə. Getdi oanda öz balalarını əmizdir- məyə. Yaranın üstünə tüşən göz yaşı məlhəmdi. Uje bu munu qutarer. Bu uşağı tutdu, çuxanın arasına qoydu. “Ay Allah, verdiyin paya şükür, nemətə şükür”. Uşaxdan bir bağırtı çıx- dı, bir qışqırtı. Uşax bəni-insan görmüyüf axı. Gözünü açıf bu ceyranın balalarını görüf, bu ceyranı görüf. Özgə nə görüf bu dərənin içində? Uşax nə qədər ağladı, nə qədər qışqırdı, nə qədər parpı- ladı 18 , munu buraxmadı. Uşağı götdü, gəldi düz evinə. Çağırdı arvadını: – Ay Güllü, eşiyə çıx. Arvad eşiyə çıxanda dedi, Allah-taaladan sana pay gəlif, gəl uşağına yiyə dur. Arvad düşüb bunun yanına gəldi, ba- xanda gördü, Allah, munun çuxasının arasında bir gözəl uşax, yimə-işmə, muna tamaşa elə. – A kişi, munu hardan gətdin? Dedi: – Orasını deməzdər. Arvad tez su qoydu, bir çaynik suyu soyuxladı, bu uşağı çimizdirdi, yüdü, savınnadı. Gördü uşağın kiri, pası, palçığı 18 Parpılamaq – əl-qol atmaq, çırpınmaq 48 getdi. Əlini belə eliyəndə kirin içində o tükün hamısı getdi. Uşağı yaxça bükdü, bələdi, yorğanın arasına qoydu, üstünü örtdü. Yidirtdi, uşax yuxuya getdi. Bu, tələsik cırdan-cındırdan, öydəki parçadan, mənəfədən, ağdan-uğdan nə var idi bu uşağa paltar tikdi. Hərrədi, hüşülədi 19 , bu uşağın əyninə, başına ge- yindirdi. Uşağı əlində oynada-oynada kişinin yanına etdi. Dedi: – A kişi, sana da qurvan olum, Allaha da qurvan olum, gətdiyin paya da. Daa mən ölənətən heç hara qımıldıyan dö- yüləm. Kişi də köynəyinnən keçirdi, bu uşağı öz aralarına qoy- dular, qucaxlıyıf yatdılar. Savah açıldı. Savah açılanda kişi dedi: “Gedim mən tüfəngimi, torumu, görüm, tapıf gətirə bilerəmmi”. Kişi getdi tüfəngi, toru tafdı gətdi. Dedi: – Arvad, indiyətən kəklik deməmişəm, bülbül deməmi- şəm, dooşan deməmişəm, cüyür deməmişəm, ceyran deməmi- şəm – nə tapmışam hamısını vuruf, kəsif gətirmişəm. Qanına qaltan eliyif, kavavını yiyif bu öydə qızarmışıx 20 . Amma indi eləmijəm. Yəni bircə qarışqanın da qanadınnan basıf qarış- qeyi əyaxlamaram. Büyünnən sonra tööbə dedim, əkinnən- biçinnən, özümüzün də varımız çoxdu, bejərif uşağı, səni sax- lıyıf burda dolanajam. Dedi: – Yaxşı. Uşağın bir yaşı, iki yaşı, üç yaşı, beş yaşı, on beş yaşı tamam oldu. İlin, ayın axır çərçənbəsiydi. Bu uşağ otdu öydə. Qonşular gəldi ki, ay xala, bulağa suya edirik, qızını ver bulağa suya aparax, biznən suya etsin. Dedi: – A bala, mənim qızım darvazadan çölə çıxmıyıf, eşik üzü görmüyüf, olmaz. 19 Hüşüləmək – tikişdəri dartmaq 20 Qızarmax – firavan yaşamaq 49 Bu qızdar dedi ki, ay xala, o qızıyın dırnağının ujuna daş dəysə, bizim başımız fərmandadı. Biz aparerıx, hamımız gederik. Qız uşağıdı, qonşuyux, onu qapıda qoyammarıx. Qız bulara qoşuldu, getdi. Getdilər cərgəynən sənəyi doldurdular, çiyinnərinə aldılar. Bəri çıxanda qanına bələnmiş şah oğlu Şah Abbasın yönü, güzaranı bu bulağın yanına düşdü başının dəstəsinnən. Dedi: – Burda su içək, gedək. Bulağın yanına ələndə gördü bu qız əyilif sənəyini dol- durur. – A qızım, mana bir qav su verərsənmi? Qız parçı doldurdu, – mis parçlar vardı o vaxtı, – mis parçnan bir suyu verəndə kişi suyu alanda şahın əli əsdi, parç əlinnən yerə tüşdü, daşa dəydi, qulpu qırıldı. Qız parçı götdü, dedi: – Köpəyoğlu, munu başına vuraram, parçımı niyə qırdın? Əlin əser, su işmə. Mənim parçımı niyə qırdın? Anam məni öldöröjək. – A qızım, ala parçına bir qızıl verim, filan eliyim. Dedi: – Apar qatığa ver, başına çək, lazım döy. Atam düzəlt- dirər. Qırıx parçı əlinə aldı, sənəyi də çiyninə, qızdarnan getdi. Patcah dedi: – Vəzir, öldüm, bu qızı mana al. Dedi: – Ə, dünənnən öl, bugün üçgünnüyün olsun. Mən yolun ortasında, bulağın başında bu qızı sana həncəri alem? Şah adamsan, xalxın uşağını götürüf qaşmaxmı olar? Millət ada- ma nifrət eliyər, hamı üzümüzə tüpürər. Qoy görək bu kimin qapısına eder, harya eder, nəyə eder. Onun dalınnan gedək, örgənək, istiyək. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|