Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
42 Ona görə də beş yüz ailənin içində bəyax mənəm-mə- nəm deyən insanlar hamısı yalannan şütüyüf eliyillər. Mə- həmmət peyğəmbər deer, ya Allahım, heş olmasa beş yüz nə- fərin içində bir nəfər tapıldı ki, sənə düzgün sitayiş elədi. 11-15. HƏZRƏT ƏLİ 11. Onun beş adı var. O beş adı bunnardı: Qannıgöz Əli, peyğəmbər Əli, Cənabi-Əli, Həzrət Əli, Çığırqan Əli. 12. Həzrət Əli yerin altında gedif cinnərnən dava eliyif. Bir Cinin bircə qanı yerə tüşəndə yeddi Cin əmələ əlermiş. Cəna- bi-Əli o qədər qılış vuror ki, görör qolları yoruldu. Bir şey bir yana çıxarammadı. Üzün göyə tutur: – Xudavəndi-aləm, bu nətəri şeydi, axı mən yoruldum, vururam mən, əmbə bular yenə çoxaler. Onda bir ayə gəlif ona. O ayəni oxuyannan son ı ra o cin- nər tamamilə ölən ölüf, tay əmələ əlmiyif. Son ı ra qırıf onnarın hamısını, salıf tilsimata. Olar tilsimatdadı hamısı, bircə dənə cin açıx olsa, bu dünyanın adamının hamısını dəli eliyər. Gö- zə görühmür, eləmer. Bu tərəfdən Məhəmmət peyğəmbər deer ki, kim Cənabi- Əlinin salamat olduğunu gəlif man ı a muştuluxlasa, dünya ma- lınnan onu qəni eliyəjəm. Deyəndə bu Cənabi-Əlinin qullux- çusu varmış – Salman, özü də pəhlivanmış, xaçpərəs oluf, dö- nüf son ı ra. Gəlif quyunun başını kəsəndə görör Cənabi-Əli gəler. Qaçanda Cənabi-Əliyə agahdı ki, peyğəmbəri muşdu- luxlamağa geder. Deer: – Ayə, a Salman, qaşma, gəl görüş, niyə qaçırsan ı , burya qayıt. 43 Qayıder. Deer ki, Məhəmmət peyğəmbər belə deef, ge- derəm onu muşduluxluyam. Deer: – Nə alajaxsan ı muşduluğa? Deer: – Nə bilim, var-döylət. Deer: – Yox, heç hasını alma. Məhəmmət peyğəmbərə deynən ki, Tur-Sənədə Xudavəndi-aləmlə sən danışdın ı , san ı a min bir kəlmə öyrətdi. O min bir kəlmənin minini mənim Məhəmmət ümmətimə yay, bircəciyi sənnən mənim aramda sirr qalsın. Bax onu man ı a muşdulux ver. Gəlif elə deyəndə Məhəmmət peyğəmbər eləjə məhətdəl qaldı. Dedi: – Ay Allah, san ı a agahdı, mən bunu bir yerdə hələ aşma- mışam, deməmişəm. O bunu hardan bildi, mən nağayrem, aciz qaleram qarşısında, mənnən muşdulux isdiyir, nağayrem? Onda Xudavəndi-aləm Cənabi-Cəbrayıla dedi ki, get de- nən Salmani-binni. Salmani-binni bax ordan qalıf ha, Salma- ni-binni bizimkidi, ver muşduluğu. Onda deer ki, mənim Mə- həmmət ümmətimdə kimin ürəyində xaş-xaşın dəni qədər Cə- nabi-Əliyə məhəbbəti varsa, onu cəhənnəm odunda yandır- mıyjam. Onnan qalıf Salmani-binni. 13. Həzrət Əlinin bir atı, bir də qılıncı varmış. Harda susu- yanda qılıncı çalarmış, ordan su çıxarmış. Özü də içərmiş, atı Düldül də. Onun öz əsgərrəri varmış, camahatı da, əsgərrəri də su içərmiş. 14. Cənabi-Əli dava eliyirmiş. Arvadına deef ki, məni ye- ziddər öldürəjəhlər. Düldülü buraxajam, Düldülü minər də, 44 qaçarsan ı . Düldül səni aparıf çıxarajax bir mənzilə, qoymaz səni o gavıra, o yezidə. Orda Cənabi-Əli vəfat eliyif. Vəfat eliyəndə görüf ki, Düldül cilovunu basa-basa gəldi. Arvat mi- nif qaçıf. Bunnar tüşüflər dalınnan. Arvat görüf ki, yezid gəlif çater. Düldül qayb oluf yerə, arvat da dalında. Gəlif buroyu eşəliyif bir nişana qoyuflar ki, gəlif səhər eşif çıxardajaxlar. Savax gedəndə görüf ki, dağın hər yeri eşənəhdi 43 . Heş burda bir insan yoxdu. Əmbə eşənəhlərin də hamısının ağzında hö- rümçəh toru var. İndi boylu olan arvat ora gedif ziyarat eliyə bilməz, bəlkə boynundakı oğlan uşağıdı. 15. Bizdə Ojax yalı deyilən yer var. Yekə bir daşdı. (Söylə- yicinin əli ilə cızdığı dairənin diametri təqribən 2 metr olardı ‒ top). Həzrət Əlinin atı Düldülün əyaxlarının izi var orda. Ora uşax aparanda, uşax durur Düldülün izində. Qoyunu daş- nan bərabər uşağın da başına fırradersan. Qoyunun qanı Dül- dülün izinə tökülməlidi. Həzrət Əli orda Firoyunnan dalaşıf. Firoynu götürüf atıf, o da gedif Qara dənizdə qərq oluf. 16-19. HAÇA QAYA 44 16. Dərələyəzdə 45 , Ələyəz kəndində Sal-sal qalası var. O qalanın dörd tərəfi təndirdi. Onun bircə yolu var. O da böyüh bir daşnan qayrılıf. Adamın yiməyi, çörəyi orda olsa, qoşunun hamısı tökülsə, ora girə bilməz. Həmən o Sal-sal orda oturuf, onun qalası orda oluf. 43 Eşənək – eşilmiş, qazılmış 44 Haça qaya – Tovuz rayonu ərazisində ziyarətgah 45 Dərələyəz – Qərbi Azərbaycanda rayon 45 Anası deef ki, oğul, Əli adında adam gələjəy, onnan da- va eləmə, ona tabe ol. Əgər tabe olmasan ı , səni öldürəjəy. Həzrət Əli gəlif oraya, qalanın ağzındakı daşı götürüf atıf. Beş barmağının izi ordadı bı sahat. Ordan o Sal-salı qovalıyıf. Sal-salı qoyalıyanda gəlif Göyçədə surfa açıf çörəy yiif. On- nan o Göyçə bollux yerdi. Burda Xınna dərəsində Atdı bulax var. O Atdı bulaxda, mən o hörgüyü gözümnən gördüm, yekə-yekə daşdardı, hörgü qayırıf onun içinə girif. Sal-sal dalıynan gəlif. Cənabi-Əli Sal- salı teyliyif Haça qəyıya. Haça qəyada tutaşıflar. Cənabi-Əli qılıncı endirif Sal-sala, qılış kəsmiyif. Üsdü tilsimattı olduğuna görə Sal-salı kəsmiyif. Qılıncı qayıya endirəndə Xudavəndi- aləm Cənabi-Cəbrayıla deef ki, Cənabi-Cəbrayıl, qoyma, yerin göbəyin üzəjək, qanadını altına sal. Qanadını altına sərif, qılış gəlif ora çatanda diyanıf. Qəya oluf Haça. Ordan qoyalıyıf, İrvaham Hajılıda 46 onu tutuf. Cənabi-Əli yerə hökm eliyif, Sal- salı yer çəkif aparıf. Onnan o qəya qalıf Haça qəya, ziyaratgah oluf ora. İndi bildin ı mi Haça qəya hardan ziyaratgah qalıf? 17. Haça qəyadan su əvəzinə qan damır. O vaxdı iki sevgili olur. Bunnarı qoymullar evlənməyə. Dallarıycan tüşüllər. Oğ- lannan qız yalvarellar ki, ay Allah, bizi daş elə. Allah da o qə- yəni o sahat vuror, iki yerə yarer. Oğlannan qız girellər içəri, yox olullar. O Haça qəya indi də duror. Aparellər, orda qur- van kəsellər. 18. İmam Əli Əleyhissalam gəlir Ərəbistannan, son ı ra Suri- yadan, Türkiyədən keçir, İrəvannan bəri bura gəlir, dini yay- maxçün. Yolda su deyin yanır oların dəsdələri. Bu da pəhla- 46 İrvaham Hajılı – Tovuz rayonunda İbrahim Hacılı kəndi Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|